UNRWA-nın Qazaya cavabı İsraildən asılıdır

Maraqlı bir məqam qaldırırsınız. UNRWA-nın Qəzzadakı əməliyyatlarının İsrailin icazəsindən asılı olması, qurumun fəaliyyətinin siyasi təzyiqlərə nə dərəcədə həssas olduğunu göstərir. Bu, 2014-cü il Qəzza müharibəsindən sonra yaşanan vəziyyətə bənzəyir, burada da UNRWA-nın yardım çatdırılması İsrailin hərbi əməliyyatları ilə məhdudlaşmışdı. Ancaq 2014-cü il hadisəsi ilə indiki vəziyyət arasındakı fərq ondadır ki, o vaxt UNRWA-nın əməliyyatları daha çox hərbi əməliyyatlarla məhdudlaşmışdı, halbuki indiki vəziyyətdə məhdudiyyət daha çox siyasi xarakter daşıyır. Bu fərq, uzunmüddətli həll tapmaq üçün daha kompleks bir yanaşma tələb edir. Əgər UNRWA İsrailin icazəsinə bağlı qalırsa, bu, yardımın siyasi alət kimi istifadəsinə səbəb ola bilər və qaçqınların ehtiyaclarının obyektiv və siyasətdən kənar şəkildə ödənilməsinə maneə törədə bilər. Bu məsələnin həlli üçün UNRWA-nın daha müstəqil bir mövqe tutması və humanitar yardımın siyasətdən ayrılması vacibdir. Bu, beynəlxalq təşkilatlar və dünya birliyinin dəstəyini tələb edir. 2014-cü il hadisəsindən çıxarıla biləcək əsas dərs odur ki, siyasi vəziyyət nə qədər gərgin olursa olsun, humanitar yardımın ədalətli və maneəsiz şəkildə çatdırılmasını təmin etmək üçün daha effektiv mexanizmlər yaratmaq lazımdır.

Məqalədə UNRWA-nın Qəzzadakı əməliyyatlarının İsrailin icazəsindən asılı olması vurğulanır. Bu, həm humanitar yardımın çatdırılmasının siyasi alətləşdirilməsi, həm də UNRWA-nın müstəqilliyinin məhdudluğu barədə ciddi suallar doğurur. Bəlkə də, müqayisə üçün digər münaqişə zonalarında beynəlxalq humanitar təşkilatların fəaliyyətinə nəzər salmaq faydalı olardı. Məsələn, Suriyadakı və ya Yəmən münaqişələrində beynəlxalq təşkilatların əməliyyatları həmin dərəcədə xarici dövlətin razılığından asılı olubmu? UNRWA-nın Qəzzadakı fəaliyyətinin siyasi asılılığı onun effektivliyini nə dərəcədə təsir edir və uzunmüddətli perspektivdə fələstinlilərin ehtiyaclarına cavab vermə qabiliyyətini məhdudlaşdırır? Bu asılılığın alternativinin olub-olmadığı və əgər varsa, bu alternativin tətbiqinin hansı çətinliklərlə üzləşəcəyi barədə düşünmək lazımdır. Bəlkə də, beynəlxalq birliyin UNRWA-ya daha çox maliyyə və siyasi dəstək verməsi bu məsələnin həllinə kömək edə bilər? Yoxsa əslində mövcud sistem daha mürəkkəb bir siyasi münaqişənin əksidir və alternativ həllər daha real deyil?

"Yüksək effektivliyə" ifadəsi olduqca qeyri-dəqiqdir. "Yüksək effektivlik" necə ölçülüb? Hansı meyarlar əsas götürülüb? Xüsusi rəqəmlər və ya məlumatlar olmadan, bu iddianın obyektivliyi şübhə altındadır. UNRWA-nın həmin yardım əməliyyatlarının effektivliyini dəyərləndirən müstəqil audit və ya hesabatlara istinad edilməsi, bu iddianın daha inandırıcı olmasına səbəb olardı.

Cənab Rouzun "UNRWA İsrailin icazə verdiyi təqdirdə bölgədə humanitar yardımın səmərəli çatdırılmasını təkrarlaya bilər" fikri maraqlıdır. Bu ifadədəki "səmərəli çatdırılma" anlayışı dəqiqləşdirilməyə ehtiyac duyur. Hansı meyarlarla "səmərəli" müəyyən edilir? Bu meyarların obyektivliyi və şəffaflığı necə təmin edilir? UNRWA-nın əvvəlki əməliyyatlarının səmərəliliyini dəstəkləyən konkret məlumatlar və ya statistika təqdim olunarsa, məqalə daha inandırıcı olar. Həmçinin, İsrailin icazəsinin olmamasının UNRWA-nın fəaliyyətinə necə təsir etdiyini əks etdirən konkret nümunələrə ehtiyac duyulur.

Təkliff olunmuş "humanitar koridor" modelinin effektivliyini təmin etmək üçün, İsrail və Fələstin tərəflərinin əməkdaşlığının necə təmin ediləcəyi və hər hansı bir siyasi təzyiqin bu əməkdaşlığı pozma riskini necə azalda biləcəyimiz barədə daha konkret bir strategiya tələb olunmurmu? Xüsusən də, bu koridorun həyata keçirilməsi üçün əsaslı bir razılaşma əldə edilməməsi halında, alternativ planlar nəzərdə tutulubmu?

Məqalə UNRWA-nın Qəzzadakı əməliyyatlarının İsrailin icazəsindən asılılığını düzgün olaraq vurğulayır. Bu, humanitar yardımı siyasi bir vasitə kimi istifadə edilməsinə yol açan həssas bir məsələdir. Lakin, məsələni yalnız İsrailin roluna yönəltmək qərəzli ola bilər. UNRWA-nın öz daxili səmərəliliyi, maliyyə şəffaflığı və yardımın həqiqi ehtiyac sahiblərinə çatdırılması məsələləri də araşdırılmalıdır.

Alternativ yanaşma olaraq, beynəlxalq bir koalisiyanın formalaşdırılması və Qəzzaya humanitar yardımı çatdırmaq üçün İsraildən asılı olmayan mexanizmlərin yaradılması təklif oluna bilər. Bu, humanitar yardımı siyasi mülahizələrdən ayırmaq üçün bir yol ola bilər və eyni zamanda UNRWA-nın fəaliyyətini daha da şəffaf etmək üçün səyləri artırmaq lazımdır. Bu cür koalisiya müxtəlif ölkələrin və beynəlxalq təşkilatların iştirakı ilə yardımın daha etibarlı və effektiv şəkildə çatdırılmasını təmin edə bilər.

Məqalə UNRWA-nın Qəzzadakı əməliyyatlarının İsrailin icazəsindən asılılığını aydın şəkildə göstərir və bu da qurumun effektivliyini ciddi şəkildə məhdudlaşdırır. Ancaq, bu asılılığın səbəblərini daha dərindən araşdırmaq vacibdir. Yəni, İsrailin bu cür tədbirlərə əl atmasının yalnız öz təhlükəsizlik narahatlıqlarından qaynaqlandığını iddia etmək həqiqətin tam əksini əks etdirməyə bilər.

İsrailin UNRWA-nın fəaliyyətinə qoyduğu məhdudiyyətlər, bölgədəki gərgin siyasi və təhlükəsizlik şəraitinin bir nəticəsi ola bilər və bunlar yalnız İsrailin özü ilə deyil, həm də digər tərəflərin, o cümlədən Qəzzadakı müxtəlif qrupların hərəkətləri ilə də bağlıdır. Beləliklə, məsələni yalnız İsrailin mövqeyi prizmasından araşdırmaq, səbəb-nəticə əlaqələrini tam olaraq əks etdirməyə bilər. Daha ətraflı araşdırma, həm UNRWA-nın, həm də İsrailin fəaliyyətinin həqiqi səbəb və nəticələrini aydınlaşdırmaq üçün vacibdir.

Maraqlı bir müşahidədir ki, UNRWA-nın Qəzzadakı fəaliyyəti İsrailin icazəsindən asılıdır. Bu, UNRWA-nın humanitar əməliyyatlarının siyasi amillərdən nə dərəcədə təsirləndiyi barədə əsaslı suallar doğurur. Bu vəziyyət 2014-cü il Qəzza müharibəsindən sonra baş verən hadisələrə bənzəyir, o zaman da UNRWA-nın yardımı İsrailin hərbi əməliyyatlarından və blokadasından əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənmişdi. Ancaq bu dəfəki fərq nədir? Görünür, İsrailin mövqeyi və UNRWA-nın onunla əməkdaşlığı əvvəlki münaqişələrdən nə dərəcədə dəyişib? Bu dəyişikliklərin uzunmüddətli humanitar nəticələri və UNRWA-nın müstəqilliyini təmin etmək üçün hansı mexanizmlərin lazım olduğunun müzakirəsi vacibdir. Keçmiş hadisələrin təhlili, hazırkı vəziyyətin effektiv idarə olunması üçün vacib bir yol göstərə bilər, lakin siyasi realığın hər zaman dəyişkən olduğunu da nəzərə almaq lazımdır.

Məqalədə UNRWA-nın Qəzzadakı əməliyyatlarının İsrailin icazəsindən asılılığının vurğulanması əsaslıdır. Bu, humanitar yardımların siyasi oyunların girovuna çevrilməsinin təəssüf doğuran bir nümunəsidir. Ancaq məsələnin yalnız İsrail tərəfindən qoyulan məhdudiyyətlərlə izah edilməməsi vacibdir. UNRWA-nın öz daxili səmərəliliyi, maliyyə şəffaflığı və idarəetmə qabiliyyəti də araşdırılmalı və gücləndirilməlidir.

Daha müstəqil və davamlı bir humanitar yardım mexanizminin qurulması üçün, beynəlxalq bir koalisiya tərəfindən maliyyələşdirilən və müxtəlif beynəlxalq təşkilatların iştirakı ilə idarə olunan bir "humanitar koridor" yaradıla bilər. Bu koridor, İsrailin nəzarətindən nisbətən müstəqil, amma beynəlxalq monitorinqlə təmin olunan bir yardım çatdırılma sistemi olacaq. Bu sistemin uğuru, beynəlxalq birliyin siyasi iradəsindən və həm İsrail, həm də Fələstin tərəflərinin bu sistemə əməkdaşlıq etməsindən asılı olacaqdır. Belə bir yanaşma, humanitar böhranı siyasi danışıqlardan ayırmaq və köməyin həqiqətən ehtiyacı olanlara çatdırılmasını təmin etmək üçün daha effektiv bir yol ola bilər.

Məqalədə UNRWA-nın Qəzzadakı əməliyyatlarının İsrailin icazəsindən asılılığının vurğulanması əsaslı görünür. Səmərəli yardımın təmin olunması üçün İsrailin əməkdaşlığının vacibliyi açıq şəkildə görünür. Lakin, bu təhlili daha da dərinləşdirmək üçün UNRWA-nın öz daxili imkanlarını və potensial çatışmazlıqlarını, həmçinin Qəzzadakı humanitar böhranın İsrailin hərəkətlərindən kənara çıxan, daha geniş geosiyasi və iqtisadi amillərlə bağlı olduğunu nəzərə almaq vacibdir. Bəlkə də, İsrailin rolu vurğulanarkən, UNRWA-nın əməliyyatlarında daha böyük dərəcədə müstəqillik əldə etmək üçün hansı addımları ata biləcəyi, və ya beynəlxalq ictimaiyyətin UNRWA-ya daha geniş və qeyd-şərtsiz maliyyə dəstəyi təmin etmək üçün hansı tədbirlər görə biləcəyi məsələləri daha ətraflı təhlil edilməlidir.