ABŞ-ın İranın Nüvə Obyektlərinə Zərbələri: Peyk Görüntüləri Zərəri Açıqlayır
Yeni peyk görüntüləri ABŞ hərbi zərbələrinin, xüsusən də İranın Fordo nüvə obyektinə atılan bir neçə 30.000 funtluq "bunker-buster" bombalarının və İranın nüvə proqramının digər iki əsas mövqeyinə endirilən zərbələrin nəticələrini əks etdirir. "Gecə Çəkici Əməliyyatı" adlandırılan bu gizli ABŞ əməliyyatı yerli vaxtla bazar günü səhər tezdən İranın üç nüvə obyektini – Fordo, Natanz və İsfahanı hədəf alıb.
Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri, general Dan Keyn bazar günü Pentaqonda keçirilən brifinqdə bildirib ki, yeddi B-2 Spirit bombardmançısının hər biri iki ədəd GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) tipli bomba daşıyıb. 25 dəqiqə ərzində, ümumilikdə 14 MOP Fordo və Natanzdakı iki hədəf sahəsinə atılıb, ABŞ sualtı qayığından atılan Tomahawk raketləri isə İsfahan obyektini vurub. O qeyd edib ki, bu, həmin kütləvi bombaların ilk dəfə əməliyyatda istifadəsi idi. General Keyn "Döyüş zərərlərinin yekun qiymətləndirilməsi müəyyən vaxt aparacaq, lakin ilkin qiymətləndirmələr hər üç obyektin son dərəcə ağır zərər və dağıntıya məruz qaldığını göstərir", deyib.
Fordo Obyektindəki Zərbələrin Təsiri Peyk Şəkillərində
ABŞ hərbi zərbələrindən sonra bazar günü Maxar Technologies tərəfindən çəkilən peyk görüntüləri, Fordo yeraltı nüvə obyektinin təxminən 300 fut dərinlikdə basdırıldığı dağ yamacında dərin izlər qoyub. Bu görüntüləri zərbələrdən əvvəl çəkilmiş eyni mövqelərin şəkilləri ilə müqayisə etmək mümkündür. Hava zərbələrinin səbəb olduğu kül təbəqəsi ərazinin geniş bir hissəsini örtüb.
Maxar tərəfindən çəkilən şəkillər yeraltı kompleksin üzərindəki silsilənin üstündə bir neçə böyük diametrli çuxur və ya krater olduğunu göstərir. Bundan əlavə, yeraltı obyektə aparan tunel girişlərinin bir neçəsi zərbələrdən sonra torpaqla bağlanıb.
General Keyn brifinqdə İranın hər hansı bir nüvə potensialının qalıb-qalmaması ilə bağlı suala "Döyüş zərərinin qiymətləndirilməsi hələ də davam edir və orada nəyin qalıb-qalmaması barədə fikir bildirmək hələ çox tez olardı", cavabını verib.
İran obyektə dəyən zərərin qiymətləndirilməsini hələ təqdim etməyib. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyi (AEBA) sosial media paylaşımında ABŞ hərbi zərbələrindən sonra "ərazidən kənar radiasiya səviyyələrində artım müşahidə edilmədiyini" bildirib. Bazar günü BMT Təhlükəsizlik Şurasına verdiyi bəyanatda AEBA-nın Baş Direktoru Rafael Mariano Qrossi bildirib ki, onun komandası Fordodakı yeraltı zərəri qiymətləndirə bilməyib. Hücumlardan sonra o, "
dialoq və diplomatiyaya qayıtmaq üçün bir fürsət pəncərəsi" olduğunu qeyd edib. Qrossi "Əgər bu pəncərə bağlanarsa, zorakılıq və dağıntı təsəvvürəgəlməz səviyyələrə çata bilər və bildiyimiz qlobal nüvə yayılmaması rejimi çökə bilər", deyib.
İsfahan və Natanzda Kraterlər, Dağılmış Binalar
Təxminən on iki Tomahawk raketi ilə hədəf alınan İsfahanda, bazar günü çəkilmiş peyk görüntüləri iyunun 16-da çəkilmiş şəkillərlə müqayisədə obyekt daxilində geniş tikinti zərərini göstərir. İsrail hərbçiləri də son günlərdə İsfahanı ağır şəkildə bombalamışdı. Qrossi BMT Təhlükəsizlik Şurasına zərər görmüş binaların bəzilərinin uranın çevrilmə prosesi ilə əlaqəli olduğunu təsdiqləyib. AEBA baş direktoru bildirib ki, zənginləşdirilmiş materialların saxlanması üçün istifadə olunan tunellərə girişlər zərbə alıb.
Natanz uran zənginləşdirmə obyektində, bazar günü Maxar tərəfindən çəkilən peyk görüntüsü yeraltı hərbi kompleksin bir hissəsinin üstündəki torpaqda təxminən 5,5 metr diametrli bir çuxur və ya kraterin olduğunu göstərir. Natanz daha əvvəl iyunun 13-də İsrailin İrana qarşı ilk zərbələri zamanı zədələnmişdi.
Qrossi bazar günü Natanzdakı yanacaq zənginləşdirmə zavodunun yenidən vurulduğunu təsdiqləyib, ABŞ isə yerə nüfuzedici sursatlardan istifadə etdiyini təsdiqləyib. O bildirib ki, İran nüvə nəzarətçisinə hücumlardan sonra ərazidən kənar radiasiya səviyyələrində artım olmadığını bildirib. Lakin nüvə obyektlərinin bombalanması "ağır nəticələri olan radioaktiv sızmalara səbəb ola bilər", deyə Qrossi xəbərdarlıq edərək, "maksimum təmkin" göstərilməsinə çağırıb.
ABŞ Hərbçiləri Hücumda Saxta Hədəflər və Aldatmadan İstifadə Edib
ABŞ prezidenti Donald Tramp şənbə axşamı ABŞ-ın İrana qarşı zərbələr endirdiyini elan etmişdi. O, şənbə gecəsi milli çıxışında bu obyektlərin "tamamilə və bütövlüklə məhv edildiyini" bildirmişdi.
Müdafiə naziri Pit Heqseth bazar günü ABŞ-ın iranlıları əsl planlardan yayındırmaq üçün Missouri ştatındakı bazalarından Pasifik üzərindən qərbə uçan saxta B-2 bombardmançılarından istifadə etdiyini bildirib. Zərbədə iştirak edən bombardmançılar əslində şərq istiqamətində, Yaxın Şərqə gedən yolda bir neçə dəfə yanacaq dolduraraq uçuşa başlamışdılar. Heqseth əlavə edib ki, ABŞ 14 "dərinlikdəki hədəfləri dağıdan" bomba atan B-2 bombardmançılarını qorumaq üçün digər aldatma üsullarından istifadə edib. O, bu taktikanın ABŞ-a İranın qırıcı təyyarələrini və ya hava raket sistemlərini xəbərdar etmədən bombaları atmağa kömək etdiyini deyib. "B-2-lərimiz içəri girdi və çıxdı... dünya heç bir şey bilmədən geri döndü", deyən Heqseth sözlərinə əlavə edib: "Bu baxımdan, bu, tarixi bir hadisə idi. 2001-ci ildən bəri ən uzun B-2 Spirit bombardmançı missiyasını və MOP, Kütləvi Nüfuzedici Sursatın ilk əməliyyat tətbiqini ehtiva edən bir zərbə".
24 saat
