Dekabrın superayı bu həftə zirvəyə çatır

İlin Son Superay Hadisəsi: Soyuq Ay Göyləri Bəzəyir

Bu həftə səmada gözlərinizi yüksəkdə saxlamağa dəyər, çünki ilin son Superay hadisəsi bizə əlvida deməyə hazırlaşır. Dekabr ayının tam Superayı, həmçinin Soyuq Ay adlandırılan bu göy cismi cümə axşamı Bakı vaxtı ilə saat 03:14 radələrində özünün ən parlaq nöqtəsinə çatacaq.

NASA-nın "Artemis III" missiyasının layihə alimi Noah Petro qeyd edib ki, cümə axşamı ay günbatımı vaxtı yüksələcək və bu, onun tam görünməsi ilə əlaqədardır, çünki bu zaman o, günəşə tamamilə əks tərəfdə yerləşir. Ay həm çərşənbə, həm də cümə gecələri tam formada görünəcəkdir.

Bu, ilin ardıcıl üçüncü Superay hadisəsidir. Superay Yerə ən yaxın nöqtəsinə – perigeyə çatdığı zaman baş verir ki, bu da onu daha böyük və dolğun göstərir.

"Soyuq Ay"ın Mənşəyi və Mədəni Adları

Soyuq Ay adının mənşəyi, onun qış gündönümünə (dekabrın 21-də baş verəcək Şimal Yarımkürəsində ilin ən qısa günü) ən yaxın dolunay hadisəsi olması ilə əlaqəlidir. Bu tarix həm də Şimal Yarımkürəsində qışın başlanğıcını qeyd edir.

Müxtəlif yerli tayfalar dekabr ayının dolunayı üçün fərqli adlardan istifadə edirlər. Məsələn, Çeroki xalqı onu "qar ayı", Abenaki qəbiləsi isə "qış yaradan ay" adlandırır. Petro qeyd edir ki, qışda, xüsusən də havanın həqiqətən soyuq olduğu dövrdə, ağacların işığı əngəlləməməsi səbəbindən bu Superayların parlaqlığı daha da arta bilər.

Ay Missiyalarının Yubileyləri və Gələcək Uçuşlar

Dekabr ayının dolunayı, tarixi "Apollo 8" və "Apollo 17" missiyalarının ildönümlərinə yaxın bir zamanda baş verir. "Apollo 8" 21 dekabr 1968-ci ildə kosmosa buraxılmış və üç astronavt ekipajını Ay orbitinə göndərmişdi. Astronavtlar Milad bayramı ərəfəsində kosmosdan xüsusi təbrik mesajı yayımlamışdılar. 7 dekabr 1972-ci ildə buraxılan "Apollo 17" isə insanların Ay səthinə sonuncu enişini qeyd edirdi.

Dekabr ayının dolunayı həm də "Artemis II" missiyasının (2026-cı ilin fevral-aprel ayları arasında planlaşdırılır) startından əvvəl gerçəkləşir. Bu missiya dörd astronavtdan ibarət ekipajı Ay ətrafında 10 günlük səyahətə çıxaracaq.

Noah Petro insanları bu həftə çölə çıxmağa, aya baxmağa, onun əzəməti qarşısında heyrətlənməyə səsləyir. O, həmçinin 1968-ci və 1972-ci illərdə "Apollo 8" və "Apollo 17" ilə əldə etdiyimiz nailiyyətləri xatırlamağa və "Artemis II" ilə cəmi iki dolunay sonra insanların yenidən Ayın yanından keçərək Ay səthinin yaxından mənzərəsini görməsinə hazırlaşmağa çağırır.

İlin Son Meteor Yağışları

Bu ilin son iki meteor yağışının pik tarixləri bunlardır:

• Geminidlər: 13-14 dekabr
• Ursidlər: 21-22 dekabr

24 saat