Günəş Sistemi Gözləniləndən Sürətli Yürüşdə

Günəş Sisteminin Sirli Sürəti

Kainatda hərəkət edən Günəş sisteminin sürətini ölçmək nə qədər sadə görünsə də, bu, mövcud kosmoloji biliklərimiz üçün ciddi bir sınaqdır. Sistemimiz fəza boyunca irəlilədikcə, bu hərəkət müəyyən bir istiqamətdə daha çox uzaq qalaktikanın müşahidə edilməsi ilə özünü göstərən zərif bir asimmetriya, yəni bir növ "külək" yaradır. Bu təsir olduqca zəifdir və aşkarlanması üçün yüksək həssaslıqlı ölçmələr tələb olunur. Bielefeld Universitetinin astrofiziki Lukas Böhme rəhbərliyindəki bir qrup, xüsusilə güclü radio dalğaları yayan uzaq radio qalaktikalarını təhlil edib. Optik teleskopların maneələrlə (məsələn, kosmik toz və qazla) üzləşdiyi hallardan fərqli olaraq, radio teleskoplar uzun dalğa uzunluqlu bu emissiyaları maneəsiz qəbul edir. Bu da astronomlara adi alətlərlə görünməyən qalaktikaları müşahidə etməyə imkan verir.

Radioteleskoplar Sirri Açır

Tədqiqatçılar, LOFAR (Low Frequency Array) adlı Avropa miqyaslı qurğuya, həmçinin iki əlavə rəsədxanaya aid məlumatları birləşdiriblər. Bu misli görünməmiş məlumat bazası onlara səma boyunca radio qalaktikaların sayını müstəsna dəqiqliklə müəyyən etməyə imkan verib. Onlar həmçinin, bir çox radio qalaktikasının çoxkomponentli quruluşa malik olduğunu nəzərə alan yeni bir statistik metod hazırlayıblar. Bu təkmilləşdirmə ölçmə qeyri-müəyyənliklərini artırsa da, daha real nəticələr əldə edilməsinə kömək edib. Mühafizəkar xəta qiymətləndirmələrinə baxmayaraq, nəticələr təəccüblü olub. Təhlil, radio qalaktikaların ləng paylanması – anizotropiyanı ortaya çıxarıb ki, bu da beş sigma statistik əhəmiyyətini ötüb. Elmi dildə desək, bu, ölçmə səhvi deyil, həqiqi bir təsirin mövcudluğuna dair sarsılmaz sübutdur.

Gözlənilməz Nəticələr Kosmologiyanı Çağırır

Ölçülən asimmetriya, kainatın Böyük Partlayışdan bəri təkamülünü təsvir edən və materiyanın nisbətən bərabər paylandığını fərz edən standart kosmoloji modellər tərəfindən proqnozlaşdırılandan 3,7 dəfə daha güclü çıxıb. Bu dramatik uyğunsuzluq iki narahatedici ehtimalı ortaya qoyur. Ya bizim Günəş sisteminin sürəti hazırkı modellərin icazə verdiyindən qat-qat sürətlidir, bu da fəzanın strukturu haqqında anlayışlarımıza fundamental dəyişikliklər tələb edir; ya da radio qalaktikaların kainatdakı paylanması astronomların düşündüyündən əhəmiyyətli dərəcədə daha qeyri-bərabərdir. Hər iki ssenari, qəbul edilmiş kosmoloji modellər üçün ciddi bir problemdir.

"Əgər Günəş sisteminin sürəti həqiqətən bu qədər yüksəkdirsə, biz kainatın geniş miqyaslı strukturu ilə bağlı fundamental fərziyyələri şübhə altına almalıyıq," - tədqiqatın həmmüəllifi, Bielefeld Universitetindən Professor Dominik Şvarts bildirib.

Bu tapıntılar, müxtəlif metodlarla aparılmış əvvəlki müşahidələrlə də üst-üstə düşür. Supermassiv qara dəliklərlə qidalanan uzaq qalaktikaların parlaq nüvələri olan kvazarları araşdıran əvvəlki tədqiqatlar, infraqırmızı məlumatlarda eyni anormal effekti göstərmişdi. Bu müstəqil təsdiq, fenomenin ölçmə artefaktı deyil, kainatın həqiqi bir xüsusiyyəti olduğunu irəli sürür. Tədqiqat, təkmilləşdirilmiş müşahidə üsullarının kainatın işləmə mexanizmləri haqqında anlayışımızı necə əsaslı şəkildə dəyişdirə biləcəyini nümayiş etdirir və kainatdakı yerimiz haqqında nə qədər çox şeyin hələ də naməlum qaldığını xatırladır.

24 saat