Kainatın Sirləri: Günəş Sistemi Gözləniləndən Sürətli Hərəkət Edir
Standart kosmologiya modelinə əsasən, kainat hər yerdə eyni olmalı və hər istiqamətdə bərabər görünməlidir. Lakin müşahidəçinin hərəkətdə olması, yəni Günəş Sisteminin fəzada yerini dəyişməsi, dipol effekti yaradır ki, bu da irəli tərəfin geri qalan tərəfdən fərqli görünməsinə səbəb olur. Əsas problem ondadır ki, Günəş Sistemi gözləniləndən xeyli sürətlə hərəkət edir. Yeni tədqiqatlar bu hərəkətin nəzəri proqnozları ciddi şəkildə üstələdiyini göstərir.
Radiodalğalarla Yeni Kəşf
Radioqalaktikalardan istifadə edərək aparılan ən son hesablamalar, Günəş Sisteminin gözləniləndən 3.67 dəfə daha sürətli hərəkət etdiyini göstərir. Əvvəlki tədqiqatlar müxtəlif dalğa uzunluqlarında bu dipol aşırılığını qeydə almışdı, lakin yeni araşdırma mümkün çaşdırıcı amilləri azaltmaq üçün radioqalaktikalardan faydalanıb. Süd Yolundakı ulduzlararası material bəzi müşahidələrə təsir edə bilər. İnfraqırmızı, optik və mikrodalğa işığı qaz və toz tərəfindən bloklanır, eyni zamanda həmin qaz və tozdan işıq yayılır. Radiodalğalar isə bu maneələrin əksər hissəsini keçə bildiyi üçün bu potensial səhv mənbəyi aradan qaldırılır.
LOFAR Şəbəkəsi və 5 Sigma Həddi
Tədqiqatçılar LOFAR adlanan, Avropa boyu yayılmış radio teleskop şəbəkəsindən istifadə edərək kainatın çox uzaq nöqtələrindən gələn radioqalaktikaları müşahidə ediblər. Onlar səmada olan qalaktikaların dəqiq sayını müəyyənləşdirə biliblər. Kosmik dipol, Günəş Sisteminin hərəkət istiqamətində qalaktikaların kiçik bir artımını yaratmalıdır. Lakin məlumatlarda bu artım kiçik deyil. Bielefeld Universitetindən aparıcı müəllif Lukas Böhme verdiyi açıqlamada deyib: "Analizimiz Günəş Sisteminin hazırkı modellərin proqnozlaşdırdığından üç dəfədən çox sürətlə hərəkət etdiyini göstərir. Bu nəticə standart kosmologiya əsasında gözləntilərə açıq şəkildə ziddir və əvvəlki fərziyyələrimizə yenidən baxmağa məcbur edir."
Komanda çoxsaylı radio mənbəyi olan qalaktikaları birdən çox obyekt kimi saymamaq üçün yeni statistik metoddan istifadə edib. Bu, daha böyük qeyri-müəyyənliklər yaratsa da, komanda onların daha real olduğunu düşünür. Digər iki radio teleskop müşahidəsi ilə birləşdirildikdə, statistik əhəmiyyət beş sigma həddini keçib ki, bu da fizikada sübut üçün qızıl standart sayılır. Həm-müəllif, Bielefeld Universitetinin kosmoloqu professor Dominik J. Schwarz əlavə edib: "Əgər Günəş Sistemimiz həqiqətən bu qədər sürətlə hərəkət edirsə, kainatın genişmiqyaslı quruluşu haqqında fundamental fərziyyələri şübhə altına almalıyıq. Alternativ olaraq, radioqalaktikaların paylanması özü inandığımızdan daha az vahid ola bilər. Hər iki halda, mövcud modellərimiz sınaqdan keçirilir."
Kosmologiyanın Digər Sınaqları
Bu, standart modelə qarşı yeganə çağırış deyil. "Standart şamlar"la bağlı tapıntılar və "Hubble gərginliyi" adlanan problem kainat haqqında anlayışımız üçün böyük çətinliklər yaradır. Yeni müşahidə metodları kainat haqqında hələ nə qədər kəşf ediləcək və anlaşılacaq şey olduğunu ortaya qoyur.

Oxucu Şərhləri
Hələlik heç bir şərh yazılmayıb. İlk şərhi siz yazın!
Şərh Yaz