Alimlər yerin altındakı nəhəng quruluşları həyatın mənşəyi ilə əlaqələndirir

Yerin Daxili Strukturları Və Həyatın Təkamülü Arasındakı Sirr

Yerin mantiyası və nüvəsi arasındakı sərhəddə yerləşən iki nəhəng struktur onilliklərdir ki, alimləri heyrətləndirir və planetimizin formalaşması haqqında mövcud nəzəriyyələrə meydan oxuyur. Bu kontinental ölçülü, sıx və isti qaya yığınları Afrika və Sakit Okeanın altında, səthdən təxminən 2900 kilometr (1800 mil) dərinlikdə mövcuddur. Seysmik dalğa ölçmələri bu strukturların ətrafdakı qaya tərkibindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqləndiyini göstərir.

Sirli Strukturların Yeni Açıqlaması

Nature Geoscience jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada, Rutgers Universitetinin geodinamiki Yoşinori Miyazakinin rəhbərlik etdiyi tədqiqatçılar qrupu bu strukturlara dair yeni bir izahat irəli sürüb. Onlar iddia edirlər ki, bu strukturların yaranması Yer üzərindəki həyatın təkamülü ilə sıx bağlı ola bilər. Miyazakinin verdiyi açıqlamaya görə, "Bunlar təsadüfi anormallıqlar deyil. Onlar Yerin ən erkən tarixinin izləridir." O əlavə edib: "Əgər onların niyə mövcud olduğunu başa düşsək, planetimizin formalaşması və nə üçün yaşayış üçün əlverişli hala gəldiyini anlaya bilərik."

Qədim Magma Okeanı Nəzəriyyəsi

Mövcud nəzəriyyələr göstərir ki, milyardlarla il əvvəl Erkən Yer böyük bir maqma okeanından bir mantiya əmələ gətirmişdir. Bu prosesdə daha qatı maddə zamanla daha az qatı maddədən ayrılmışdır, təxminən "dondurulmuş şirənin şəkərli konsentrat və sulu buz halına ayrılması" kimi. Lakin bu nəzəriyyəni dəstəkləyən dəlillər tapmaq gözləniləndən daha çətin olub. Hətta qatlardan ibarət olmaq əvəzinə, biz Yerin mantiyası və nüvəsinin ən aşağı qatına xas olan "böyük-aşağı sürüşmə sürəti zonaları" adlanan nəhəng qeyri-nizami qaya yığınları və seysmik dalğaların sürətini son dərəcə aşağı salan "ultra-aşağı sürət zonaları" kimi sahələr aşkarlamışıq.

Nüvədən Sızan Maddənin Rolu

Miyazakinin izah etdiyi kimi, "Bu ziddiyyət başlanğıc nöqtəsi idi. Əgər maqma okeanından başlasaq və hesablamalar aparsaq, bu gün Yerin mantiyası və nüvəsində gördüyümüzü əldə etmərik. Nəsə əskik idi." Miyzaki və həmkarları milyardlarla il əvvəl mövcud olan şəraiti modelləşdirərək müəyyən ediblər ki, Yerin nüvəsindən sızan silisium və maqneziumun yavaş axını "əsas maqma okeanını" "çirkləndirmiş", onun bəzi hissələrinin bərkiməsinə mane olmuş və nəticədə qəribə dərəcədə qeyri-bərabər bir tərkib yaratmış ola bilər. Miyzaki bildirib: "Təklif etdiyimiz odur ki, bu, nüvədən sızan maddədən qaynaqlana bilər. Əgər nüvə komponentini əlavə etsək, bu, hazırda gördüyümüz mənzərəni izah edə bilər."

Həyatın İnkişafına Təsiri

Bu proses həm də Yerin kifayət qədər soyumasına imkan yaratmış, vulkanik aktivliyə gətirib çıxarmış və nəticədə planetin atmosferinin formalaşmasına təsir etmiş ola bilər. Eyni zamanda, Venera və Mars da daxil olmaqla, digər planetlərin nə üçün bildiyimiz şəkildə həyatı dəstəkləyə bilməyən yaşanılmaz cəhənnəmlərə çevrildiyini, Yer kürəsinin isə çiçəkləndiyini göstərə bilər. Miyazakinin izahına görə, "Yerdə su, həyat və nisbətən sabit bir atmosfer var. Veneranın atmosferi Yerin atmosferindən 100 dəfə qalındır və əsasən karbon dioksiddən ibarətdir, Marsın isə çox nazik atmosferi var."

O əlavə edib: "Bunun niyə belə olduğunu tam başa düşmürük. Lakin planetin daxilində baş verənlər, yəni necə soyuduğu, qatlarının necə təkamül etdiyi cavabın böyük bir hissəsi ola bilər." Tədqiqatçı sonda qeyd edib ki, hazırda bu, "çox az ipucu" olmasına baxmayaraq, "Yerin necə təkamül etdiyi və niyə bu qədər xüsusi olduğu barədə bizə bir qədər daha çox əminlik verə biləcək bir nəzəriyyənin başlanğıcıdır."

24 saat