Qəzzəyə Yardım Götürən Hanzala Gəmisi Fəalları Hüquqşünaslarla Görüşüb
İsrailin Qəzzə zolağına tətbiq etdiyi blokadanı yarmaq və insani yardım çatdırmaq məqsədilə yola çıxan gəmidən saxlanılan 21 fəalın insan hüquqları üzrə vəkillərlə görüşdüyü bildirilib. İsrailin “Adalah” adlı hüquq təşkilatından verilən məlumata görə, İsrail səlahiyyətlilərinə dəfələrlə edilən görüş tələbləri nəhayət ki, qəbul edilib. “Adalah” vəkilləri 21 fəaldan 17-si ilə Aşdod Limanında və polis məntəqəsində görüşüblər.
Fəalların Könüllü Deportasiya Təklifini Rədd Etməsi
Açıqlamaya görə, vəkillər görüşdükləri fəalların vəziyyətinin stabil olduğunu bildiriblər. İsrail səlahiyyətliləri fəallara "könüllü deportasiya" təklif edib, əks halda məhkəməyə çıxarılana qədər nəzarətdə saxlanılacaqlarını vurğulayıblar. "Könüllü deportasiya"nı qəbul etməyən fəalların məhkəmədən sonra ölkədən çıxarılacağı gözlənilir. "Adalah" təşkilatından verilən məlumatda, İsrailin beynəlxalq sularda adıçəkilən gəmiyə basqın edərək sözügedən fəalları zorla saxladığı və onlara ölkəyə qeyri-qanuni daxil olmuş şəxslər kimi rəftar etdiyi qeyd olunub.
Gəmiyə Beynəlxalq Sularda Müdaxilə
Azadlıq Donanması Koalisiyasının WhatsApp kanalından verilən məlumatda, gəmiyə beynəlxalq sularda müdaxilə edildiyi və İsrail əsgərlərinin təhlükəsizlik kameralarını endirdiyi bildirilmişdi. Gəminin izlənməsi üçün başladılan YouTube canlı yayımında, İsrail əsgərlərinin göyərtəyə çıxdığı və sərnişinlərin əllərini yuxarı qaldırdığı müşahidə olunmuşdu. İsrail Xarici İşlər Nazirliyi beynəlxalq sularda basqın edilən gəminin, saxlanılan fəallarla birlikdə ölkə sahillərinə doğru çəkildiyini açıqlamışdı.
Hanzalanın Missiyası
Adı çəkilən gəmi iyulun 13-də İtaliyanın Sirakuza Limanından hərəkət edib, lakin bəzi texniki ehtiyacların təmin edilməsi üçün iyulun 15-dən 20-dək Qallipoli Limanında son hazırlıqlarını başa çatdırmışdı. İsrailin tətbiq etdiyi blokada səbəbindən aclıqdan ölümlərin yaşandığı Qəzzəyə yardım aparmaq məqsədilə iyulun 20-də yola çıxan gəmidə 10 fərqli ölkədən 21 fəalın olduğu bildirilmişdi.
Oxucu Şərhləri
Bu hadisəni daha geniş kontekstdə təhlil edərkən, Qəzzə zolağındakı blokada siyasətinin uzunmüddətli sosial və iqtisadi təsirlərini nəzərə almaq vacibdir. Bu blokadanın insan haqlarına, xüsusilə də əhalinin sağlamlıq və təhsilə çıxışına necə təsir etdiyini araşdırmaq, eyni zamanda blokada siyasətinin digər ölkələrdəki oxşar hallarla müqayisəli təhlilini aparmaq faydalı olar. Məsələn, Küba, Şimali Koreya və ya keçmişdə Sovet İttifaqında tətbiq olunan blokada siyasətlərinin nəticələri bu kontekstdə müqayisə üçün əlverişlidir.
Son olaraq, bu hadisənin hüquqi aspektləri də araşdırılmalıdır. Beynəlxalq hüququn bu blokada siyasətinə necə baxdığını və İsrailin hərəkətlərinin beynəlxalq hüquq normalarına uyğun gəlib-gəlmədiyini müəyyənləşdirmək vacibdir.
Oxuculara yönəldilmiş sual: Əgər İsrailin Qəzzəyə qoyduğu blokada insan hüquqlarının pozulması kimi qiymətləndirilərsə, beynəlxalq birliyin bu məsələdə daha aktiv rol oynaması üçün hansı praktik addımlar atıla bilər?
Bəs, bu görüşün nəticəsiz qalması və ya əksinə, blokadanın yumşaldılması üçün yeni bir yol açması halında, beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyası necə olardı?
Bu hadisəni, məsələn, 2010-cu ildə "Freedom Flotilla" hadisəsi ilə müqayisə etmək olar. Hər iki hadisədə də Qəzzəyə humanitar yardım çatdırmaq cəhdi İsrail tərəfindən maneə törədilmiş, nəticədə münaqişə və hətta qurbanlar yaranmışdır. Freedom Flotilla hadisəsindən fərqli olaraq, burada açıq şəkildə silahlı müqavimət olmadığı bildirilir. Lakin, bu, gələcəkdə əməkdaşlığa doğru bir addım olduğu qədər, İsrailin blokada siyasətinin dəyişmədiyini də göstərir.
Freedom Flotilla hadisəsindən çıxarılan əsas dərs odur ki, bu tip hərəkətlərin əvvəlcədən diqqətlə planlaşdırılması və beynəlxalq ictimaiyyətin geniş dəstəyinin qazanılması vacibdir. Burada isə hələlik bu cəhdlərin miqyasını və beynəlxalq təsirlərini dəqiq qiymətləndirmək üçün kifayət qədər məlumat yoxdur. Həmçinin, 17 fəalın görüşünün təfərrüatları və görüşün mahiyyəti haqqında əlavə məlumatın olması, hadisənin həqiqi əhəmiyyəti haqqında daha aydın fikir formalaşdırmağa imkan verərdi.
Şərh Yaz