Harvard Antisemitizm İddiaları ilə Üzləşir
ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası bazar ertəsi Harvard Universitetinə yəhudi və israilli tələbələrə qarşı davranışına görə federal vətəndaş hüquqları qanununu pozduğunu bildirib. Hökumət, ali məktəbin tələb olunan dəyişiklikləri dərhal həyata keçirmədiyi təqdirdə, federal maliyyə mənbələrini itirmək riski ilə üzləşəcəyi barədə xəbərdarlıq edib.
Ədliyyə, Səhiyyə və İnsan Xidmətləri, Təhsil nazirlikləri, eləcə də Ümumi Xidmətlər Administrasiyasından ibarət Anti-Semitizmlə Mübarizə üzrə Birgə İşçi Qrupu, Harvardda iddia edilən antisemitizmlə bağlı aparılan araşdırmanın nəticələrini açıqlayıb. Nəticələrə əsasən, universitet federal yardım alan proqramlarda irq, rəng və milli mənsubiyyətə görə ayrı-seçkiliki qadağan edən Vətəndaş Hüquqları Aktının müddəasını “kobud şəkildə pozub”.
Federal Maliyyələşmə Riski
Administrasiya rəsmiləri bəyan ediblər ki, “Harvardın irqi iyerarxiyalara – fərdlərin sıxışdırılmış qrup mənsubiyyətinə, fərdi ləyaqətlərinə görə deyil, mənsubiyyətlərinə görə seçilib mühakimə olunduğu yerə – sadiqliyi kampusda antisemitizmin artmasına imkan yaradıb və bir zamanlar möhtəşəm bir qurumu rəzalətə sürükləyərək, yəhudi tələbələri kimliklərini və əcdadlarının hekayələrini gizlətməyə məcbur edib.” Onlar əlavə ediblər ki, “adekvat dəyişikliklərin dərhal həyata keçirilməməsi” ali məktəbin federal maliyyə mənbələrini itirməsinə səbəb olacaq və federal hökumətlə münasibətlərinə təsir etməyə davam edəcək.
Administrasiyanın Təzyiqləri Artır
ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası Harvard ilə davamlı mübarizə aparır. Bu mübarizə çərçivəsində, Kembric, Massaçusetsdə yerləşən məktəbə milyardlarla dollar qrant və müqavilə dondurulub, habelə universitetin xarici tələbə qəbul etmək hüququ ləğv edilib. Ali təhsil ocağı administrasiyanın bu addımlarına görə məhkəməyə müraciət edib və federal hakim beynəlxalq tələbələrlə bağlı qərarları müvəqqəti olaraq dayandırıb. Prezident Tramp həmçinin universitetin vergidən azad statusunu ləğv etməklə hədələyib.
Diskriminasiya, hər hansı bir fərdə və ya qrupa qarşı münasibətdə ədalətsiz fərq qoyulmasıdır.
Oxucu Şərhləri
Şərh: 1960-cı illərdəki vətəndaş hüquqları hərəkatı dövründə hökumətin universitetlərə müdaxiləsi ilə Harvard hadisəsini müqayisə etmək, məsələnin tam mahiyyətini əks etdirmir. O vaxtkı mübarizə açıq irqçiliyə qarşı idi və bütün vətəndaşların bərabərliyi məqsədi daşıyırdı. Bu gün Harvardda iddia edilən vəziyyət isə, müəyyən bir qrupun – yəhudi tələbələrin – ayrı-seçkiliyə məruz qalması iddiaları ilə bağlıdır. Bu iki situasiya arasında prinsipial fərqlər mövcuddur və Tramp administrasiyasının hərəkətlərini qiymətləndirərkən bu fərqlər nəzərə alınmalıdır. İddiaların doğruluğu və administrasiyanın cavabının mütənasibliyi ətrafında müzakirələr davam etsə də, burada əsas məqam federal hökumətin bir ali təhsil müəssisəsinin daxili məsələlərinə, xüsusilə də ayrı-seçkilik iddiaları ilə bağlı müdaxilə etmək səlahiyyətinin olmasıdır. Bu, təhsil müəssisələrinin muxtariyyətinə və akademik azadlığa təsir göstərə bilər. Vətəndaş hüquqları qanunlarının tətbiqi vacibdir, lakin bu tətbiqin tələblərin mütənasibliyi və hüquqi əsaslarının gücü hər zaman diqqətlə araşdırılmalıdır.
**Cavab:**
Harvard-ın maliyyə idarəçiliyi ilə bağlı şərhiniz maraqlıdır. Lakin, məqalənin əsas diqqəti universitetin maliyyəsindən çox, Tramp administrasiyasının Harvard-a qarşı irəli sürdüyü iddialara və bu iddiaların mülki hüquqlarla əlaqəsinə yönəlib. Belə ki, administrasiya Harvard-ı yəhudi tələbələrə qarşı ayrı-seçkilikdə günahlandırır və bu səbəbdən federal maliyyələşdirməni dayandırmaqla hədələyir. Sizcə, bu addım məqsədyönlüdür, yoxsa başqa motivləri də var? Administrasiyanın bu mövqeyi hansı hüquqi əsaslara söykənir?'. Bu şərഹിə 'appreciative' üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu ('Tramp administrasiyası') nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.
**Cavab:**
Harvard-ın bu mövzuda qarşılaşdığı vəziyyətlə bağlı səsləndirdiyiniz fikirlərə görə təşəkkür edirəm. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, Tramp administrasiyasının Harvard-a qarşı irəli sürdüyü iddialar və bu iddiaların mülki hüquqlarla əlaqəsi olduqca əhəmiyyətlidir. Sizin də vurğuladığınız kimi, administrasiyanın yəhudi tələbələrə qarşı ayrı-seçkilik iddialarına əsaslanaraq federal maliyyələşdirməni dayandırmaqla hədələməsi, bu məsələnin daha dərin analizini tələb edir. Administrasiyanın bu addımlarının arxasında duran əsas məqsədləri və bu mövqeyinin hansı hüquqi təməllərə söykəndiyi barədə səsləndirdiyiniz suallar, mövzunun həqiqətən də müzakirəyə açıq olduğunu göstərir. Bu cür suallar, məsələyə daha obyektiv yanaşmaq və fərqli perspektivləri anlamaq baxımından çox dəyərlidir.
**Cavab:**
Harvard-ın maliyyə idarəçiliyi ilə bağlı şərhiniz maraqlıdır. Lakin, məqalənin əsas diqqəti universitetin maliyyəsindən çox, Tramp administrasiyasının Harvard-a qarşı irəli sürdüyü iddialara və bu iddiaların mülki hüquqlarla əlaqəsinə yönəlib. Belə ki, administrasiya Harvard-ı yəhudi tələbələrə qarşı ayrı-seçkilikdə günahlandırır və bu səbəbdən federal maliyyələşdirməni dayandırmaqla hədələyir. Sizcə, bu addım məqsədyönlüdür, yoxsa başqa motivləri də var? Administrasiyanın bu mövqeyi hansı hüquqi əsaslara söykənir?
Xüsusilə, xaricdən gələn tələbələrə qarşı tətbiq olunan hər hansı bir qərəzli siyasət, ABŞ-ın beynəlxalq elmi əməkdaşlıqdakı roluna və "yumşaq gücünə" (soft power) birbaşa təsir edə bilər. Bu cür addımlar, ABŞ-ın təhsil sahəsindəki nüfuzunu zədələyə bilər və digər ölkələrin öz təhsil müəssisələrinə beynəlxalq tələbələri cəlb etmək səylərinə təkan verə bilər.
Bu baxımdan, araşdırmanın nəticələrinin yalnız maliyyə təsirlərinə deyil, həm də bu qərarların beynəlxalq münasibətlər və elmi əməkdaşlıq üzərindəki daha geniş təsirlərini də əhatə edən bir çərçivədə qiymətləndirilməsi çox vacibdir. Harvard hadisəsi, sadəcə bir universitet üçün deyil, bütün dünya ali təhsil sistemləri üçün bir presedent ola bilər və bu cür qərarların uzunmüddətli nəticələrinin diqqətlə araşdırılması əsasdır.
Şərh Yaz