Çəkilişlər mənfi imic yaradır

Həbsxanadan Yüksələn Səslər: “Çəkdik, Amma Onlar Pis Düşdülər”

“Abzas Media”nın həbsdə olan əməkdaşları Ülvi Həsənli, Sevinc Vaqifqızı, Elnarə Qasımova və Nərgiz Absalamova azadlığa deyil, zindanlara göndərilmələrinin səbəblərini açıqlayıblar. Onlar bildirirlər ki, kameraya hücum edən polis, seçki məntəqəsi üzvü və hakimiyyət nümayəndələrinə qarşı işlətdikləri “Çəkirik, amma pis düşürsünüz” cümləsi bu gün öz aktuallığını saxlayır. Jurnalistlərin məruz qaldığı təzyiqlər fonunda, mətbuat azadlığı üzrə beynəlxalq sıralamalarda Azərbaycanın 180 ölkə arasında 167-ci yerdə qərarlaşması ölkənin imici üçün xoşagəlməz bir mənzərə yaradır. Artıq təkcə metrolarda deyil, hər küncdə-bucaqda kameraların hədəfə alındığı, jurnalistlərin həbsə göndərildiyi bir reallıq yaşanır. Jurnalistlər bildirir ki, onlar çəkdikləri hər anla hakimiyyətin zəif və çirkin tərəflərini üzə çıxarıblar.

Korrupsiya, Yoxsulluq və Cəzasızlıq Mühiti

Jurnalistlərin qeyd etdiyi digər ağrılı məqam korrupsiya problemidir. Vətəndaşlar kanalizasiya xətlərində boğulur, lakin məsuliyyət daşıyan heç kim cəzalandırılmır, məsuliyyət bir-birinin üzərinə atılır. Neft gəlirləri ilə zənginləşənlər ölkənin kasıb məhəllələrini çirkaba bürüyür, lakin Avropa liderləri ilə təmiz hava, yaşıl enerji barədə şəkillər çəkdirirlər. Bu ziddiyyətli mənzərə ictimai narazılığa səbəb olur. Hakimiyyət sosial dövlətdən, gəlirlərin ədalətli bölgüsündən və yoxsulluğun 5 faizə endirilməsindən bəhs etsə də, kameralar sadə vətəndaşların boş soyuducularına tuşlanır, bu da deyilənlərin reallıqla üst-üstə düşmədiyini göstərir.

Qarabağ Reallıqları və Seçki Saxtakarlıqları

Məqalədə “Qarabağ Azərbaycandır!” şüarının arxasında duran acı reallıqlara da toxunulur. Azad edilmiş torpaqların bir qrup məmur arasında bölüşdürülməsi, böyük əkin sahələrinin özəl şirkətlərə verilməsi, Qarabağ sakinlərinin binalara doldurulması, əkinçiliyin, heyvandarlığın və iş yerlərinin olmaması tənqid olunur. İnsanların marketlərdən nisyə mal istəməsi ölkənin Qarabağ siyasətindəki ziddiyyətləri ortaya qoyur. Neft gəlirlərinin azalmasından sonra qazdan pul çıxarmaq cəhdləri, paytaxtda belə qazsız qalan yerlərdən qaz pulu tələb edilməsi, “qənaət edin, xaricə satacam” deməklə vətəndaşların çətin vəziyyətinə məhəl qoyulmaması pislənir.

Polis zorakılığı da məqalənin əsas mövzularından biridir. Paytaxtda və bölgələrdə etiraz edən hər kəsin dubinka ilə əzilməsi, polis cəzasızlığının vurğulanması (“Bir polis də cəzalandırılmayacaq”, “Polis Söyüdlüdə özünü ləyaqətlə aparıb” demələri), üzünə gözyaşardıcı qaz vurulan yaşlı qadınların dramatik görüntüləri hakimiyyətin repressiv siyasətinin göstəricisi kimi təqdim olunur. Məmurların tikdirdiyi dəbdəbəli göydələnlərdə işləyən fəhlələrin 2003-cü ildə onlara pulsuz paylanılan “İlham Əliyevlə irəli!” yazılı köynəkləri hələ də geyinmələri ictimaiyyətdə qəzəb doğurur. Bu, 22 ildir özlərinə yeni köynək belə ala bilməyən fəhlələrin yoxsulluqdan qurtula bilmədiyinin simvoluna çevrilib. Parking işçilərinin sürücülərdən aldığı 20 qəpiklərin hara getdiyi sualı isə məmurların hər seçkidə boş qalan gəlir bəyannamələrinin fonunda lağ obyektinə çevrilir.

Demokratiya İddiaları və Acı Reallıqlar

Azad seçkidən danışan hakimiyyətin fonunda ekranlara topa bülletenlər, karusel əməliyyatları və haradan gəldiyi bilinməyən müşahidəçilərin görüntüləri düşür. Bu görüntülər seçkilərin şəffaf keçirilmədiyi iddialarını gücləndirir. Uşaqlara dövlət qayğısından bəhs edilsə də, bir dövlət məmurunun 11 yaşlı övladının Dubayda milyonluq mülk sahibi olması, ölkədə isə uşaqpulu verilməməsi cəmiyyətdə böyük haqsızlıq hissi yaradır. Balacaları belə dövlət qayğısı nağılına inandıra bilməyən bu durum ironiya ilə qeyd olunur.

Hakimiyyət rəsmiləri hazır suallarla yüklənmiş jurnalistlərə müsahibə verərək demokratiya və mətbuat azadlığı barədə danışsalar da, xatirə şəkilləri çəkdiriləndə azad mətbuatdan heç kimin olmaması acı reallığı bir daha gözlər önünə sərir. Məqalədə 150 il əvvəl Həsən bəy Zərdabinin “Əkinçi” qəzetini yaratmaq üçün yalnız pula ehtiyacı olduğu, qapı-qapı gəzərək pul yığdığı xatırlanır. Lakin bu gün qəzet çıxarmaq istəyənin qeydiyyat, müəyyən edilmiş sayda işçi və xəbər tələbləri ilə üzləşdiyi vurğulanır. Milli Mətbuat Günündə Zərdabidən və “Əkinçi”dən danışıb “Azərbaycanda mətbuat azaddır” deyildiyində, kameraların “Kürdəxanı” İstintaq Təcridxanasına tuşlanması azadlıq iddialarının boş olduğunu göstərir.

24 saat