Çinli astronavtlara əvəzedici kosmik gəmi göndəriləcək

Çinin Kosmos Proqramında Gözlənilməz Gecikmə

Çin, Tiangong Kosmik Stansiyasına birləşmiş və kosmik tullantılar nəticəsində zədələnmiş kosmik gəmini əvəz etmək üçün pilotsuz bir aparatın buraxılış tarixini müəyyən edib.

"Shenzhou 21" missiyasının üç astronavtı (yaxud taikonavtı) hazırda Çinin Tiangong Kosmik Stansiyasında evə dönüş vasitəsi olmadan qalırlar. Buna səbəb, ölkənin kosmik gəmilərindən birinin kosmik tullantı zərbəsi nəticəsində zədələnməsidir. Zərbə "SZ-20" kapsulunun pəncərəsində çatlara səbəb olub. Bu kapsul, 2025-ci ilin aprelində "Shenzhou 20" heyətinin üç üzvünü Tiangong-a aparmışdı və onları geri gətirməli idi. Kapsulun geri dönüş uçuşu üçün yararsız hesab edilməsindən sonra "Shenzhou 20" heyəti hazırkı ekipajın kosmik gəmisi ilə Yerə qayıdıb. Nəticədə, "Shenzhou 21" missiyasının üzvləri üç gündən çoxdur ki, xilasedici vasitəsiz qalıblar.

Xilasedici Gəmi Yola Çıxır

Görünür ki, onların bir qədər də gözləməsi lazım gələcək. Hava məkanının bağlanması barədə bildirişə əsasən, Çin 25 noyabr tarixində Daxili Monqolustandakı Ciuquan Peyk Buraxılış Mərkəzindən Tiangong Kosmik Stansiyasına əvəzedici aparat göndərməyi planlaşdırır. Çin İnsanlı Kosmos Agentliyinin (CMSA) rəsmisi dövlət yayımçısı CCTV-yə bildirib ki, "Shenzhou 22"nin buraxılış missiyası başladılıb, bütün sistemlərin hazırlıqları tam sürətlə davam edir, bura kosmik gəmi və raket komponentlərinin sınaqdan keçirilməsi, həmçinin yüklərin hazırlanması daxildir.

Rəsmi şəxs əlavə edib ki, Çin bu fürsətdən istifadə edərək 31 oktyabrda Tiangong Kosmik Stansiyasında altı aylıq səfərinə yeni başlamış "Shenzhou 21" heyətinə ərzaq və əlavə yük göndərəcək. Ekipaja komandir Zhang Lu, Zhang Hongzhang və Çin astronavt korpusunun hazırkı ən gənc üzvü Wu Fei daxildir.

Gələcək Tiangong Stansiyası Təchizatı və Təhlükəsizlik Zəmanəti

"Shenzhou 22"nin ilkin olaraq 2026-cı ilin aprel-may ayları arasında buraxılması planlaşdırılırdı. Lakin "Shenzhou 20" heyətinin missiya proqramından bir neçə gün daha uzun müddət stansiyada qalması səbəbindən, Tiangong Kosmik Stansiyasının təchizatının gözləniləndən daha sürətli azaldığı güman edilir. Bu da "Shenzhou 22"nin indi çatdıra biləcəyi əlavə yüklərə ehtiyac yaratmışdır.

SpaceNews-in məlumatına görə, Çinin kosmos agentliyi "Long March 2F" raketi və ehtiyat Shenzhou kosmik gəmisini əl altında saxlayır və cəmi 8.5 gün ərzində sürətləndirilmiş buraxılışa hazır vəziyyətdə olur.

Lakin bir kosmik gəmini kosmik stansiya ilə görüşdürmək və birləşdirmək üçün stansiyanın buraxılış sahəsinə nisbətdə doğru orbital mövqedə olması tələb olunur. "Shenzhou 22" Tiangong-a buraxılana qədər "SZ-20" kosmik gəmisindəki çatlar aşkar edildikdən sonra təxminən üç həftə keçmiş olacaq.

Beynəlxalq Kosmik Xilasetmə Ehtiyacı

Çinin "Shenzhou" ilə bağlı bu çətinlikləri, astronavtların xüsusi geri dönüş vasitəsi olmadan kosmik stansiyada "köməksiz" qaldığı son iki ildəki ikinci hadisədir.

NASA astronavtları Butch Wilmore və Suni Williams 2024-cü ilin iyununda Boeing-in "Starliner" kosmik gəmisinin ilk insanlı uçuşu ilə Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya (BKS) uçmuşdular. Lakin BKS-yə yaxınlaşarkən helium sızması və hərəkətverici problemləri ilə üzləşdilər. NASA "Starliner"i Wilmore və Williams olmadan Yerə geri gətirməyə qərar verdi, onların planlaşdırılan 10 günlük missiyası BKS-də təxminən doqquz aya çevrildi. Onlar sonda stansiyaya yarıboş göndərilən "SpaceX Crew Dragon" kapsulu ilə evə qayıtdılar ki, onlar üçün yer olsun.

Bəzi kosmik uçuş ekspertləri bu hadisələrin xüsusi beynəlxalq kosmik xilasetmə xidmətinə olan ehtiyacı "böyük bir oyanış çağırışı" adlandırıb. Bununla belə, NASA və Çinin kosmos agentliyi arasında əməkdaşlıq ABŞ qanunları ilə ümumiyyətlə qadağandır.

24 saat