Tailand Baş Naziri Vəzifəsindən Uzaqlaşdırıldı: Siyasi Gərginlik Artır
Tailandın hazırkı baş naziri Paetongtarn Şinavatra çərşənbə axşamı vəzifəsindən müvəqqəti olaraq uzaqlaşdırılıb. Bu qərar, onun Kambocanın nüfuzlu keçmiş lideri ilə apardığı telefon danışığı ilə bağlı etik təhqiqatın nəticəsi kimi qiymətləndirilir. Danışıqların səs yazısı sızdıqdan sonra geniş rezonans doğurmuşdu.
38 yaşlı Paetongtarn Şinavatra bu postu cəmi 10 ay əvvəl, sələfi vəzifəsindən azad edildikdən sonra tutmuşdu. Onun fəaliyyətinin dayandırılması, illərdir davam edən Tailand siyasi böhranı və tez-tez baş verən lider dəyişiklikləri ilə sarsılan ölkəyə yeni qeyri-müəyyənlik gətirir.
Etika İttihamları və Konstitusiya Məhkəməsinin Qərarı
Konstitusiya Məhkəməsi 36 senatordan ibarət bir qrupun Paetongtarn Şinavatranın sızan telefon zəngində etik standartları pozaraq konstitusiyanı pozması ilə bağlı ərizəsini qəbul edib. Hər iki tərəf səs yazısının həqiqiliyini təsdiqləyib.
Məhkəmə, etik işlə bağlı qərar qəbul edənə qədər Paetongtarn Şinavatranın baş nazir vəzifəsini icra etməməsi barədə səs verib. O, yenidən təşkilatlandırma nəticəsində Mədəniyyət Naziri kimi Nazirlər Kabinetində qalacaq.
Kambocanın Hun Sen ilə sərhəd mübahisəsi ilə bağlı sızan danışıqları ölkədə geniş qəzəbə səbəb olduqdan sonra Paetongtarn Şinavatraya qarşı istefa çağırışları artıb. Hökumət əleyhdarı etirazçılar şənbə günü paytaxt Banqkokun küçələrinə çıxıblar.
Qalmaqal, baş nazirin hökumətinin əsas tərəfdaşı olan Bhumjaithai partiyasının ötən həftə koalisiyadan çıxmasına səbəb oldu, bu da onun Pheu Thai partiyasının hakimiyyəti əlində saxlama qabiliyyətinə ciddi zərbə vurdu. Paetongtarn Şinavatra həmçinin reytinqlərinin kəskin düşməsi ilə mübarizə aparır və parlamentdə etimadsızlıq səsverməsi ilə üzləşir.
Telefon Danışığının Təfərrüatları və Milli Maraqlar
İyunun 15-də baş tutan sızan telefon danışığında Paetongtarn Şinavatranın Kambocanın keçmiş güclü lideri Hun Senə "dayı" deyə müraciət etdiyi eşidilir. O, həmçinin sərhəd toqquşmaları nəticəsində kambocalo bir əsgərin ölümü ilə nəticələnən hadisədən sonra öz ordusunun hərəkətlərini tənqid etdiyi anlaşıla bilərdi.
Səs yazısında Tailand baş nazirinin Hun Senə daxili təzyiq altında olduğunu dediyi və onu "əks tərəfə" qulaq asmamağa çağırdığı da qeyd olunur. Burada o, Tailandın şimal-şərqindəki açıq danışan bir Tailand ordusu komandirini nəzərdə tuturdu.
O, həmçinin əlavə edib ki, Hun Sen "bir şey istəsə, mənə deyə bilər, mən ona kömək edərəm."
Sızan səs yazısındakı şərhləri Tailandda həssas nöqtəyə toxundu və rəqibləri onu ölkənin milli maraqlarını güzəştə getməkdə günahlandırdılar. Tailand və Kamboca son onilliklərdə həm əməkdaşlıq, həm də rəqabət şəklində mürəkkəb münasibətlərə malikdirlər. İki ölkə Fransızlar Kambocanı işğal edərkən xəritəyə salınmış 817 kilometrlik quru sərhədini bölüşürlər və bu sərhəd dövrü olaraq hərbi toqquşmaların və siyasi gərginliklərin mənbəyi olmuşdur.
Siyasi Dəyişikliklər və Ölkənin Gələcəyi
Qalmaqaldan sonra Paetongtarn Şinavatra Hun Senə verdiyi açıqlamaları yüngülləşdirməyə çalışaraq, mətbuat konfransında iki qonşu arasındakı gərginliyi azaltmağa cəhd etdiyini və "şəxsi" zəngin "ictimaiyyətə açıqlanmaması lazım olduğunu" söylədi.
Baş nazir "danışıq taktikası"ndan istifadə etdiyini və şərhlərinin "sadiqlik bəyanatı olmadığını" bildirdi.
Tailand siyasi böhranı çərçivəsində, Konstitusiya Məhkəməsinin sələfi Srettha Thavisinin etik qaydaları pozduğuna dair qərarından sonra Paetongtarn keçən il baş nazir olmuşdu. Həmin məhkəmə həmçinin 2023-cü il seçkilərində ən çox yeri qazanan ölkənin populyar proqressiv "Move Forward" partiyasını buraxmış və onun liderlərini 10 il müddətinə siyasətdən uzaqlaşdırmışdı. Məhkəmənin bu qərarı Tailanddakı siyasi vəziyyətə bir daha öz təsirini göstərib.