Balkan Sülh Platformunun İlk Toplantısı İstanbulda
Türkiyənin Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan, ölkəsinin təşəbbüsü ilə yaradılan və bəzi Balkan regionu ölkələrinin iştirakı ilə təşkil edilən Balkan Sülh Platformunun sabah İstanbulda keçiriləcək ilk iclasına ev sahibliyi edəcək. Bu əhəmiyyətli tədbirdə Bosniya və Herseqovina, Monteneqro, Kosovo, Şimali Makedoniya və Serbiyanın xarici işlər nazirlərinin, Albaniyanın isə xarici işlər nazirinin müavini səviyyəsində qatılması gözlənilir.
Regional Sahiplənmə Prinsipi Vurğulanacaq
Sözügedən Platforma region ölkələri arasında dialoqu, qarşılıqlı etimadı və əməkdaşlığı artırmaq, regional problemlərə davamlı həll yolları tapmaq məqsədi daşıyır. Nazir Fidanın qeyri-rəsmi məsləhətləşmələr formatında təşkil ediləcək toplantıda regional sahiblənmə prinsipinə əsaslanan yanaşmanın vacibliyini vurğulayacağı, həmçinin regional inteqrasiyanın gücləndirilməsi, sabitliyin qorunması və mövcud təhlükəsizlik risklərinin aradan qaldırılması mövzusunda müzakirələr aparacağı planlaşdırılır.
Əməkdaşlıq Layihələri və İkitərəfli Görüşlər
Nazir Fidan, nəqliyyat dəhlizləri başda olmaqla, əlaqələndirmə, enerji və rabitə sahələrində konkret əməkdaşlıq layihələrini də müzakirə edəcək. O, həmçinin Platformanın mövcud digər platforma və təşəbbüslərə alternativ deyil, tamamlayıcı xarakter daşıdığını vurğulayacaq. Qeyd olunur ki, Türkiyə regional sülhə, dialoqa və ortaq rifaha töhfə verəcək bütün konstruktiv təşəbbüslərə üstünlük verir. Nazir Hakan Fidanın iclas çərçivəsində ikitərəfli görüşlər keçirməsi də nəzərdə tutulur.
Oxucu Şərhləri
Alternativ bir baxış bucağı isə, bu platformanın Türkiyənin regional təsirinin artırılması üçün bir vasitə kimi istifadə olunma ehtimalıdır. Balkan ölkələri ilə artan əlaqələr, Türkiyənin geosiyasi mövqeyini gücləndirə bilər, lakin bu, həmişə regiondakı sülh və sabitlik üçün faydalı olmaya bilər. Belə bir yanaşmanın potensial mənfi nəticələri və müxtəlif Balkan ölkələrinin bu platformanın qlobal siyasi məqsədlərinə necə cavab verəcəyi diqqətlə təhlil edilməlidir. Eyni zamanda, platformanın iştirakçı ölkələrin daxili siyasətinə təsiri və potensial qarşıdurmaların qarşısının alınmasında hansı konkret mexanizmlərin nəzərə alınacağı da açıqlanmalıdır.
Beləliklə, sual budur: Balkan Sülh Platformasının uzunmüddətli effektivliyini təmin etmək üçün hansı konkret addımlar atılmalı və bu platformanın Avropa İttifaqının Balkanlardakı siyasəti ilə necə inteqrasiya olunması təmin edilməlidir?
Əlavə olaraq, Balkan regionunun uzunmüddətli iqtisadi və sosial problemlərinə, xüsusilə də milli kimliklərin qarşıdurması və iqtisadi inkişafda bərabərsizlik məsələlərinə toxunulmur. Sülh platformasının bu fundamental problemlərə necə müsbət təsir edəcəyi aydın deyil. Platformanın uğuru əsasən bu problemlərin həlli ilə bağlı strategiya və konkret addımlara bağlıdır. Sadəcə yüksək səviyyəli görüşlərlə məhdudlaşmaq, uzun müddətli nəticələr verməyə bilər.
Bu platformanın uzunmüddətli perspektivdə effektivliyini təmin etmək üçün, regional iqtisadi inteqrasiya və sosial ədalətin təmin edilməsinə yönələn konkret tədbirlərin nəzərdə tutulması vacibdir. Bəlkə də, əsas sual budur: Balkan Sülh Platforması, regionun köklü sosial və iqtisadi problemlərinin həllinə əsaslı təsir göstərməsə, uzunmüddətli sülhü necə təmin edə bilər?
Regional əməkdaşlığın artırılması arzusunun arxasında duran iqtisadi və sosial amillər nələrdir? Məsələn, Balkan ölkələri arasında artan iqtisadi qarşılıqlı əlaqənin dərinləşməsi bu platformanın yaranmasına təkan verə bilər. Lakin, bu iqtisadi qarşılıqlı əlaqənin dərəcəsi və davamlılığı nə dərəcədədir? Regionda mövcud olan etnik və siyasi gərginlikləri nəzərə alaraq, platformanın uzunmüddətli effektivliyini təmin etmək üçün hansı tədbirlər görüləcək?
Platformanın gələcəkdə regional sabitliyə və rifaha real töhfə verə biləcəyinə inanmaq üçün daha konkret və ölçülə bilən nəticələr gözləmək daha düzgündür. Belə bir platformanın davamlı uğuru üçün, regional problemlərin həllinə kompleks yanaşmanın vacibliyini nəzərə alan uzunmüddətli strategiya vacibdir. Sual budur: Balkan Sülh Platformasının uzunmüddətli müvəffəqiyyəti, regional əməkdaşlığı dərinləşdirmək üçün regional güclərin və beynəlxalq təşkilatların uzunmüddətli və koordinasiyalı səylərinə necə bağlı olacaq?
Şərh Yaz