Alimlər Marsda həyat ehtimalı olan mağaralar aşkar etdi

Marsda həyat axtarışında yeni ümid: Suyun yaratdığı mağaralar aşkarlandı

Alimlər uzun müddətdir ki, Qırmızı Planetin mağaraları ilə maraqlanırlar. Bu maraq təkcə gələcək insan səyyahları üçün potensial yaşayış yeri olmaları ilə əlaqədar deyil, həm də yer üzündəki mağaralar müxtəlif orqanizmlərə ev sahibliyi etdiyi kimi, onların da Marsda həyat izləri daşıya biləcəyi ehtimalı ilə bağlıdır.

İndi Çinin Şenzhen Universitetinin rəhbərliyi ilə bir qrup alim Marsda suyun oyduğu güman edilən səkkiz mağara aşkar edib. Onlar bildirirlər ki, suyun olduğu yerdə, istər qədim, istərsə də müasir dövrə aid olsun, həyat əlamətləri də ola bilər.

Tapıntılar "The Astrophysical Journal Letters" elmi dərgisində dərc olunan yeni bir araşdırmada ətraflı şəkildə təqdim edilib. Alimlər həmçinin bu mağaraları gələcək robot və insan missiyaları üçün "cəlbedici namizəd" hesab edirlər, çünki onlar Qırmızı Planetin öldürücü soyuğundan, şiddətli külək fırtınalarından və ifrat radiasiyasından qorunma təmin edir.

Hebrus Valles bölgəsində mağaralar və suyun rolu

Alimlər bu nəticəyə Marsın vadilər və qayalıq relyeflə xarakterizə olunan Hebrus Valles regionunda müəyyən xüsusiyyətlərin "keçmiş su aktivliyinin geomorfoloji göstəricilərini" nümayiş etdirdiyini müşahidə etdikdən sonra gəliblər.

Tədqiqatçılar bu ərazi ilə həm də orada sinkholların, yəni səth torpağının və ya qayanın çökməsi nəticəsində yaranan relyef çökəkliklərinin mövcudluğuna görə maraqlanıblar. Marsda sinkhollar adətən vulkanik fəaliyyətlə əlaqələndirilsə də, Hebrus Vallesdəki bəzi çökəkliklərin su tərəfindən formalaşdırılaraq Yer kürəsində su-həll olunan suxurlardan, məsələn, əhəngdaşından oyulan karst tipli mağaralar yaratdığı güman edilir.

Elmi sübutlar və təhlil metodları

Təhlil üçün alimlər NASA-nın Qırmızı Planeti ətrafında dövr edən iki kosmik gəmisinin: Mars Global Surveyor və Mars Odyssey-in yaratdığı mineraloji xəritələrdən istifadə ediblər. Mars Odyssey missiyası Mars səthindəki kimyəvi maddələri analiz etmək və müəyyənləşdirmək tapşırığı ilə vəzifələndirilib.

Təhlillər nəticəsində onlar suyun oyduğu ehtimal edilən sinkhol ərazilərində su-həll olunan substratlar və sulfatlar tapıblar. Həmçinin bu yerlərdə hidrogen konsentrasiyasının yüksək olduğunu aşkar ediblər ki, bu da suyun mövcudluğunun daha bir dəlilidir.

Alimlər peyk görüntülərindən istifadə edərək bu sinkholların 3D modellərini də hazırlayıblar. Onların forması suyun yeraltı boşluqları oyaraq bu sinkholları yaratdığını qəti şəkildə göstərir.

Tədqiqatçılar yazıblar: "Bu 'səma pəncərələri' Marsda ilk məlum potensial karst mağaraları kimi şərh olunur. Onlar su-həll olunan litologiyaların həll olunması yolu ilə yaranan çökək girişləri təmsil edir və indiyə qədər bildirilən bütün vulkanik və tektonik 'səma pəncərələrindən' fərqli yeni bir mağara formalaşdıran sinif müəyyənləşdirir."

Gələcək missiyalar və Marsda həyat sualı

Bu dəlillər çox cəlbedicidir. Bəlkə də orada həqiqətən də, istər çoxdan ölmüş, istərsə də passiv vəziyyətdə olan Marsda həyat var?

Alimlər bildirirlər ki, bunu qəti şəkildə öyrənməyin yeganə yolu bu mağaraları araşdırmaq üçün bir missiya göndərmək və içərisində nə olduğunu görməkdir.

24 saat