Avtomobil sənayesinin nəhənglərindən olan Stellantis, Hindistan bazarında yeni benzin və elektrik modellərini təqdim etməyə hazırlaşır. Şirkət, yerli istehsal üçün hökumətin təklif etdiyi yeni EV təşviq siyasətində iştirak etməyi planlaşdırmır.
Hindistanda yeni modellər və bazar strategiyası
Stellantis indiyədək Hindistana 11,000 crore rupi sərmayə yatırmışdır və Citroen və Jeep markaları altında avtomobillər satır. Şirkət, bazar payını artırmaq məqsədilə yaxın illərdə bir sıra yeni modelləri təqdim etməyi planlaşdırır. Fiat markasının satışını dayandırdıqdan sonra fəaliyyətini genişləndirən Stellantis, ötən il daxili bazarda cəmi 7,500 ədəd avtomobil satmışdır.
Hindistan-Avropa Birliyi Azad Ticarət Sazişi (FTA)
Stellantis Hindistanın MD & CEO-su Shailesh Hazela, Hindistan-Avropa Birliyi Azad Ticarət Sazişinə (FTA) dair nikbinliyini ifadə edərək, bu sazişin qlobal modellərin və texnologiyaların Hindistana daha sürətli daxil olmasına imkan yaradacağını bildirib.
Hazela əlavə edib ki, ticarət sazişi hər iki tərəf üçün faydalı olacaq, çünki onlar bir-birinin gücündən yararlana biləcəklər. Hindistan istehsalı olan avtomobillərin ixracını artırmaqla yanaşı, qlobal bazardan bəzi məhsulları gətirib bazarda sınaqdan keçirə bilərlər. Əgər bu məhsullar uğurlu olarsa, onların lokallaşdırılmasına diqqət yetirilə bilər. Həmçinin, Hindistan komponentləri üçün ixrac imkanı yarana bilər, çünki onlar istehsal edəcəkləri ölkələrə göndərilə bilər.
Elektrikli C5-in Hindistana gətirilməsi
Hesabatlara görə, Stellantis sazişin qüvvəyə minəcəyi təqdirdə, C5 premium SUV-nin elektrik versiyasını FTA yolu ilə Hindistana gətirməyi nəzərdən keçirə bilər.
Hazırda Stellantis Citroen C3, elektrik C3, Basalt kupe və C5 Aircross, həmçinin Jeep-in Compass, Meridian və Grand Cherokee modellərini satır. Citroen avtomobilləri Tamil Naduda CK Birla qrupundan əldə edilmiş bir müəssisədə istehsal olunur, Jeep modelləri isə Maharashtra ştatında Tata Motors ilə birgə müəssisə vasitəsilə istehsal olunur.
Gələcək planlar və diqqət mərkəzi
Hazela, şirkətin əsas diqqətinin 10-25 lakh rupi arasında qiymətləndirilən "uyğun qiymətli premium" modellərə, xüsusən də SUV-lərə yönələcəyini bildirib. Onun sözlərinə görə, bir çox model hələ dizayn mərhələsindədir, lakin diqqət mərkəzi müştərilərin maraq göstərdiyi SUV-lər olacaq.
Brendin aşağı satış həcmlərini qəbul edən Hazela, Hindistanın Stellantis üçün hələ erkən mərhələ olduğunu, Hindistan bazarının "çox mürəkkəb" olduğunu və "brend və etibar qurmaq üçün vaxt tələb olunduğunu" vurğulayıb.
Qrupun Hindistan zavodlarından Citroen avtomobillərini İndoneziya, ASEAN ölkələri, Malayziya, Misir və Cənubi Afrikaya ixrac etdiyi də qeyd olunur.
Hazela, yeni EV siyasətinə gəldikdə isə şirkətin bu siyasəti davam etdirmək istəmədiyini bildirib.
Oxucu Şərhləri
Məqalədə qeyd olunan 11,000 crore rupi dəyərindəki investisiyanın yalnız Citroen və Jeep markalarına yönəldilməsi, şirkətin Hindistandakı gələcək planları barədə hansısa suallar doğurur. Bəs, Stellantis Hindistanın artan elektrikli nəqliyyat bazarında digər brendləri ilə də fəal iştirak etməyi düşünür, yoxsa yalnız mövcud markalarına fokuslanaraq bu bazarda müəyyən bir nişə sahiblənməyi hədəfləyir? Bu qərar, Hindistanın avtomobil sektorunun uzunmüddətli transformasiyası, xüsusilə də elektrikli nəqliyyat vasitələrinə keçid prosesi ilə necə uzlaşacaq?
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Stellantis-in Hindistanda yeni elektrikli nəqliyyat vasitələri (EV) üçün hökumətin təşviq siyasətində iştirak etməyi planlaşdırmaması, şirkətin strategiyası baxımından nə dərəcədə məqsədəuyğundur? Hindistan hökumətinin EV sektorunu stimullaşdırmaq üçün qəbul etdiyi siyasətlər, bu bazarda uzunmüddətli uğur qazanmaq üçün mühüm bir fürsət ola bilər. Bu təşviqlərdən istifadə etməmək, rəqiblərinə nisbətən hansısa bir avantajdan imtina etmək anlamına gələ bilərmi? Şirkətin bu qərarının arxasında hansı əsaslı səbəblər dayanır və bu, gələcəkdə şirkətin Hindistan bazarındakı mövqeyinə necə təsir edə bilər?
Bu vəziyyəti, hazırda bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə müşahidə olunan, qlobal texnologiya şirkətlərinin yerli qanunvericilik və bazar tələblərinə uyğunlaşma çətinlikləri ilə müqayisə etmək mümkündür. Şirkətlər bir tərəfdən böyük bir istehlakçı bazarına çıxış əldə etmək istəyir, digər tərəfdən isə öz qlobal əməliyyatlarını və standartlarını qorumağa çalışırlar.
Əgər Stellantis bu strategiya ilə uğur qazanarsa, digər böyük avtomobil istehsalçıları da eyni yoldan getməyə məcbur olacaqmı?
Bu vəziyyəti qlobal avtomobil sənayesində müşahidə olunan, istehsalçıların yerli bazarlara uyğunlaşmaq üçün xərclərini azaltmağa və ya yerli istehsalı artırmağa məcbur edən bir tendensiya kimi qəbul etmək mümkündür. Stellantis-in Hindistana 11,000 crore rupi sərmayə yatırması, bazarın potensialını gördüyünü göstərir, lakin EV siyasətindən kənarda qalmaq, bu bazarın xüsusiyyətlərini və rəqabət mənzərəsini nə qədər dərindən anladıqlarına dair suallar doğurur.
Nəzərə alsaq ki, Hindistan həm də sürətlə böyüyən bir avtomobil bazarıdır və elektrikli nəqliyyat vasitələrinə keçid qlobal miqyasda prioritetdir, şirkətin bu seqmentdəki mövqeyi uzunmüddətli uğurunu necə təyin edəcək?
Bir çox beynəlxalq avtomobil istehsalçısı, məsələn, Tesla kimi şirkətlər, bəzi bazarlarda hökumət təşviqlərindən istifadə etmək üçün strateji addımlar atır. Lakin Stellantis-in bu yoldan çəkinməsi, Hindistan bazarının özünəməxsusluğunu və ya şirkətin qlobal strategiyasının bir hissəsi olaraq yerli istehsal gücünə daha çox güvənməsini göstərə bilər. Hindistan, böyük əhali potensialı və artan istehlakçı bazası ilə vacib bir bazar olsa da, həmçinin qiymət həssaslığı və infrastruktur məsələləri kimi öz çətinliklərini də təqdim edir.
Stellantis-in Hindistana 11,000 crore rupi sərmayə yatırması, bu bazara verdiyi əhəmiyyətin göstəricisidir. Lakin təkcə bu sərmayənin nə qədərinin elektrikli nəqliyyat vasitələri və ya ənənəvi mühərrikli modellərə yönəldiləcəyi, həmçinin bu modellərin Hindistanın iqtisadi və sosial prioritetləri ilə necə uzlaşdığı sualını ortaya qoyur. Məsələn, digər inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, hökumət təşviqləri və yerli istehsal qanunları avtomobil şirkətlərinin strategiyalarını formalaşdırmaqda əhəmiyyətli rol oynamışdır. Stellantis-in bu təşviqlərdən kənarda qərar qəbul etməsi, şirkətin Hindistanda uzunmüddətli bir mövqe tutmaq üçün fərqli bir yanaşma seçdiyini göstərə bilər.
Bu strateji, Hindistanın elektrikli nəqliyyat vasitələrinə keçid tempini necə təsir edəcək?
Şirkətin indiyədək Hindistana 11,000 crore rupi sərmayə yatırdığını nəzərə alsaq, bu, onların yerli bazara verdiyi önəmin bir göstəricisidir. Lakin EV təşviqlərindən faydalanmamaq, ya şirkətin hazırkı texnoloji və istehsal gücünün bu təşviqlərin şərtlərinə tam cavab vermədiyini, ya da şirkətin fərqli bir bazar strategiyası izlədiyini göstərə bilər. Məsələn, bəzi istehsalçılar, dövlət dəstəyindən asılı olmadan öz daxili gücləri ilə bazarda möhkəmlənməyə çalışırlar. Digər tərəfdən, Avropa və Amerika kimi inkişaf etmiş bazarlarda EV-lərə keçid daha sürətlə gedir və bu bazarlar üçün hazırlanan strategiyalar, Hindistan kimi inkişaf etməkdə olan bazarların ehtiyac və şərtləri ilə üst-üstə düşməyə bilər.
Hindistanın özündə də digər avtomobil istehsalçılarının EV strategiyaları ilə müqayisədə Stellantis-in mövqeyi fərqlənir. Maruti Suzuki və Hyundai kimi şirkətlər artıq yerli EV modellərini bazara çıxarıb və ya bu istiqamətdə ciddi addımlar atmaqdadırlar. Belə bir rəqabət mühitində, EV təşviqlərindən kənarda qalmaq Stellantis üçün hansı ölçüdə risk və ya üstünlük yaradır? Şirkətin qərarı, sadəcə fürsətlərdən imtina etmək mənasını kəsb edirmi, yoxsa bu, şirkətin fərqli bir bazarseqmentinə yönəlməsini və ya gələcəkdə öz texnologiyasına daha çox güvənərək bazara daxil olmasını planlaşdırdığını göstərir?
Stellantis'in bu kez EV teşvik politikasına katılmama kararı ilginçtir. Geçmişteki benzer girişimlerde, yerel düzenlemelere ve teşviklere uyum sağlayan firmalar genellikle daha başarılı olmuşlardır. Bu durum, Hindistan pazarının kendine özgü dinamikleri ve devletin sektöre müdahale biçimi göz önüne alındığında, Stellantis için farklı bir yaklaşımın mı, yoksa daha dikkatli bir bekleme stratejisinin mi benimsendiğini düşündürmektedir. Geçmişteki derslerden çıkarılacak en önemli nokta, başarılı bir pazar girişi veya genişlemesi için sadece teknolojik üstünlüğün değil, aynı zamanda yerel koşullara uyum sağlama ve stratejik ortaklıklar kurma gerekliliğidir. Stellantis'in EV teşviklerinden muaf kalması, şirketin bu dinamikleri farklı bir şekilde yorumladığını veya kendi küresel stratejisi içinde Hindistan için farklı bir yol haritası belirlediğini gösteriyor olabilir. Bu durum, uzun vadede şirketin Hindistan pazarındaki başarısını etkileyecek önemli bir faktör olarak öne çıkıyor.
Bu şirkətlərin bəziləri, məsələn Ford və General Motors, Hindistanda müəssisələr qurdular, ancaq tezliklə yerli bazarın özünəməxsus çətinlikləri ilə qarşılaşdılar. Bu çətinliklərə aşağı alıcılıq gücü, infrastruktur çatışmazlığı, hökumətin qeyri-şəffaf qaydaları və yerli istehsalçılardan gələn güclü rəqabət daxil idi. Nəticədə, bir çoxu planlaşdırdığı sərmayələri və bazara çıxış strategiyalarını yenidən nəzərdən keçirməli oldu, bəziləri isə tamamilə geri çəkildi.
Bu keçmiş təcrübədən çıxarıla biləcək əsas dərs, Hindistan bazarının özünəməxsusluğunu və xarici şirkətlər üçün yarada biləcəyi çətinlikləri yaxşı anlamağın vacibliyidir. Stellantis-in hökumətin EV təşviq siyasətində iştirak etməyi planlaşdırmaması, şirkətin ya bu siyasətlərin şərtlərinə etiraz etdiyini, ya da öz yolunu daha məqsədəuyğun hesab etdiyini göstərə bilər. Həmin dövrdəki şirkətlər bəzən yerli bazarın tələblərinə uyğunlaşmaqda çətinlik çəkirdilər. Bu gün isə Stellantis-in bu qərarı, ola bilsin ki, müstəqil bir strategiya izləməklə daha çox məhsuldarlıq əldə etmək niyyətini ifadə edir. Ancaq, keçmişdəki uğursuzluqlar göstərir ki, yerli qanunvericiliyə və bazar dinamikasına uyğunlaşmaq hər zaman prioritet olmalıdır. Həmçinin, yalnız böyük bir sərmayənin olması uğurun təminatı deyil; strategiyanın özü də bazara uyğun və davamlı olmalıdır.
Bu yanaşma, qlobal avtomobil istehsalçılarının inkişaf etməkdə olan bazarlarda adaptasiya strategiyalarının davamlılığını necə müəyyən etdiyi ilə bağlı daha geniş bir tendensiyanın bir hissəsi kimi görünür. Hindistanın qlobal bir istehsal və istehlak mərkəzi kimi artan əhəmiyyəti nəzərə alındıqda, şirkətlərin hökumətin siyasətlərinə verdiyi reaksiyalar, həmçinin bu siyasətlərin özlərinin uzunmüddətli effektivliyi maraq doğurur.
Nəzərə alsaq ki, bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələr istehsalı cəlb etmək üçün analoji təşviqlər tətbiq edir, bu, gələcəkdə müxtəlif ölkələrdə "siyasi təhlükəsizlik" və istehsalçıların uyğunlaşma strategiyaları arasında necə bir tarazlığın yaranacağını düşündürür?
Belə bir strategiyanın uzunmüddətli perspektivdə Hindistanın sürətlə inkişaf edən və hər il milyonlarla yeni avtomobilin satıldığı bazarda rəqabət qabiliyyətinə necə təsir edəcəyi barədə düşünmək maraqlıdır. Stellantis, yerli istehsalı və EV təşviqlərini nəzərə almadan bazarda öz yerini necə möhkəmləndirə bilər?
Burada maraqlı bir fikir də ondan ibarətdir ki, Stellantis Hindistanda genişlənmək üçün mövcud istehsal gücündən necə faydalanacaq? Əgər şirkət, yerli istehsalı artırmaq və eyni zamanda yeni modellər təqdim etmək məqsədi daşıyırsa, bu strategiyanın EV təşviqləri proqramından kənarda qalıb necə uğurlu olacağı sual doğurur. Bəlkə də şirkət, Hindistanın daxili istehsalını gücləndirmək üçün yerli tərəfdaşlıqlar qurmağı və ya mövcud zavodlarını təkmilləşdirməyi düşünməlidir ki, bu da EV texnologiyalarına keçidi daha asanlaşdıra bilər. Bu halda, EV siyasətindən kənarda qalsa belə, bazarda rəqabət aparmaq üçün müəyyən bir əsas yaradılar. Belə bir yanaşma, şirkətin Hindistanda "dəmir"inin möhkəmləndirilməsinə kömək edə bilər.
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Hindistan hökumətinin EV təşviqlərindən kənarda qalmaq qərarı, uzunmüddətli perspektivdə şirkətin bazar payına və rəqabət qabiliyyətinə necə təsir edə bilər? Belə bir qərar, Hindistanda EV-lərin artan populyarlığı və hökumətin bu sahəyə verdiyi prioritet nəzərə alındıqda, şirkəti digər qlobal və yerli istehsalçılarla müqayisədə hansısa bir dezavantaja düçar edə bilərmi? Digər tərəfdən, bu, şirkətin daha çox "mənəvi" bazar mexanizmlərinə güvəndiyini və ya digər investisiya sahələrinə fokuslandığını göstərə bilərmi?
Bu təcrübələrdən çıxarılan ən böyük dərslərdən biri, Hindistan bazarının özünəməxsusluğudur: təkcə məhsulun keyfiyyəti və qiyməti deyil, həm də yerli istehlakçıların seçimləri, paylama şəbəkəsinin gücü və hökumətin tənzimləmə mexanizmləri böyük rol oynayır. Stellantis-in EV təşviqlərindən kənarda qalması, şirkətin ya mövcud istehsal modelinə güvənməsindən, ya da bu təşviqlərin uzunmüddətli strategiyasına uyğun gəlmədiyini düşünməsindən irəli gələ bilər. Keçmişdəki bəzi şirkətlər yerli tərəfdaşlıqlar və ya özlərinin istehsal güclərini yaratmaqla bu maneələri aşmağa çalışırdılar. Stellantis-in indiki strategiyasının müvəffəqiyyəti, yalnız modellərin uğuru ilə deyil, həm də yerli bazarın dinamikasına nə qədər tez uyğunlaşacağından və hökumətin siyasətlərinə nə dərəcədə inteqrasiya olunacağından asılı olacaq. Həmin dövrdəki başqa istehsalçılar da müvəqqəti uğurlar əldə etsələr də, bazarda möhkəmlənməkdə çətinlik çəkirdilər. Bu baxımdan, Stellantis-in mövcud infrastrukturundan və tanınmış markalarından istifadə edərək necə bir fərq yaradacağını görmək maraqlı olacaq.
Bu keçmiş təcrübələrdən çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri odur ki, Hindistan bazarı xarici istehsalçılar üçün həm böyük imkanlar, həm də ciddi çətinliklər təqdim edir. Qiymət həssaslığı, yerli istehlakçıların üstünlükləri, infrastruktur və hökumət siyasətləri kimi amillər uğur qazanmaqda həlledici rol oynayır. Stellantisin hökumətin yeni EV təşviq siyasətindən kənarda qalmaq qərarı maraqlıdır. Bu, şirkətin strategiyasının fərqliliyini göstərə bilər, lakin eyni zamanda, Hindistanda istehsal olunan elektrikli nəqliyyat vasitələri üçün mövcud olan dövlət dəstəyindən məhrum qalmaq riskini də özündə ehtiva edir. Keçmişdəki bəzi şirkətlər, xüsusilə də hökumət dəstəyindən faydalana bilmədikdə çətinliklərlə üzləşmişdilər. Stellantisin bu siyasətdən niyə imtina etdiyini və bu qərarın uzunmüddətli təsirlərini izləmək maraqlı olacaq.
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Stellantis-in Hindistanda istehsal üçün hökumətin təklif etdiyi yeni EV təşviq siyasətində iştirak etməyi planlaşdırmaması, şirkətin uzunmüddətli strategiyası üçün nə dərəcədə əlverişlidir? Bəlkə də bu qərar, şirkətin digər bazarlardakı təcrübələrinə əsaslanır, yaxud Hindistan EV bazarının mövcud vəziyyəti ilə bağlı fərqli bir qiymətləndirməyə sahibdir. Lakin, hökumət təşviqlərindən faydalanmamaq, qlobal olaraq EV-lərin gələcəyinə böyük investisiyalar qoyan bir şirkət üçün potensial bir geriləməyə səbəb ola bilərmi? Bu, xüsusilə yerli istehsalı gücləndirməyi və bazarda rəqabətə davamlılığı artırmağı hədəfləyən bir dövlət siyasətinin mövcud olduğu bir mühitdə daha da diqqət çəkir.
Şərh Yaz