Netanyahunun Hərəkətləri Ağ Evdə Ciddi Narahatlıq Yaradır
Ağ Evdəki bəzi rəsmilər İsrailin Baş naziri
Netanyahunun təcavüzkar hərəkətlərinə görə tənqidlər səsləndirib, onun "dəlilik etdiyini və hər şeyi dayanmadan bombaladığını" bildiriblər. Rəsmilərdən biri
Netanyahunun bu addımlarının ABŞ Prezidenti Donald Trampın regional səylərinə zərər verə biləcəyini və onun xoş niyyətini tükəndirəcəyini vurğulayıb. Digər bir yüksək səviyyəli rəsmi İsrailin bu həftə Qəzzadakı bir kilsəyə endirdiyi bombalı zərbəyə diqqət çəkərək, bu hadisənin Trampın
Netanyahudan izahat tələb etməsinə səbəb olduğunu bildirib.
Tramp Administrasiyası Netanyahudan Narahatdır
Rəsmilər ABŞ Prezidenti Donald Tramp administrasiyasında
Netanyahuya qarşı artan şübhələrin olduğunu vurğulayıblar. Onlar bildiriblər ki, cümə günü Suriyədə gərginliyi azaldan atəşkəs əldə edilsə də, Vaşinqton
Netanyahu və onun regional siyasəti ilə bağlı narahatlıqlarını davam etdirir.
ABŞ Prezidenti Donald Trampın
Netanyahunun regional siyasətindən narazılığı xüsusilə sosial mediada müzakirə mövzusu olsa da,
ABŞ rəhbərinin ictimaiyyət qarşısında İsrail liderini tənqid etməkdən qaçdığı müşahidə olunur.
Nə Baş Vermişdi?
13 iyul tarixində Suriyanın Süveyda əyalətində bədəvi ərəblər ilə bəzi
Dürzi qrupları arasında silahlı toqquşmalar başlamışdı. Müdaxiləyə cəlb olunan Suriya təhlükəsizlik qüvvələri pusquya salınmışdı. İsrail ordusu Süveydadakı toqquşmaları əsas gətirərək, 16 iyul tarixində Suriya Prezident iqamətgahını, Baş Qərargahı və Müdafiə Nazirliyini hədəf almışdı.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Bundan əlavə, Netanyahunun hərəkətlərinin "dəlilik" kimi təsvir edilməsi subyektiv bir qiymətləndirmədir və İsrailin milli təhlükəsizlik maraqları kontekstindən kənarda qalmış ola bilər. Belə bir güclü ifadə istifadə edilməzdən əvvəl İsrailin hərbi əməliyyatlarının motivləri və bu əməliyyatların regional sabitliyə necə təsir etməsi barədə ətraflı araşdırma aparılmalıdır. Başqa sözlə, "dəlilik" deyə adlandırılan hərəkətlər İsrailin baxışından strateji zərurət kimi görünə bilər. Bu perspektiv, məqalədə kifayət qədər əks olunmayıb.
Lakin, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq. Bu rəsmilərin fikirləri Ağ Ev-in rəsmi mövqeyini əks etdirmirmi? İsrailin hərbi əməliyyatlarına dair qərarları müstəqil olaraq verilir və daxili və xarici təhdidlərə qarşı özünü müdafiə hüququna əsaslanır. Bu hərəkətlərin arxasındakı kontekst, İsrailin üzləşdiyi təhlükə səviyyəsi və mövcud geosiyasi vəziyyət tam olaraq nəzərə alınmalıdır. Ağ Ev məmurlarının bəyanatlarının İsrail hökumətinin mövqeyi ilə tam razılaşmadığı, ancaq münaqişənin daha geniş regional təsirləri barədə narahatlıqlarını ifadə etdiyi ehtimalını da istisna etmək olmaz. Beləliklə, bu bəyanatların təkcə tənqid olaraq, həm də konstruktiv dialoq çağırışı olaraq qiymətləndirilməsi vacibdir.
Daha konstruktiv yanaşma olaraq, hər iki tərəfin maraqlarını nəzərə alan və diplomatiyanın daha geniş çərçivəsində həll oluna bilən bir vasitəçi mexanizminin yaradılması təklif oluna bilər. Bu mexanizm üçüncü tərəf tərəfindən idarə oluna bilər və hər iki hökumətin nümayəndələrinin etimadlı müzakirələr aparmasını təmin edər. Bu, birbaşa qarşıdurmanın əvəzinə, daha çox qarşılıqlı anlaşma və əməkdaşlığa yol aça bilər. Bundan əlavə, "dəlilik" kimi ifadələr diplomatiyada yersizdir və daha çox strateji baxış bu mövzuya yanaşmada daha məqsədəuyğun olacaqdır.
Məntiqsiz və ya qeyri-məntiqli adlandırılan hərəkətləri daha dərindən təhlil etmək lazımdır. Netanyahu hökumətinin siyasəti uzunmüddətli milli maraqlarla nə dərəcədə uyğun gəlir? Bu hərəkətlər İsrailin daxili siyasi durumunun, regional geosiyasi gərginliyin və ya digər amillərin nəticəsi olaraq qiymətləndirilməlidir? Yəni, "dəlilik" iddiası əslində, daha geniş, regional və ya hətta qlobal, siyasi və iqtisadi dinamiklərin bir əks-sədası olmayıb?
Bütün bunları nəzərə alaraq, gələcək üçün əsas sual budur: ABŞ və İsrail arasındakı əlaqələrdə bu növ şifahi toqquşmaların arxasında olan daha dərin struktural problemləri necə müəyyənləşdirə və həll edə bilərik?
Bu fərq bir neçə amildən irəli gələ bilər. Soyuq Müharibə dövründə baş verən Süveyş böhranı, ABŞ-ın geosiyasi prioritetlərini daha aydın şəkildə müəyyən edirdi. Bu günkü beynəlxalq münasibətlər daha çox çoxqütblüdür və maraqlar daha mürəkkəb şəkildə qarışır. Bundan əlavə, İsrail və ABŞ arasında olan münasibətlərin daha güclü olması və ikitərəfli əməkdaşlığın daha geniş miqyasını da nəzərə almaq lazımdır. Bu səbəblərdən, Ağ Ev mütəmadi tənqidi açıq şəkildə dilə gətirmək əvəzinə daha çox diplomatik yolla həll etməyə çalışır. Lakin "dəli kimi" ifadəsinin istifadəsi diplomatiyanın hüdudlarını aşmaqdadır və bu ifadənin istifadəsinin arxasında gizlənən motivləri daha dərin araşdırmaq lazımdır. Bu, məqalədə kifayət qədər araşdırılmayıb.
Süveyş böhranından alınacaq əsas dərs budur ki, belə gərginliklər uzunmüddətli münasibətlərə zərər vurur və diplomatik həll yolu tapmaq üçün hər iki tərəfdən ehtiyatlı və konstruktiv yanaşma tələb olunur. Məqalədəki hadisənin, Süveyş böhranından fərqli olaraq, daha qısamüddətli nəticələrə səbəb ola biləcəyi və ya əksinə, uzunmüddətli təsirlərə yol aça biləcəyi düşünülməlidir. Bu cür fərziyyələri dəstəkləyən konkret faktlar və sübutlar təqdim olunmalıdır. Bundan əlavə, "dəlilik" kimi subyektiv ifadələrdən istifadənin bu hadisənin obyektiv təhlilinə necə təsir etdiyini müzakirə etmək məqsədəuyğundur.
Şərh Yaz