Elm 27.11.2025

Çində yeni nəhəng zərbə krateri aşkarlanıb

Çində yeni nəhəng zərbə krateri aşkarlanıb
Cənubi Çində 900 metr diametrində nəhəng bir krater kəşf edilib. Jinlin krateri adlandırılan bu yeni elmi araşdırma, Quandunq vilayətindəki nəhəng çanaq formalı quruluşun asteroid təsiri nəticəsində yarandığını təsdiqləyir. Bu zərbə krateri eyni zamanda 10.000 ildən azdır ki, yaranıb ki, bu da olduqca yeni bir tapıntıdır. Onun bir zərbə krateri olduğunu təsdiqləmək üçün Çin Yüksək Təzyiq Elmləri Mərkəzinin tədqiqatçıları qaya parçalarından nümunələr götürüblər. Yüksək sürətlə Yerə dəyən nəhəng bir obyekt böyük qüvvələr yaradır. Bu, krater əmələ gətirir, lakin eyni zamanda mikroskopik səviyyədə zədələr də buraxır. Şok dalğaları kvars və feldşpat kimi materiallarda "düzlemsel deformasiya xüsusiyyətləri" adlanan strukturlar yaradır. Bu strukturlar yalnız 10-35 giqapaskal arasında nəhəng təzyiq altında əmələ gəlir ki, bu da yalnız səma cisimlərinin zərbələrindən qaynaqlana bilər. Tədqiqatçılar Jinlin kraterindən kvars nümunələri toplayaraq bu görünən şok-zədə strukturlarını axtardılar və onları tapdılar.

Göz Önündə Gizlənmiş Cavan Krater

Lakin Jinlin krateri nəinki bir zərbə krateridir, həm də çox cavandır. Quandunqdakı yağışlı şərait və kraterin kənarını təşkil edən boş torpaq onun kifayət qədər sürətlə aşınmasına səbəb olmalıdır. Onun aşınmaması isə onun olduqca cavan olduğunu göstərir. Daha dəqiq fikir əldə etmək üçün tədqiqatçılar çox kiçik qranit parçalarını araşdırdılar. Qranitin məlum yerli şəraitdə kimyəvi aşınma sürəti sabitdir. Buna əsasən, asteroid təsiri nəticəsində yaranan 30 santimetrdən kiçik hər hansı bir qranit parçasının tamamilə torpağa çevrilməsi təxminən 10.000 il çəkir. Bu kiçik qranit parçalarının hələ də mövcud olması, təsirin 10.000 ildən az əvvəl baş verdiyini göstərir.

Qədim Asteroidin İzi

Bu gün asteroid təsiri nəticəsində qəfil məhv olmaqdan qorxmaq üçün çox az səbəbimiz var. Lakin son keçmişimizdə əhəmiyyətli təsir hadisələri qorxulacaq bir şey idi. Baş müəllif Minq Çen mətbuata verdiyi açıqlamada Jinlin kraterinin “Holosendə kiçik ekstraterrestrial cisimlərin Yerə təsirinin miqyasının əvvəllər qeydə alınandan qat-qat böyük olduğunu” göstərdiyini bildirdi. Kraterin ölçüsünə əsaslanaraq, Çenin komandası meteorun özünün təxminən 30 metr genişliyində olduğunu təxmin edir. Bu, dinozavrları məhv edən asteroiddən qat-qat kiçik, lakin keçən il Filippin üzərində yanan obyektdən otuz dəfə böyükdür. Onun nədən ibarət olduğu hələ dəqiq bilinmir. Bu, əvvəllər Holosen dövrünün ən böyük zərbə yeri sayılan Rusiyanın Maça kraterindən üç dəfə böyükdür. Yazı izləri qoymasalar da, 10.000 il əvvəl Quandunq bölgəsində insanlar yaşayırdı. Onlar, şübhəsiz ki, unudulmaz bir mənzərənin şahidi olublar.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Hələlik heç bir şərh yazılmayıb. İlk şərhi siz yazın!

Şərh Yaz