Qvineya-Bisau hərbçiləri dövlət televiziyasında çevriliş elan etdi

BİSSAU, Qvineya-Bisau (AP) — Qvineya-Bisauda əsgərlər çərşənbə günü dövlət televiziyasına çıxaraq, prezident sarayı yaxınlığında atışma xəbərlərindən, eləcə də milli seçkilərdən üç gün sonra ölkədə hakimiyyəti ələ keçirdiklərini elan ediblər. Prezident Fransanın kütləvi informasiya vasitələrinə vəzifəsindən kənarlaşdırıldığını və həbs edildiyini bildirib.

Hərbi Çevriliş və Səbəblər

Bu, son illərdə Qərbi Afrikada baş verən bir neçə çevrilişin ən sonuncusudur. Milli və İctimai Asayişin Bərpası üzrə Ali Hərbi Komandanlığın sözçüsü Dinis N’Tçama bəyanatla çıxış edərək, “ölkə prezidentini dərhal vəzifəsindən kənarlaşdırmağa, Qvineya-Bisau Respublikasının bütün qurumlarının fəaliyyətini yeni əmrlərə qədər dayandırmağa” qərar verdiklərini bildirib. O, hərbi qüvvələrin "seçki nəticələrini manipulyasiya etməyə cəhd edərək ölkəni sabitliyindən çıxarmağı hədəfləyən davamlı bir planın aşkar edilməsinə" cavab olaraq hərəkət etdiklərini söyləyib. N’Tçama iddia edib ki, bu "sxem bəzi milli siyasətçilər tərəfindən, tanınmış narkobaronun, eləcə də yerli və xarici vətəndaşların iştirakı ilə qurulub", lakin əlavə təfərrüatlar verməyib.

Müvəqqəti Tədbirlər və Əvvəlki Çevrilişlər

Əsgərlər dərhal seçki prosesini və media orqanlarının fəaliyyətini dayandırdıqlarını, eləcə də bütün sərhədləri bağladıqlarını açıqlayıblar. Qvineya-Bisau müstəqillik qazandığı gündən bəri dörd çevriliş və çoxsaylı çevriliş cəhdləri ilə üzləşib. Ölkə Latın Amerikası ilə Avropa arasında narkotik qaçaqmalçılığının mərkəzinə çevrilib.

Seçki Nəticələri və Prezidentin Taleyi

Prezident və parlament seçkiləri bazar günü, 2025-ci il noyabrın 23-də keçirilmişdi. Hazırkı prezident Umaro Sissoco Embaló və müxalifət namizədi Fernando Dias da Costa rəsmi müvəqqəti nəticələrin cümə axşamına qədər gözlənilməsinə baxmayaraq, çərşənbə axşamı günü hər ikisi qələbə iddia ediblər. Çərşənbə günü günorta saatlarında prezident sarayı yaxınlığında atışma səsləri eşidilib. Associated Press jurnalisti saraya aparan yolların ağır silahlı və maskalı əsgərlər tərəfindən bağlanaraq nəzarət-buraxılış məntəqələri yaradıldığını müşahidə edib. Prezident sarayından bir rəsmi, silahlı bir qrupun binaya hücum etməyə çalışdığını və mühafizəçilərlə atışma baş verdiyini bildirib. Daxili İşlər Nazirliyindən digər bir rəsmi isə yaxınlıqdakı Milli Seçki Komissiyasının ətrafında da atışma səsləri eşitdiklərini qeyd edib. Hər iki şəxs adlarının çəkilməməsi şərti ilə danışıb, çünki onlara bu məsələ haqqında ictimaiyyətə danışmağa icazə verilməyib.

Embalonun Həbsi və Legitimsizlik Böhranı

Beynəlxalq seçki müşahidəçi qrupunun əsas üzvü seçki komissiyasının rəhbərinin həbs edildiyini və komissiya ofisinin ordu tərəfindən möhürləndiyini bildirib. Müşahidə qrupunun əməkdaşı AP-yə açıqlamasında, adının çəkilməməsi şərti ilə, "Prezident insanların əsgərlər tərəfindən saxlanıldığını söyləyir," deyib. Fransa xəbər agentliyi Jeune Afrique, Embalonun ordunun Baş Qərargah rəisi tərəfindən idarə olunan hərbi çevrilişdə həbs edildiyini dediyini sitat gətirib. O, zorakılığa məruz qalmadığını qeyd edib. Embaló Fransanın France 24 televiziya kanalına "Mən vəzifəmdən kənarlaşdırılmışam," deyib. Umaro Sissoco Embaló leqitimlik böhranı ilə üzləşmişdi, belə ki, müxalifət onun səlahiyyət müddətinin çoxdan bitdiyini və onu prezident kimi tanımadıqlarını iddia edirdi. Qvineya-Bisau konstitusiyası prezidentlik müddətini beş il müəyyən edir. Embaló ilk dəfə 2020-ci ilin fevralında hakimiyyətə gəlib. Müxalifət onun səlahiyyət müddətinin bu ilin fevralın 27-də bitməli olduğunu söyləsə də, Ali Məhkəmə onun müddətinin sentyabrın 4-nə qədər davam etməli olduğuna qərar verib. Lakin prezident seçkiləri bu aya qədər təxirə salınmışdı.

24 saat