Amnesti: RSF-in Sudanda qaçqın düşərgəsinə hücumu müharibə cinayəti kimi araşdırılsın

Müharibə Cinayətləri İttihamı: Darfurda Vəhşiliklər Araşdırılır

Hüquq müdafiəçisi Amnesty International, Sudanın Şimali Darfur əyalətində yarımhərbi Sürətli Dəstək Qüvvələrinin (SDQ) bu ilin aprelində məcburi köçkün düşərgəsinə hücumu ilə bağlı müharibə cinayətləri araşdırmasının aparılmasına çağırıb.

Qeyri-hökumət təşkilatının çərşənbə günü yayımladığı hesabatda, SDQ-nin Zamzam düşərgəsinə qarşı törətdiyi vəhşiliklər sənədləşdirilir. SDQ 2023-cü ilin aprelindən bəri Sudan hərbi hökuməti ilə davam edən münaqişə fonunda dəfələrlə seçimsiz qətl və kütləvi təcavüz, habelə digər cinayətlərdə ittiham olunub.

Aclıqdan əziyyət çəkən düşərgəyə hücum, yarımhərbi qüvvələrin Şimali Darfurun paytaxtı El-Fəşeri mühasirəyə aldığı vaxta təsadüf edib. Hazırda əyalətə tam nəzarət edən Sürətli Dəstək Qüvvələri milyonlarla insanın evindən didərgin düşməsinə səbəb olaraq, geniş mərkəzi Sudan regionu olan Qərbi Kordofana doğru irəliləməyə davam edir.

Vəhşiliklərin Detalları

Şimali Darfur əyalətində məcburi köçkünlər üçün ən böyük düşərgə olan Zamzam düşərgəsinə 11-13 aprel tarixlərində edilən hücumlar zamanı SDQ döyüşçüləri sıx məskunlaşmış ərazilərdə partlayıcılar tətbiq edib və yaşayış məhəllələrində nizamsız atəş açıblar. Hesabata görə, SDQ döyüşçüləri gizlənən, zorakılıqdan qaçan və ya məsciddə sığınan ən az 47 mülki şəxsi ölümcül güllələyiblər.

Amnesty International-ın baş katibi Aqnes Kallamard bildirib ki, Sürətli Dəstək Qüvvələrinin Zamzam düşərgəsində ümidsiz, aclıq çəkən mülki şəxslərə qarşı törətdiyi dəhşətli və qəsdən hücumlar, bir daha onların insan həyatına qarşı narahatedici etinasızlığını ortaya qoydu. O qeyd edib ki, mülki şəxslərə qəddarcasına hücum edilib, öldürülüb, yaşamaq və dolanışıq üçün vacib əşyaları talan edilib və ədalətə müraciət etmək imkanından məhrum ediliblər.

SDQ döyüşçülərinin evləri və digər binaları qəsdən yandırması, həmçinin təcavüz və talan kimi aktları iki gün ərzində təxminən 400.000 insanın düşərgəni tərk etməsinə səbəb olub.

Şahid İfadələri və Münaqişənin Sonu Görünmür

29 nəfərlə (o cümlədən şahidlər, sağ qalanlar və qurbanların qohumları) aparılmış müsahibələrə, videolar və peyk görüntülərinə əsaslanan bu hesabat, SDQ-ni Sudanın 30 aylıq müharibəsində vəhşiliklər törətməkdə ittiham edən ən son sənəddir. Hərbi hökumətə aid Sudan Silahlı Qüvvələri (SSQ) də dəfələrlə müharibə cinayətlərində ittiham olunub.

Düşərgə sakinləri SDQ döyüşçülərinin insanları qorxutmaq üçün nizamsız atəş açdığını və yanğınlar törətdiyini təsvir ediblər. Bir kişi bildirib ki, SDQ döyüşçüləri hər yerə atəş açır və qışqırırdılar. Digəri isə top atəşinin hər yerdən gəldiyini söyləyib. Könüllü bir qadın, düşərgənin əsas bazarı yaxınlığında avtomobilindən təsadüfi atəş açan SDQ döyüşçüsünü təsvir edib. Amnesty International bildirib ki, xüsusi hərbi hədəf olmadan atəş açmaq, beynəlxalq humanitar hüququn ciddi pozuntusu olan seçimsiz hücum təşkil edə bilər.

Amnesty International hesabatında Birləşmiş Ərəb Əmirliklərini (BƏƏ) Sürətli Dəstək Qüvvələrini dəstəkləməkdə bir daha tənqid edib. BƏƏ SDQ-yə silah və ya maliyyə dəstəyi verməsini qəti şəkildə inkar edir.

2023-cü ilin aprelindən bəri davam edən qəddar münaqişədə on minlərlə insan həlak olub və 12 milyona yaxın insan evindən didərgin düşüb. Atəşkəsə nail olmaq cəhdləri ciddi irəliləyiş əldə etməyib. Sürətli Dəstək Qüvvələri keçən ay "Dördlük" (Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və ABŞ) tərəfindən irəli sürülən sülh planından sonra birtərəfli atəşkəs elan etmişdi. Lakin davam edən toqquşmalar hər iki tərəfin müharibəni bitirmək istəyinin olmadığını göstərir.

24 saat