Yunanıstanın diqqəti: Avropa Müdafiə Sənayesinin Mərkəzində
Yunanıstan mətbuatının, o cümlədən Militaire.gr nəşrinin qeyd etdiyi kimi, Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın ABŞ-dakı sıx diplomatik təmaslarını davam etdirdiyi bir vaxtda Yunanıstanın Baş naziri Miçotakisin diplomatiyada passiv mövqedə qalması vurğulandı. Nəşrdə ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ərdoğana olan rəğbətini “Sürgündə olanda da dostum olaraq qaldı” sözləri ilə ifadə etdiyi bildirildi. Ağ Evdəki bu kritik danışıqlar fonunda, Miçotakisin BMT-də süni intellekt mövzusunda çıxış etməsinə tənqidi yanaşılaraq “Danışmaq və şəkil çəkdirmək üçün adam axtarır, amma tapa bilmir” ifadəsi işlədildi. Ərdoğandan bəhs edərkən isə “İstədiyi şəxslərlə görüşür, müdafiə sənayesində də irəliləyişlərə nail olur. Yəni, Avropa müdafiə sənayesinin mərkəzindədir” sözləri səsləndirildi.
Güclü İdeyaları Olan Lider
Yunanıstanın Kathimerini qəzeti də danışıqlarda müdafiə sənayesi mövzusunun əsas yer tutduğunu yazdı. Xəbərdə ABŞ Prezidenti Donald Trampın “F-35 təyyarələri və Patriot raketləri barədə danışacağıq və düşünürəm ki, müsbət nəticə əldə edəcəyik” dediyi qeyd edildi. Tramp, Türkiyə Prezidenti Ərdoğanı “güclü ideyaları olan bir insan” olaraq xarakterizə etdi və onu sevdiyini əlavə etdi. Məqalədə, həmçinin, Trampın Ərdoğan haqqında söylədiyi “Hər kəs ona hörmət edir” sözlərinə də yer verildi.
İsrailin F-35 Təyyarələri Qorxusu
İsrailin Times of Israel nəşri Erdoğan-Tramp görüşü haqqında yazdığı xəbərdə, Ərdoğan və Tramp arasında 2019-cu ildən bəri əlaqələrin çox yaxşı getdiyini bildirərək, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ərdoğanı Ukrayna və Qəzza müharibələrini bitirmək səylərində kritik bir tərəfdaş və etibarlı bir vasitəçi kimi gördüyünü qeyd etdi. Əlavə olaraq, Ərdoğanın çətin bir dövrdə ölkəsini sabitlik nöqtəsi kimi mövqeləndirməyə çalışdığı ifadələrinə yer verildi. Digər tərəfdən, Türkiyənin F-35 təyyarələrinə sahib olmasının İsrail üçün olduqca narahatedici bir vəziyyət olduğu vurğulandı və Tel-Əvivin regiondakı hərbi üstünlüyünü qoruması lazım olduğu ifadə edildi.
Bundan əlavə, görüşdən əvvəl İsrailin Hayom qəzeti də F-35 təyyarələri məsələsinə dair diqqətçəkən bir qiymətləndirmə aparmışdı. Məsələ ilə bağlı açıqlama verən Ariel Universitetinin Yaxın Şərq Araşdırmaları Bölməsindən Türkiyə üzrə mütəxəssis Dr. Assa Ofir, "İsraili ən çox narahat etməli olan məsələ Türkiyənin F-35 təyyarələrini əldə etmək istəyidir. S-400 müdafiə sistemlərini alması səbəbindən 2019-cu ildə proqramdan çıxarılan Türkiyənin bu təyyarələrə sahib olması, İsrailin regiondakı hava üstünlüyünü itirməsinə səbəb ola bilər ki, bu da İsrail üçün heç də arzuolunan nəticə deyil" sözlərini ifadə etdi.
Əlaqələrin Möhkəmlənməsi
Fransanın Les Echos nəşri, “Ərdoğan və Tramp Ağ Evdə Türkiyə ilə ABŞ arasında yaxınlaşmanı möhkəmləndirdi” başlığı ilə çıxış etdi və bu kritik danışıqların iki ölkə arasındakı əlaqələrdə yeni bir mərhələ ola biləcəyini yazdı. Həmçinin ABŞ Prezidenti Donald Trampın “dostum” dediyi Türkiyə Prezidenti Ərdoğanı çıxışı boyunca təriflədiyi diqqətə çatdırıldı.
Sülh Prosesinə Böyük Təsir
Almaniyanın Stern nəşri, Erdoğan-Tramp görüşündə Suriya, F-35 təyyarələri və Ukrayna-Rusiya müharibəsi məsələlərinin müzakirə edildiyini bildirdi. Xəbərdə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın bir jurnalistin sualına cavabında, Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın iki tərəf arasında vasitəçilik rolunu öz üzərinə götürə biləcəyini vurğuladığı qeyd edildi. Əlavə olaraq, Ərdoğanın mümkün bir sülh sazişi üzərində “böyük bir təsirə” malik ola biləcəyi də bildirildi.
Ərdoğana Qarşı Qlobal Hörmət
İspaniyanın Hola News nəşri, ABŞ Prezidenti Donald Trampın çıxışında Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə yaxşı əlaqələrinə toxunduğunu qeyd etdi. Xəbərdə Trampın “Prezident Ərdoğanın hər iki tərəfindən də çox hörmət gördüyünü deyə bilərəm. Hər kəs Ərdoğana hörmət edir. Həqiqətən də hörmət edirlər. Mən də ona hörmət edirəm və düşünürəm ki, o, böyük bir nüfuza malikdir” sözlərinə yer verildi.
Dostluq Mühitində Keçən Görüş
Ermənistanın 168 nəşri, Erdoğan-Tramp görüşünün dostluq atmosferində keçdiyinə diqqət çəkərək, müdafiə və ticarətdən enerjiyə, regional və qlobal məsələlərə qədər geniş spektrdə bir çox mövzunun müzakirə olunduğunu və irəliləyişlər əldə edilə biləcəyini qeyd etdi.
Yaxınlaşan Ticarət və Hərbi Razılaşmalar
Fransanın RFI nəşri, Erdoğan-Tramp görüşündə ABŞ Prezidenti Donald Trampın döyüş təyyarəsi nişanı taxmasına diqqət çəkərək, Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın səfərindən əvvəl Trampın F-16 təyyarələri üçün əhəmiyyətli bir müqavilə və F-35 təyyarələri proqramı ilə bağlı danışıqlar da daxil olmaqla, bir çox ticari və hərbi razılaşmanın yaxın olduğunu söylədiyini qeyd etdi. Nəşr həmçinin Trampın Ərdoğana qarşı dostcasına yanaşmasını vurğuladı.
Əlaqələri Canlandırmaq üçün Fırsət
ABŞ-ın Washington Post qəzeti, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Türkiyə Prezidenti Ərdoğanı dəyərli bir müttəfiq kimi gördüyünü yazdı. Qəzet, danışıqlarda F-35 təyyarələri və F-16 təyyarələri ilə bağlı müdafiə sənayesi müqavilələrinin müzakirə ediləcəyini bildirdi. Xəbərdə, həmçinin, iki liderin Suriya mövzusundakı yaxınlığına diqqət çəkilərək, görüşün iki ölkə arasındakı əlaqələri canlandırmaq üçün bir fürsət olduğu qeyd edildi.
Yeni Ümidlər Daşıyan Görüş
Yaponiyanın Japan Times nəşri, görüşün iki ölkə arasındakı bağlar baxımından yeni ümidlər daşıdığını qeyd edərək, "Bayden, qismən NATO üzvü Türkiyənin Rusiya ilə yaxın əlaqələri səbəbindən Türkiyəyə məsafəli yanaşmışdı. Türkiyə Prezidenti Ərdoğanla daha yaxın şəxsi əlaqələri olan ABŞ Prezidenti Donald Tramp administrasiyasında isə Vaşinqton Ankala əlaqələrini inkişaf etdirməyi planlaşdırır" ifadələrinə yer verdi.
Ərdoğanın Vasitəçilik Rolunun Əhəmiyyəti
Ukraynanın Kyiv Post nəşri, Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Rusiya-Ukrayna müharibəsindəki vasitəçilik rolunun əhəmiyyətinə diqqət çəkdi. Xəbərdə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Rus neftini almağı dayandırma çağırışını təkrarladığı bildirilirkən, “Tramp, Ərdoğanı qəbul edərkən NATO müttəfiqinə Rus neft alışlarını dayandırması yönündə çağırış etdi. Bu addım, Moskvanın Ukraynadakı 'təcavüzkarlığını' sona çatdırmaq üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir” deyildi.
Qəzza və Ukrayna üçün Ümid
Britaniyanın Sky News kanalı isə görüşdə Yaxın Şərq və Ukrayna məsələlərinin gündəmdə olduğunu bildirdi. Xəbərdə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Zelenski və Putini danışıqlar masasına gətirə biləcəyinə dair inamını bir daha vurğuladığı qeyd edildi. Türkiyənin daha əvvəl İstanbulda ev sahibliyi etdiyi sülh danışıqlarına istinad edildi. Həmçinin xəbərdə, Trampın Fələstin liderinin BMT-dəki çıxışından sonra Qəzzada "növ bir razılaşmanın" yaxınlaşdığını düşündüyü və "Girovları geri qaytarmaq istəyirik" dediyi də qeyd edildi.
Görüşün Əsas Məqamları
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ABŞ Prezidenti Donald Trampla Ağ Evdə bir araya gəldi. Görüşdən əvvəl çıxış edən və jurnalistlərin suallarını cavablandıran Türkiyə Prezidenti Ərdoğan, bu səfərin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası ilə üst-üstə düşən bir dövrdə reallaşmasından məmnun olduğunu bildirdi. Bütün dünyanın maraqla izlədiyi zirvə görüşündə ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ərdoğan haqqında işlətdiyi ifadələr diqqət çəkdi. Tramp, Ərdoğanı Ağ Evdə qəbul etməkdən böyük şərəf duyduğunu qeyd etdi və F-35 təyyarələri, Rusiya-Ukrayna müharibəsi kimi kritik mövzuların müzakirə ediləcəyini bildirdi. Bütün dünyanın diqqətlə izlədiyi Erdoğan-Tramp görüşü 2 saat 20 dəqiqə davam etdi.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz