Etil spirti qarışığına dair iddialara cavab
Hindistan Şəkər və Bioenerji İstehsalçıları Assosiasiyası (ISMA) ölkədəki etil spirti qarışığı proqramını bəzi dairələrin nəqliyyat vasitələrinin mühərriklərinə təsiri ilə bağlı "yanıltıcı" iddialarına qarşı qətiyyətlə müdafiə edib.
ISMA-nın bəyanatında bildirilir ki, benzinin 20 faiz etil spirti ilə qarışdırılmasından ibarət E20 yanacağı, Neft Şirkətləri (OMC) tərəfindən ciddi sınaqlardan keçirilib və Hindistan Avtomobil Tədqiqat Assosiasiyası (ARAI) tərəfindən Hindistan nəqliyyat vasitələri ilə tam uyğunluğu təsdiqlənib.
Assosiasiya qeyd edib ki, avtomobil istehsalçıları artıq E20 standartlarına cavab verən modellər istehsal edirlər.
Braziliya təcrübəsi və iqtisadi faydalar
ISMA Braziliyanın E20-dən E100-ə qədər olan etil spirti qarışıqlarından onilliklər ərzində heç bir ciddi problem olmadan istifadə etdiyini xatırladıb. Cənubi Amerika ölkəsi hazırda benzində 27 faizdən çox etil spirti qarışdırır və 2030-cu ilə qədər bu göstəricini 30 faizə çatdırmağı hədəfləyir.
ISMA-nın baş direktoru Deepak Ballsaid bəyanatında bildirib: "Etil spirti ilə qarışdırılmış yanacaq sadəcə texnoloji seçim deyil, milli zərurətdir. Ciddi elmi təsdiqləmə və qlobal təcrübəyə əsaslanaraq, fermerlərimiz, iqtisadiyyatımız və ətraf mühitimiz üçün aydın faydalar təqdim edir."
İqtisadi baxımdan etil spirti qarışığı proqramı beş milyondan çox şəkər qamışı fermeri üçün "oyun dəyişdiricisi" olub. Onlara 1,18 lakh crore rupidən çox vəsait köçürülüb.
Şəkər fabriklərinə dəstək və idxaldan qənaət
ISMA iddia edir ki, benzinin etil spirti ilə qarışdırılması şəkər fabriklərinin maliyyə vəziyyətini yaxşılaşdırıb, fermerlərə vaxtında ödənişləri təmin edib və artıq şəkər ehtiyatlarını idarə etməyə kömək edib. Bu, şəkər qamışı qiymətlərini sabitləşdirib və fermerlərin gəlirlərini qoruyub.
E20 hədəfinin, Hindistanın istehlakının 85 faizdən çoxunu təşkil edən xam neft idxalını azaltmaqla, hər il 35.000-40.000 crore rupi həcmində xarici valyuta qənaət etməsi gözlənilir.
ISMA bəyanatında qeyd edib: "Sosial mediada etil spirti ilə qarışdırılmış yanacaqlara qarşı sonuncu mənfi kampaniya təkcə yanıltıcı deyil, həm də milli əhəmiyyətli proqram üçün zərərlidir."
Neft Nazirliyinin mövqeyi
Bu həftənin əvvəlində Neft və Təbii Qaz Nazirliyi də E20 benzinindən istifadənin yanacaq səmərəliliyi göstəricisini kəskin şəkildə azaltdığı və mühərriklərə təsir etdiyi barədə sosial mediada yayılan iddiaları rədd edib. Nazirlik izah edib ki, etil spirti benzindən daha aşağı enerji sıxlığına malik olsa da, yanacağın səmərəliliyinə təsiri yalnız cüzidir.
2014-cü ildə etil spirti qarışığı cəmi 1,53 faiz təşkil edirdi. 2022-ci ilə qədər Hindistan, planlaşdırılan vaxtdan beş ay əvvəl 10 faiz qarışdırmaya nail olub. 2030-cu ilə qədər 20 faiz qarışdırma (E20) ilə bağlı ilkin hədəf 2025-ci ilə qədər irəli çəkilib və artıq cari Etil Spirti Tədarük İlində əldə edilib.
Oxucu Şərhləri
Belə bir şəraitdə, Hindistanın etil spirti qarışığı proqramının tətbiqində qarşılaşa biləcəyi əsas çətinliklər nələrdir və bu çətinlikləri aşmaq üçün hansı əlavə tədbirlər görülə bilər?
Bu cür mübahisələrdə əsas məqam, texnoloji inkişafın və tənzimləmələrin nə qədər effektiv olduğudur. O dövrdəki narahatlıqlar, müasir standartlara uyğunlaşdırılmamış texnologiyalardan qaynaqlana bilərdi. Hazırkı vəziyyətdə ISMA, E20 yanacağının "ciddi sınaqlardan keçdiyini" vurğulayır. Bu, keçmişdəki təcrübələrdən dərs çıxarıldığını və ya müasir mühərriklərin bu cür qarışımlarla uyğunlaşmaq üçün təkmilləşdirildiyini göstərə bilər. Maraqlı olan odur ki, "yanıltıcı" iddialar dedikdə, bu narahatlıqları qaldıranların hansı məlumatlara əsaslandığı və ya bu məlumatların nə dərəcədə elmi əsaslara söykəndiyi məsələsi də araşdırılmalıdır. Bu müqayisə göstərir ki, yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı həm texniki, həm də ictimai qəbul baxımından arqumentasiya və isbat tələb olunur.
Lakin, burada nəzərə alınmalı əsas məqam, bu qarışığın nəqliyyat vasitələrinin mühərriklərinə, xüsusilə də mövcud avtomobil parkına potensial təsirləridir. ISMA-nın "yanıltıcı" iddialara qarşı çıxması anlaşılandır, amma E20 yanacağının Hindistanın müxtəlif iqlim şəraitində və müxtəlif yaş və texniki vəziyyətdə olan nəqliyyat vasitələrində hansı nəticələr verdiyi barədə daha ətraflı, müstəqil və elmi araşdırmaların nəticələri də ictimaiyyətlə paylaşılmalıdır. Belə ki, bəzi ölkələrdə etanollu yanacaqların istifadəsi, xüsusilə də daha yüksək faizli qarışıqlar, müəyyən mühərrik detallarının korroziyasına, yanacaq sistemlərində problemlərə və ya ümumi performansda enməyə səbəb ola biləcəyi barədə də müzakirələr aparılır.
Bu kontekstdə, Hindistanda İctimai Nəqliyyat Agentlikləri və ya Avtomobil Sənayesi Assosiasiyaları tərəfindən keçirilmiş ətraflı texniki yoxlamaların nəticələri necədir? E20 yanacağının uzun müddətli istifadəsi mövcud nəqliyyat vasitələrinin mühərrik sistemlərinə hansı təsirləri göstərəcək və bu təsirlərin qarşısını almaq üçün nə kimi tədbirlər görülür?
Tarixən, Brasil kimi ölkələrdə əsasən qamışdan əldə edilən etanolun yanacaqda istifadəsi nəqliyyat sektorunda mühüm rol oynamışdır. Bu təcrübə, enerji təhlükəsizliyi və CO2 emissiyalarının azaldılması baxımından müsbət nəticələr vermiş olsa da, eyni zamanda şəkər qamışı istehsalının qida təhlükəsizliyinə və torpaq istifadəsinə təsiri barədə də müzakirələrə səbəb olmuşdur.
Hindistanın E20 proqramının da oxşar sosial-iqtisadi nəticələri ola bilərmi? Məsələn, əgər etil spirti istehsalı üçün geniş əkin sahələri tələb olunursa, bu, Hindistan kimi əhalisi sıx və kənd təsərrüfatından asılı olan bir ölkədə hansı məhdudiyyətləri yarada bilər?
Bu kontekstdə digər ölkələrin təcrübələrinə baxmaq faydalı ola bilər. Məsələn, Braziliyada şəkər qamışından istehsal olunan etanolun yanacaq kimi istifadəsi uzun illərdir ki, uğurla həyata keçirilir. Lakin Braziliyada bu proqramın həm aqrar sektora, həm də sosial bərabərsizliyə təsirləri barədə müxtəlif fikirlər mövcuddur. Hindistanın E20 proqramının da ehtimal ki, oxşar arqumentlərlə qarşılaşacağı gözlənilir.
Əsas məsələ ondan ibarətdir ki, bu "yanıltıcı" iddiaların mənbəyi nədir və bu iddialar nə dərəcədə həqiqətə uyğundur? Həmçinin, bu cür proqramlar yalnız texniki və ya iqtisadi baxımdan deyil, həm də qida təhlükəsizliyi və kəndlilərin sosial rifahı kimi məsələlərlə necə əlaqələndirilməlidir?
Məsələn, Braziliya kimi ölkələr onillərdir ki, etanolu geniş miqyasda istifadə edir və bu sahədə təcrübə qazanıb. Ancaq Braziliyanın iqlim şəraiti, avtomobil istehsalı və texniki standartları Hindistanla müqayisədə fərqlənə bilər. Digər tərəfdən, ABŞ-da etanol istehsalının əsasən qarğıdalıdan əldə edilməsi, ərzaq təhlükəsizliyi və torpaq istifadəsi ilə bağlı müzakirələrə səbəb olub. Hindistanın şəkər qamışından etanol istehsalı isə bu baxımdan fərqli bir reallıq təşkil edir.
Məqalədə qeyd olunan "ciddi sınaqlar"ın hansı standartlara əsaslandığı və beynəlxalq təcrübə ilə nə dərəcədə uyğunlaşdırıldığı barədə daha ətraflı məlumatın olmaması, oxucularda bəzi suallar yarada bilər. Hindistanın E20 proqramının tətbiqi zamanı, Braziliya və ya ABŞ kimi ölkələrin təcrübələrindən hansı dərslərin çıxarıldığını və bu dərslərin Hindistanın spesifik şəraitinə necə adaptasiya edildiyini bilmək maraqlı olardı. Bu baxımdan, ISMA-nın iddialarını dəstəkləyən elmi tədqiqatların nəticələri və müstəqil qurumların qiymətləndirmələri də önəmli ola bilərmi?
Keçmişdəki bu təcrübələrdən çıxarılan ən mühüm dərslərdən biri, yeni texnologiyaların tətbiqində hərtərəfli və davamlı elmi araşdırmaların vacibliyi idi. Eyni zamanda, maraqların toqquşması və məlumatın düzgün yayılmasının önəmi də aydınlaşmışdı. Hindistanda E20 yanacağının "yanıltıcı" iddialarla qarşılaşması, o dövrdəki ABŞ mübahisələrini xatırladır. Əsas fərq isə, Hindistanın indi bu təcrübələrdən dərs çıxararaq, "Neft Şirkətləri tərəfindən ciddi sınaqlardan keçirildiyini" bildirməsidir. Bu, məsələyə daha elmi yanaşmağın və mövcud texnologiyanın uyğunluğunu əvvəlcədən təmin etməyin əhəmiyyətini vurğulayır. Sual olunur, bu sınaqların nəticələri tam şəffaf şəkildə ictimaiyyətlə paylaşılırmı?
Şərh Yaz