Gizli zəiflik prostat xərçəngini öz-özünə məhv edir

Beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu prostat xərçəngi hüceyrələrində yeni bir zəiflik müəyyən edib ki, bu da kişilər arasında ən geniş yayılmış xəstəliklərdən birinin daha effektiv müalicəsinə yol aça bilər. "Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)" jurnalında dərc olunan bu araşdırma Avstraliyanın Flinders Universiteti və Cənubi Çin Texnologiya Universitetinin alimləri tərəfindən aparılıb. Onların tapıntıları prostat xərçəngi hüceyrələrinin böyüməsində, sağ qalmasında və mövcud müalicələrə qarşı müqavimət göstərməsində əsas rol oynayan iki fermenti – PDIA1 və PDIA5-i önə çəkir.

Xərçəng Hüceyrələrini Qoruyan Enzimlər

Tədqiqatçıların bildirdiyinə görə, PDIA1 və PDIA5 fermentləri androgen reseptoru (AR) üçün molekulyar mühafizəçi rolunu oynayır. Androgen reseptoru prostat xərçənginin böyüməsini sürətləndirən bir proteindir. Bu enzimlər bloklandığında, AR sabitliyini itirir və parçalanaraq, həm laboratoriya şəraitində, həm də heyvan modellərində xərçəng hüceyrələrinin məhvinə və şişlərin kiçilməsinə səbəb olur. Komanda, PDIA1 və PDIA5-i inhibə edən dərmanların prostat xərçəngi üçün standart müalicə sayılan enzalutamidlə birləşdirilməsinin terapiyanı əhəmiyyətli dərəcədə daha effektiv etdiyini də aşkarlayıb. "Biz prostat xərçəngi hüceyrələrinin xəstəliyin əsas sürücüsü olan androgen reseptorunu qorumaq üçün istifadə etdiyi əvvəllər naməlum bir mexanizm aşkar etdik," deyə araşdırmanın baş müəllifi, Prostat Xərçəngi Tədqiqatları üzrə Rəhbər və Flinders Sağlamlıq və Tibbi Tədqiqatlar İnstitutunun Xərçəng Təsiri proqramının həm-direktoru Professor Luke Selth bildirib. "Bu enzimləri hədəf alaraq, biz AR-i destabilizə edə və şişləri enzalutamid kimi mövcud müalicələrə qarşı daha həssas edə bilərik."

Ümidverici Kombinasiyalı Terapiya

Tədqiqata Flinders Universitetində başlayan baş müəllif Professor Jianling Xie, kombinasiyalı terapiyanın həm pasiyentlərdən götürülmüş şiş nümunələrində, həm də siçan modellərində uğurlu nəticələr göstərərək, klinik istifadə üçün böyük potensial vəd etdiyini qeyd edib. "Bu, irəliyə doğru atılmış həyəcanverici bir addımdır," deyə hazırda Cənubi Çin Texnologiya Universitetində fəaliyyət göstərən Dr. Xie söyləyib. "Tapıntılarımız PDIA1 və PDIA5-in sadəcə xərçəng böyüməsinə kömək etmədiyini, həm də mövcud dərmanlarla birlikdə işləyə biləcək yeni müalicələr üçün ümidverici hədəflər olduğunu göstərir."

Xərçəngin Enerji Təchizatının Kəsilməsi

Tədqiqat, PDIA1 və PDIA5-in androgen reseptorunu qorumaqdan daha çox iş gördüyünü də ortaya qoyub. Onlar xərçəng hüceyrələrinə stressi idarə etməyə və enerji istehsal sistemlərini qorumağa kömək edir. Bu enzimlər bloklandığında, hüceyrənin enerji generatorları olan mitoxondrilər zədələnir, bu da oksidləşdirici stressə səbəb olaraq xərçəng hüceyrələrini daha da zəiflədir. "Həm AR-ə, həm də xərçəngin enerji təchizatına eyni anda təsir edən bu ikili zərbə, bu enzimləri xüsusilə cəlbedici hədəflərə çevirir," deyə Dr. Xie əlavə edib. "Bu, həm yanacağı, həm də mühərriki eyni anda kəsmək kimidir."

Daha Təhlükəsiz Müalicələrə Doğru Növbəti Addımlar

Professor Selth qeyd edib ki, mövcud PDIA1 və PDIA5 inhibitorları ümidverici olsa da, onların pasiyentlərin istifadəsi üçün daha da təkmilləşdirilməsinə ehtiyac var. Bəzi birləşmələr sağlam hüceyrələrə təsir edə bilər, buna görə də gələcək araşdırmalar daha təhlükəsiz və selektiv variantların hazırlanmasına yönələcək. Prostat xərçəngi dünya miqyasında kişilər arasında ikinci ən geniş yayılmış xərçəng növüdür. Hormon terapiyası və androgen reseptorunu hədəf alan dərmanlar kimi müalicələr sağ qalma nisbətlərini xeyli artırsa da, bu terapiyalara qarşı müqavimət böyük bir problem olaraq qalır. Bu yeni kəşf həmin müqaviməti aradan qaldırmağa və irəliləmiş prostat xərçəngi olan kişilər üçün müalicə seçimlərini yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər. Tədqiqat, Cənubi Avstraliya Xərçəng Şurası, Yeni Cənubi Uels Xərçəng Şurası, Flinders Fondu, Movember Fondu, Avstraliya Prostat Xərçəngi Fondu, Xəstəxana Tədqiqat Fondu, Avstraliya Xərçəng Təşkilatı, Mason Xeyriyyə Fondu, Avstraliya Tədqiqat Şurası və bir sıra beynəlxalq maliyyə təşkilatları tərəfindən dəstəklənib.

24 saat