Qərb Qüdsdə Qəzzadakı Humanitar Fəlakət və Fələstin Dövləti Barədə Sərt Bəyanatlar
Nazir Saar Qərb Qüdsdə keçirdiyi mətbuat konfransında Qəzza zolağındakı vəziyyətlə bağlı danışıb. O, İsrailin hücumlar və humanitar yardım embarqosu ilə bölgəni sürüklədiyi humanitar fəlakətə görə edilən çağırışları "təhrif edilmiş beynəlxalq təzyiq kampaniyası" adlandırıb.
Saar iddia edib ki, sözügedən təzyiqlərin ikinci məqsədi İsrailə iki dövlətli həlli qəbul etdirməkdir. Nazir Fələstin dövlətinin yaradılmasına icazə verməyəcəklərini vurğulayıb.
Atəşkəs Cəhdləri Sabotaj Edilir
Saar İsrailin "21-ci əsrin Çexoslovakiyası olmayacağını" irəli sürüb. O, beynəlxalq təzyiqin Qəzzada atəşkəs və əsir mübadiləsi sazişi ehtimalını "birbaşa sabotaj etdiyini" iddia edib.
Mətbuat konfransında Saara ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın İskoçiyada etdiyi "Bir çox insanı xilas edə bilərik. O uşaqların bəziləri həqiqətən də aclıqdan ölür. Mən bunu görürəm və bunu uydura bilməzsiniz" bəyanatı xatırladılıb. Jurnalistlər ona "Qəzzada aclığın olduğunu qəbul edirsinizmi?" sualını ünvanlayıblar.
Trampın açıqlamasına birbaşa cavab verməkdən çəkinən Saar, "Təqribən 2 illik müharibədən sonra Qəzzada çətin vəziyyətin olduğu aydındır, lakin xarici mətbuatın dəstəklədiyi Qəzzada aclıq siyasəti aparıldığı yalanı mövcuddur" ifadələrini işlədib.
İsrailin Qəzza zolağının bəzi hissələrini ilhaq etməyi planlaşdırıb-planlaşdırmadığı sualına Saar, "daxili müzakirələr" olduğu səbəbilə şərh verməkdən çəkindi.
Qəzzada Humanitar Böhran Dərinləşir
İsrailin hücumları və humanitar yardım girişini məhdudlaşdıran sərt mühasirəsi altındakı Qəzza zolağı, aclığın yayıldığı, su, dərman, tibbi və gigiyena ləvazimatlarının tapılmadığı ciddi bir humanitar fəlakət yaşayır.
Başda uşaqlar olmaqla, bölgədə aclıq səbəbindən ölümlər artmaqdadır. 7 oktyabr 2023-cü ildən bəri aclıq ucbatından 88-i uşaq olmaqla 147 nəfər həyatını itirib.
Yerli və beynəlxalq dairələr İsrailin "açlığı və susuzluğu silah kimi" istifadə etdiyini qeyd edirlər. Mülki infrastrukturu da dağıdaraq Qəzzanın 88 faizini məhv edən İsrail ordusu, köçürmə əmrləri ilə köçkünə çevirdiyi Fələstinliləri tez-tez sığındıqları bölgələrdə hədəf alır.
Təqribən 2.3 milyon əhalisi olan Qəzzada İsrail hücumları və köçürmə əmrləri ilə yerindən didərgin düşənlərin sayı 2 milyona çatıb; bir çox şəxs dəfələrlə köçürülüb.
Əsas ləvazimatlardan məhrum olan köçkün Fələstinlilər, müvəqqəti çadırlarda və ya həddindən artıq izdiham şəraitində, gigiyena ləvazimatlarının çatışmazlığı, eləcə də əl-yuyan yerlərin qeyri-kafi olduğu, yoluxucu xəstəliklərin yayıldığı məktəblərdə həyatda qalmağa çalışırlar.
İsrail ordusu isə gündəlik həyata keçirdiyi hücumlarla köçkünlərin çadırlarını və sığındıqları mülki nöqtələri bombalayır.
İsrailin Qəzza zolağına 7 oktyabr 2023-cü ildən bəri təşkil etdiyi hücumlarda ən azı 60 min 34 Fələstinli həyatını itirib, 145 min 870 nəfər isə yaralanıb.
Oxucu Şərhləri
Eyni zamanda, Qəzzadakı aclıq və humanitar böhranı yalnız İsrail-Fələstin münaqişəsinin bir təzahürü deyil, həm də iqtisadi amillərlə, məsələn, bölgədəki davamlı siyasi qeyri-sabitlik, blokada və iqtisadi ambargo ilə sıx bağlıdır. Bu faktorların nisbi əhəmiyyəti necə müəyyən edilir və bu böhranın həllinə necə yanaşmaq lazımdır?
Son olaraq, "iki dövlətli həll" kontekstində Qəzzadakı humanitar fəlakətin İsrailin hədəfləri ilə necə bağlı olduğunu dərk etmək üçün, digər regional münaqişələrdə, məsələn, Kosovo və ya Kiprdəki münaqişələrdə humanitar böhranların və siyasi həllərin qarşılıqlı əlaqəsinin araşdırılması məqsədəuyğundur. Bəlkə də bu müqayisələr, Qəzzadakı vəziyyətin həllinə dair fərqli yanaşmalar təklif edə bilər? Fələstin dövləti ideyasının gerçəkləşməsində humanitar vəziyyətin rolu nə qədər əhəmiyyətlidir və bu rol necə dəqiq qiymətləndirilə bilər?
Şərh Yaz