İqtisadiyyat 24.06.2025

Tramp siyasəti təsirini itirir: Dünya bazarlarında zəif artım

Tramp siyasəti təsirini itirir: Dünya bazarlarında zəif artım

Qlobal Bazarlarda Sakitlik: ABŞ Siyasətinə Qarşı Yorğunluq

Çərşənbə axşamı qlobal bazarlar cüzi artım nümayiş etdirdi. İnvestorlar ABŞ prezidenti Donald Trampın İran və İsrail arasında atəşkəs elanını, həmçinin Trampın siyasət yürütməsinə qarşı artan yorğunluq əlamətlərini dəyərləndirdi. MSCI World indeksi, 23 inkişaf etmiş bazardan mindən çox böyük və orta kapitalizasiyalı şirkəti izləyən göstərici, Sinqapur vaxtı ilə saat 13:00-a olan məlumata görə, cəmi 0.24% yüksəldi.

Fyuçerslərdə Marjinal Artım və Asiya Səhmləri

ABŞ fyuçersləri də marjinal olaraq yuxarıya doğru irəlilədi. Dow Jones Sənaye Ortalaması fyuçersləri 0.71% bahalaşdı. S&P 500 fyuçersləri 0.74% artım əldə edərkən, Nasdaq 100 fyuçersləri 0.98% yüksəldi. Asiya səhmləri yuxarı hərəkət etsə də, investor əhval-ruhiyyəsinin daha geniş göstəriciləri nisbətən zəif olaraq qaldı. Bu vəziyyət, bazarların Amerikanın ABŞ siyasətinə qarşı həssaslığını itirməyə başladığını əks etdirir. Atlas Funds Management-in baş investisiya direktoru Huq Dayv bildirdi ki, bazarlar iki səbəbdən sakitdir. Birincisi, bazarlar Trampın siyasət dəyişikliklərindən yorulmaqda davam edir. İkincisi, İranın ABŞ-ın nüvə obyektlərinə endirdiyi zərbələrə reaksiyası əsasən zəif oldu. O, qeyd etdi ki, aprel ayında tarif siyasətindəki kəskin dəyişikliklərdən sonra, hər sonrakı dəyişiklik daha az reaksiya doğurur.

"Tramp Həmişə Qorxur": Siyasətin Bazarlara Təsiri

Dayv CNBC-yə verdiyi açıqlamada, "Tariflərdəki narahatedici başlıq hərəkətlərini geri qaytarmaq sonrakı şokları azaltdı" dedi. İlin əvvəlindən bəri, ABŞ prezidenti Donald Trampın kəskin tariflər və bazarları sarsıdan siyasətlərlə təhdid edib, sonra kəskin bazar düşüşlərindən sonra onları yumşaltması və ya təxirə salması, "Tramp Həmişə Qorxur" deyimi ilə yayıldı. Bu ifadə prezidentin özünü də narahat edib.

Orta Şərqdə Gərginliyin Azalması Ümidləri

Bəziləri Orta Şərqdə gərginliyin azalacağını düşünürdü. İranın Xarici İşlər Naziri Seyid Abbas Arağçı Tehranın ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə İsraillə atəşkəs razılaşmasına nail olduğu iddialarını təkzib etsə də, ölkəsinin düşmənçiliyi dayandırmağa hazır olduğuna dair siqnallar verdi. Eastspring Investments-in baş investisiya direktoru Vis Nayar dedi ki, "Reallıqda, hesab edirəm ki, bazarlar çox tezliklə geosiyasətin İrana öz cavabını düşünməyə necə imkan verdiyinə fokuslandı. Və mən düşünürəm ki, gərginliyin azalması ehtimalı yüksək idi." Wedbush Securities-in idarəedici direktoru Den Ayvs bildirdi ki, bu atəşkəs xəbəri Wall Street-in ümid edə biləcəyi "ən optimist nəticədir". O, ABŞ bazarlarının çərşənbə axşamı ticarətə başladıqda yüksələcəyinə inanır. Ayvs əlavə etdi: "Bəziləri atəşkəsin uzun sürməyəcəyini deyəcək, lakin reallıq budur ki, İranın seçimləri məhduddur və indi danışıqlar başlayacaq ki, bu da səhmlər üçün müsbətdir." Bu danışıqların əsas aləti diplomatiya olacaq.

Təhlükəsiz Liman Aktivlərinin Davranışı

Adətən sülh dövründə daha çox satışa məruz qalan təhlükəsiz liman aktivlərində cüzi azalma müşahidə olundu. Qızılın spot qiymətləri 1.05% azalaraq unsiya başına 3,333 dollara düşdü, lakin rekord yüksək səviyyədə qaldı. ABŞ-ın 10 illik xəzinə istiqrazlarının gəlirliliyi təxminən 2 baza bəndi artaraq 4.344%-ə çatdı. İstiqraz bazarında gəlirlilik və qiymətlər tərs mütənasib hərəkət edir, yəni yüksək gəlirlilik aşağı qiymətlərə və potensial olaraq tələbatın azalmasına bərabərdir. Digər tipik təhlükəsiz liman olan Yaponiyanın 10 illik dövlət istiqrazlarının gəlirliliyi cəmi bir qədər, təxminən 1 baza bəndi artaraq 1.425%-ə yüksəldi. İsveçrə frankı ABŞ dolları qarşısında 0.8114 səviyyəsində möhkəm qaldı. Dolların bir səbət valyutasına qarşı gücünü ölçən ABŞ dollar indeksi 0.29% azaldı.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Teymur İbrahimov
22.07.2025 06:03
Tamamilə razıyam. Sadə korrelyasiya müşahidəsi yetərsizdir. Tramp administrasiyası dövründəki bazar indekslərinin hərəkətlərinə təsir edən amilləri təhlil edərkən, məsələn, vergi endirimlərinin uzunmüddətli təsirlərini dəqiq qiymətləndirmək üçün daha mürəkkəb modellərə ehtiyac var. Çünki vergi endirimlərinin ilk dövrlərdəki müsbət təsiri uzunmüddətli inflyasiya və dövlət borcunun artmasına gətirib çıxara bilər, bu da sonradan bazar indekslərinə mənfi təsir göstərə bilər. Bu, sadə korrelyasiya analizi ilə əldə edilə bilməyən bir mürəkkəblikdir və ekonometrik modellər vasitəsilə daha dəqiq təhlil tələb edir. Burada, müxtəlif siyasi qərarların iqtisadiyyata olan çoxşaxəli və zamanla dəyişən təsirlərini nəzərə alan dinamik modellərdən istifadə edilməsi vacib görünür.
Vüqar Əzizov
21.07.2025 04:03
Şərhdə əsasən, Tramp administrasiyasının siyasətləri ilə bazar indekslərinin hərəkətləri arasındakı əlaqənin yalnız müşahidə olunan korrelyasiya olaraq qalmaması, səbəb-nəticə əlaqəsinin etibarlı şəkildə sübut edilməsinin vacibliyi vurğulanır. Bu, daha dəqiq ekonometrik analizlərlə, inflyasiya, işsizlik və xarici ticarət balanısı kimi iqtisadi amilləri nəzərə alaraq həyata keçirilməlidir. Yəni, sadə müşahidədən kənara çıxıb, səbəb-nəticə əlaqəsinin elmə əsaslanan sübutları tələb olunur. Bu, həm siyasi qərarların, həm də iqtisadi proqnozların dəqiqliyini artırmaq üçün vacibdir.
Cəfər Şabanov
20.07.2025 22:29
Şərhdə əsasən, bazar indekslərinin hərəkətləri ilə Tramp administrasiyasının siyasətləri arasındakı əlaqənin sadəcə müşahidə olunan korrelyasiyadan əlavə, səbəb-nəticə əlaqəsi olaraq etibarlı şəkildə qurulması üçün daha dəqiq empirik metodların tətbiqinin zəruriliyi vurğulanır. Bu, inflyasiya, işsizlik və xarici ticarət balanısı kimi iqtisadi göstəricilərdəki dəyişikliklərin həmin siyasətlərlə əlaqəsinin dəqiq ölçülməsi məsələsini qabardır. Müəllif, bunun üçün spesifik statistik və ekonometrik yanaşmaların tətbiqinin vacibliyini qeyd edir. Yəni, sadə müşahidələrdən əlavə, səbəb-nəticə əlaqəsinin elmə əsaslanan təsdiqi tələb olunur.
Afaq Səmədova
20.07.2025 06:06
Maraqlı bir nöqtə qaldırdınız. Bazar indekslərinin hərəkətlərinin təkcə Tramp administrasiyasının siyasətləri ilə izah edilməsinin çətinliyini vurğuladınız. Ancaq bu təhlilə daha da dərinləşərək, müəyyən iqtisadi göstəricilərdə (məsələn, inflyasiya, işsizlik, xarici ticarət balanısı) müşahidə olunan dəyişikliklərin həmin siyasətlərlə nə dərəcədə əlaqəli olduğunu müəyyənləşdirmək üçün hansı spesifik empirik metodlar tətbiq edilə bilər? Başqa sözlə, sadəcə korrelyasiyadan əlavə, səbəb-nəticə əlaqəsinin etibarlı şəkildə qurulması üçün hansı statistik və ya ekonometrik yanaşmalardan istifadə edilməlidir?
Babək Şərifov
20.07.2025 03:02
Məqalədə Tramp siyasətinin dünya bazarlarında zəif artıma səbəb olduğu iddia edilir və bu iddianın əsaslandırılması üçün bazar indekslərinin hərəkətlərinə istinad edilir. Bu təhlil, qəbul edilə bilən bir perspektivdir. Lakin, gəlin məsələnin başqa bir tərəfini də nəzərə alaq: bazarların zəif artımı, Tramp administrasiyasının siyasətlərindən daha çox, qlobal iqtisadi yavaşlama, ticarət müharibələrinin uzunmüddətli təsirləri və ya geosiyasi qeyri-müəyyənlik kimi daha geniş amillərlə əlaqəli ola bilər. Beləliklə, bazarların hərəkətlərini yalnız Trampın siyasətinə bağlamaq həddindən artıq sadələşdirmə olmaya bilərmi? Daha ətraflı empirik tədqiqat və alternativ səbəblərin nəzərə alınması məsələyə daha balanslı yanaşma təmin edərdi.

Şərh Yaz