Tramp köməkçisi: Hindistan Rusiya-Ukrayna müharibəsini maliyyələşdirir

ABŞ-ın yüksək səviyyəli rəsmisi Hindistanı Moskvadan neft almaqla Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsini maliyyələşdirməkdə ittiham edib. Bu bəyanat ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının Nyu Dehli üzərində Rusiyadan enerji idxalını dayandırmaq üçün təzyiqi artırdığı bir vaxta təsadüf edir. Ağ Evin qərargah rəisi müavini və Trampın ən nüfuzlu köməkçilərindən biri olan Stiven Miller Fox News-a müsahibəsində bildirib: "O (Tramp) çox açıq şəkildə bildirdi ki, Hindistanın Rusiyadan neft almaqla bu müharibəni maliyyələşdirməyə davam etməsi qəbuledilməzdir." Çindən sonra Hindistan Rusiya neftinin ikinci ən böyük alıcısıdır və yanacağının 30 faizdən çoxunu Moskvadan tədarük edir. Bu, Qərbin sanksiyaları fonunda Kremlə gəlir gətirir. Nyu Dehli 2022-ci ildə Ukrayna müharibəsi başlamazdan əvvəl neftinin cəmi 1 faizini Rusiyadan idxal edirdi. Millerin tənqidi, Tramp administrasiyasının ən sərt bəyanatlarından biri idi. Bu bəyanat ABŞ-ın hərbi avadanlıq və enerji alışları səbəbilə cümə günü Hindistan məhsullarına 25 faizlik tarif tətbiq etməsindən sonra səsləndi. Tramp administrasiyası, Hindistanın Rusiyadan silah və neft alqılarını davam etdirəcəyi təqdirdə əlavə cəzalar tətbiq etməklə də hədələyib. "İnsanlar Hindistanın Rusiya nefti alqısında Çinlə eyni səviyyədə olduğunu öyrəndikdə şoka düşəcəklər. Bu, heyrətamiz bir faktdır," Miller şouda əlavə edib. ABŞ rəsmisi Trampın Hindistanın Baş naziri Narendra Modi ilə münasibətlərini "möhtəşəm" adlandıraraq tənqidini yumşaltdı. Keçən həftə, Asiyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatına qarşı tarifləri elan etdiyi gün Tramp Hindistanla "dostluğu" vurğulamışdı. "ABŞ prezidenti Donald Tramp iyulun 30-da Truth Social platformasında yazıb: "Hindistan "dostumuz" olsa da, hərbi avadanlıqlarının əksəriyyətini həmişə Rusiyadan alıb və indi hər kəs Rusiyanın Ukraynada qətliamı dayandırmasını istədiyi bir vaxtda Çinlə birlikdə Rusiyanın ən böyük enerji alıcısıdır – bunların heç biri yaxşı deyil!" "Mən Hindistanın Rusiya ilə nə etdiyinə əhəmiyyət vermirəm. Onlar öz ölmüş iqtisadiyyatlarını birlikdə çökdürə bilərlər, mənə nə fərqi," deyə Tramp əlavə edib. Prezident Tramp, Moskva Ukrayna ilə əsaslı sülh müqaviləsinə nail olmayınca, Rusiya nefti alan ölkələrdən ABŞ-a idxal olunan məhsullara 100 faiz tarif tətbiq etməklə hədələyib. ABŞ prezidenti həmçinin Rusiyanın və Çinin qurucu üzv olduğu BRİKS-ə üzv olduğuna görə Hindistanı tənqid edib. Bəzi analitiklər Tramp administrasiyasının sərt mövqeyinin Rusiyaya təzyiq göstərmək məqsədi daşıdığını, digərləri isə bunu Nyu Dehlini Vaşinqtonun şərtlərinə razı salmaq üçün təzyiq taktikası kimi qiymətləndirir, çünki iki ölkə ticarət danışıqları aparır. Tramp ABŞ-ın Hindistanla 45 milyard dollarlıq ticarət kəsirini azaltmaq istəyir.

“Zamanla sınanmış” əlaqələr

Bu arada, Hindistan hökumətinin mənbələri şənbə günü Reuters xəbər agentliyinə bildiriblər ki, Nyu Dehli ABŞ-ın hədələrinə baxmayaraq Moskvadan neft almağa davam edəcək. Hindistan Xarici İşlər Nazirliyi Rusiya ilə əlaqələrinin "stabil və zamanla sınanmış" olduğunu və üçüncü ölkənin prizmasından qiymətləndirilməməli olduğunu bildirib. Nyu Dehlinin Moskva ilə əlaqələri Sovet dövrünə gedib çıxır. Rusiya Hindistanın aparıcı neft və müdafiə avadanlıqları tədarükçüsüdür. Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) mart hesabatına görə, Rusiya Hindistan Silahlı Qüvvələri üçün avadanlıq və sistemlərin ən böyük silah tədarükçüsü olaraq qalır. Baş nazir Modi keçən il Moskvaya səfər edərək Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşüb, çünki Nyu Dehli Qərb və Rusiya arasında əlaqələrini tarazlaşdırmağa çalışır. O, o vaxtdan bəri bir neçə dəfə beynəlxalq forumlarda Putinlə görüşüb. Hindistan tarixən xam neftinin əksəriyyətini Yaxın Şərqdən alıb, lakin Qərb Rusiyanı cəzalandırmaq üçün ona qarşı çıxdıqdan sonra Hindistan nefti endirimli qiymətlərlə aldığı üçün 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra bu vəziyyət dəyişib. Nyu Dehli 2022-ci ilin yanvarında Rusiyadan gündə 68,000 barel xam neft alırdı. Həmin ilin iyun ayına qədər neft idxalı gündə 1,12 milyon barelə yüksəldi. Gündəlik idxal 2023-cü ilin mayında 2,15 milyon barelə çatdı və o vaxtdan bəri dəyişir. Press Trust of India Kpler məlumat analitik şirkətinin məlumatlarına istinadən bildirir ki, tədarüklər Hindistanın idxalının təxminən 40 faizinə qədər yüksəlib ki, bu da Moskvanı Nyu Dehlinin ən böyük xam neft tədarükçüsünə çevirib. Hindistan Rusiyadan idxalının qanuni normalara uyğun olduğunu və qlobal xam neft qiymətlərini sabitləşdirməyə kömək etdiyini bildirir.

24 saat