Fələstin: E1 planı iki dövlətli həllə ciddi təhdiddir
İsrailin E1 adlandırılan yəhudi yerləşim planını yenidən həyata keçirmək üçün addım atması Fələstin tərəfindən sərt şəkildə pislənib. Fələstin Xarici İşlər Nazirliyindən verilən yazılı açıqlamada bu planın "iki dövlətli həll prosesinə və davamlı sülh ümidlərinə ciddi və təhlükəli bir təhdid yaratdığı" vurğulanıb.
Beynəlxalq İcma Məsuliyyətini Dərk Etməlidir
Açıqlamada bu ciddi məsələnin beynəlxalq ictimaiyyətin bütün komponentləri və ölkələr səviyyəsində izləndiyi bildirilib. Vurğulanıb ki, İsrailin müstəmləkə layihəsinin həyata keçirilməsini dayandırmaq üçün hər kəs öz məsuliyyətini yerinə yetirməlidir. İsrailin sözügedən layihə ilə Qüdsü Fələstin ətrafından daha da təcrid etməyi hədəflədiyi qeyd edilib. Xüsusilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasına İsrail üzərində təzyiqləri artıraraq bu planın icrasını dərhal dayandırma çağırışı edilib.
3 Mindən Çox Qanunsuz Mənzil İnşa Ediləcək
Açıqlamada, İsrail ordusuna bağlı “Yüksək Planlaşdırma və Mülki İdarəetmə Şurası” tərəfindən açıqlanan plana görə, Qüdsün şərqində 3 mindən çox yeni qanunsuz mənzilin inşa ediləcəyi bildirilib. Bu yerləşim planının İordan çayının qərb sahilindəki Fələstin bölgələrinin bir-birindən daimi şəkildə ayrılmasına səbəb olacağı və Qüdsün dörd bir tərəfdən Fələstin torpaqlarından ayrılaraq İsrail daxilinə birləşdiriləcəyi ifadə edilib. Başda Avropa ölkələri olmaqla, iki dövlətli həllə bağlılıqlarını davamlı olaraq dilə gətirən bütün aktorlar konkret addımlar atmağa və İsrailə qarşı aydın mövqe nümayiş etdirməyə dəvət edilib.
E1 Layihəsinin Tarixçəsi
Tarixən Şərqi Qüdsün bir hissəsi olan, lakin Ayrım Divarının (Utanc Divarı) İordan çayının qərb sahilində yerləşən Fələstin məhəlləsi Azəriyyə yaxınlığında inşa edilmiş “Maale Adumim” yəhudi yerləşim məskənini Qərbi Qüdsə gedən yola birləşdirmək məqsədi ilə “E1” layihəsinə start verilmişdi. Bu çərçivədə, bölgəyə 4 mindən çox yerləşim vahidi və otellər inşa etmək üçün 12 min hektar Fələstin torpağı qəsb edilmişdi.
E1 layihəsi ilə Şərqi Qüdsün İordan çayının qərb sahilindəki Fələstin torpaqları ilə əlaqəsinin kəsilməsi və təcrid edilməsi hədəflənir. Bu layihə çərçivəsində 5 mindən çox Fələstinlinin öz torpaqlarından köçürülə biləcəyi bildirilir.
Beynəlxalq Hüquq və Yerləşimlər
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) işğal altındakı Fələstin torpaqlarındakı İsrail yerləşimlərini qanunsuz hesab edir. BMT-nin ən yüksək məhkəmə mexanizmi olan Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi, 2024-cü ilin iyul ayında işğalçı İsrailin bütün “yeni yerləşim fəaliyyətlərini” dayandırması və İsraillilərin qəsb etdiyi bütün Fələstin torpaqlarından çıxarılması barədə rəy qərarını açıqlamış, lakin İsrail bu qərarı rədd etmişdi.