Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində Sülh Danışıqları
Ermənistan və Azərbaycan liderləri demək olar ki, dörd onillik münaqişədən sonra Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində sülh danışıqları aparırlar. Hər iki hökumət tərəfindən təsdiqlənən, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev arasında cümə axşamı günü Abu Dabidə keçirilən görüş, Ermənistan və Azərbaycanın mart ayında sülh sazişi layihəsini yekunlaşdırmasından sonra baş tutub.
Cənubi Qafqaz ölkələri 1980-ci illərin sonlarından bəri bir sıra müharibələr aparıblar. Bu dövrdə əsasən erməni əhalisinin yaşadığı, Azərbaycana aid Dağlıq Qarabağ bölgəsi Ermənistanın dəstəyi ilə Azərbaycandan ayrılmışdı. Sülh danışıqları Azərbaycanın 2023-cü ilin sentyabrında ildırımsürətli əməliyyatla Qarabağı geri qaytarmasından sonra başladı. Bu, ərazidə yaşayan təxminən 100.000 erməninin kütləvi şəkildə Ermənistana köçməsinə səbəb oldu.
Razılaşmanın Qeyri-Müəyyən Gələcəyi
Lakin razılaşmanın imzalanma müddəti qeyri-müəyyən olaraq qalır. Sülh sazişi layihəsi elan edildikdən qısa müddət sonra, yüksək dərəcədə hərbiləşdirilmiş 1000 kilometrlik (620 mil) ortaq sərhəd boyunca atəşkəs pozuntuları kəskin artmışdı. Lakin son vaxtlar heç bir pozuntu qeydə alınmayıb.
Sazişə mane ola biləcək potensial əngəl kimi, Azərbaycan Ermənistandan konstitusiyasını dəyişdirməyi tələb edib. Rəsmi Bakı bildirir ki, bu konstitusiya Azərbaycan ərazilərinə üstüörtülü iddialar irəli sürür. İrəvan bunu inkar etsə də, Paşinyan son aylarda, ən son bu həftə, Cənubi Qafqaz ölkəsinin əsasnaməsinin yenilənməsinin vacibliyini dəfələrlə vurğulayıb.
Azərbaycan həmçinin ərazisinin əsas hissəsini Naxçıvanla, Bakının müttəfiqi Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Azərbaycan eksklavı ilə birləşdirəcək bir nəqliyyat dəhlizi tələb edib. Bu məsələlər Ermənistan və Azərbaycan arasında davam edən sülh danışıqları üçün əhəmiyyətli maneələr yaradır.
Diplomatik Cəhdlər və Gözləntilər
Paşinyan və Əliyevin sonuncu görüşü may ayında, Albaniyanın Tirana şəhərində keçirilən Avropa Siyasi Birliyinin sammiti çərçivəsində olub. İyun ayında Paşinyan regionda sülhə doğru “tarixi” addım kimi qiymətləndirilən bir görüşdə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla danışıqlar aparmaq üçün İstanbula nadir bir səfər edib.
Bu həftə ABŞ Dövlət Katibi Mark Rubio Ermənistan və Azərbaycan arasında tez bir sülh sazişi bağlanması ilə bağlı ümidini ifadə edib. 1980-ci illərin sonlarında iki ölkə arasında baş verən hərbi əməliyyatlar Ermənistandan yüz minlərlə əsasən müsəlman azərbaycanlının və Azərbaycandan isə əksəriyyəti xristian olan ermənilərin kütləvi şəkildə qovulmasına səbəb olmuşdu.