Şimali Koreya lideri Kim Conq-un, Ukraynadakı müharibənin kəskinləşdiyi bir dövrdə, Pxenyan ordusuna "həqiqi bir döyüşə" hazırlıq əmri verib.
Düşməni məhv etmək potensialı
Dövlət televiziyasında yayımlanan görüntülərdə Kimin yüksək rütbəli hərbi rəsmilərlə birlikdə bir topçu təlimini binoklla izlədiyi, əsgərlərin dənizə doğru top mərmiləri atdığı anlar kameraya yansıyıb. Təlimin keçirildiyi yer isə gizli saxlanılıb.
Kim, ordusunun "hər cəbhədə düşməni məhv edəcək qabiliyyətdə" olmasını vurğulayaraq, silahlı qüvvələrin hər zaman döyüşə hazır vəziyyətdə olmasını tələb edib.
Rusiyaya dəstəyin dərinləşməsi
Bu bəyanat, Şimali Koreyanın Rusiya ilə getdikcə dərinləşən hərbi əməkdaşlığının bir hissəsi kimi qiymətləndirilir. Pxenyan rəhbərliyi, təxminən 30 aydır davam edən Ukrayna-Rusiya müharibəsində Moskvaya hərbi dəstək verir.
10 min Şimali Koreyalı döyüşçü cəbhədə
Qərb kəşfiyyat xidmətlərinə görə, Şimali Koreya 2023-cü ildə Rusiyanın Kursk bölgəsinə 10 mindən çox təhlükəsizlik personalı göndərib. Bu əsgərlər yalnız top mərmisi və raketlər göndərməklə kifayətlənməyib, uzun mənzilli raket sistemləri ilə birlikdə şəxsən cəbhəyə cəlb ediliblər.
Rusiya ordusu ilə inteqrasiya olunmaları üçün Şimali Koreyalılara Rus uniforması və silahları verilib, hərbi şəxsiyyətləri saxta sənədlərlə dəyişdirilib. Onların əksəriyyətinin Sibirdəki Tuva Respublikasında "doğulduğu" qeydə alınıb. Asiyalı üz cizgilərinə malik bu əsgərlər, Rusiya dəniz piyadaları və hücum birliklərinə qoşularaq cəbhəyə sürülüblər.
Ukraynanın ittihamları: "Məlumat qaranlığı"
Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski, cəbhədə döyüşən bu əsgərlərin "məlumat qaranlığı" içində böyüdüyünə diqqət çəkərək, Şimali Koreya rejiminin öz xalqını dünyadan təcrid olunmuş bir şüurla formalaşdırdığını və bu əsgərləri yalnız Rusiyanın maraqları üçün istifadə etdiyini vurğulayıb.
Müharibə təcrübəsi və təlim sahəsi
Ukrayna hərbi kəşfiyyatının rəis müavini General-mayor Vadım Skibitski isə "The Guardian"a verdiyi açıqlamada, Şimali Koreyalı əsgərlərin bu müharibədə "müasir döyüş üsullarını təcrübə edərək öyrəndiyini" bildirib. Skibitskiyə görə, əsgərlər sınaq-yanılma yolu ilə əvvəlki səhvlərindən nəticə çıxarır və Rusiya ordusunun dəstəyi ilə döyüş meydanında təlim keçirlər.
Oxucu Şərhləri
Şimali Koreya liderinin ordusuna verdiyi "həqiqi döyüşə hazırlıq" əmri ilə bağlı şərhiniz çox maraqlıdır. Mən də məqaləni diqqətlə oxudum və sizin kimi, bu hərbi hazırlığın arxasındakı daha dərin səbəbləri anlamağa çalışıram.
Ukraynadakı müharibənin bir təkan olduğunu qəbul edirik, lakin Şimali Koreyanın regional və qlobal siyasətdəki uzunmüddətli strategiyalarını nəzərə almaq necə vacibdir? Siz də vurğuladığınız kimi, Kim rejimi daxili sabitliyi qorumaq üçün xarici təhdidlərdən istifadə edə bilərmi? Bəlkə də bu "hazırlıq" çağırışı, əslində, daxili narazılığın qarşısını almaq və rejimin legitimliyini möhkəmləndirmək üçün bir vasitədir?
Bundan əlavə, məqalədə hərbi güc nümayişinin uzunmüddətli nəticələri barədə daha çox müzakirə aparmaq olardı, elə deyilmi? Regional gərginliyin artması və təsadüfi qarşıdurma riski nə qədərdir? Beynəlxalq təşkilatların vasitəçiliyi ilə Şimali Koreya ilə dialoq qurmaq və əlaqələri yaxşılaşdırmaq daha konstruktiv bir yol olmazdımı? Bu, həm Şimali Koreyanın təhlükəsizlik narahatlıqlarını aradan qaldırmağa, həm də regional sabitliyi təmin etməyə kömək edə bilər. Bu uzun və çətin bir yol olsa da, hərbi hazırlıq yarışından daha az riskli və daha dayanıqlı bir həll təklif edə bilər.
Sizcə, Şimali Koreyanın hazırkı hərbi hazırlıq vəziyyətini yalnız Ukraynadakı müharibənin nəticəsi hesab etmək kifayətdirmi? Əlbəttə, beynəlxalq münaqişələr vəziyyəti təsir edə bilər, lakin Kim rejiminin strategiyası daha dərin köklərə malik deyilmi? Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, daxili sabitliyi təmin etmək və rejimin legitimliyini qorumaq üçün xarici təhdidlərdən istifadə etmək Şimali Koreyanın uzun müddətdir davam edən taktikasıdır. "Həqiqi döyüşə hazırlıq" çağırışı, əslində, xalqın diqqətini iqtisadi çətinliklərdən və daxili narazılıqlardan yayındırmaq, eyni zamanda orduya öz gücünü göstərmək üçün bir vasitədir. Regional gərginliyin artması və təsadüfi qarşıdurma riski həmişə mövcuddur, lakin bu riskləri azaltmaq üçün dialoq və diplomatik səylər də Şimali Koreyanın özünəməxsus reaksiyalarına səbəb ola bilər. Bəlkə də, ilk növbədə Şimali Koreyanın öz təhlükəsizlik narahatlıqlarını və məqsədlərini anlamağa çalışmaq, sonra isə konstruktiv həll yolları axtarmaq daha məqsədəuyğun olardı.
Sizin dediklərinizə əsasən, beynəlxalq birliyin Şimali Koreya ilə daha çevik və əməkdaşlıq yönümlü bir siyasət izləməsi Pxenyanı hərbi gücə yox, iqtisadi rifaha yönəltmək üçün bir stimul yarada bilər. Mən bu fikirlə razılaşmıram. Şimali Koreya rəhbərliyinin indiyə qədərki fəaliyyətləri göstərir ki, onların əsas prioritetləri daxili siyasi sabitlik və nüvə silahları proqramı üzərində cəmləşib. Beynəlxalq təzyiqə qarşı müdafiə mexanizmi kimi hərbi güc nümayişləri, onların beynəlxalq səhnədə mövqeyini möhkəmlətmək üçün istifadə etdikləri əsas alətlərdən biridir.
İqtisadi yardımların, hətta əməkdaşlıq şəklində təklif olunduğu təqdirdə belə, Şimali Koreya tərəfindən necə istifadə ediləcəyi qaranlıq qalır. Tarixən bu cür yardımların böyük hissəsinin hərbi proqramlara yönlendirildiyi və ya rejim daxilindəki imtiyazlı təbəqəyə paylandığı məlumdur. Bu səbəbdən, iqtisadi inkişafı təşviq etmək üçün təklif olunan bu strategiyanın, rejim tərəfindən öz xalqının rifahı üçün deyil, daha çox hərbi gücünü artırmaq və beynəlxalq təcridi azaltmaq üçün bir vasitə kimi istifadə edilə biləcəyi ehtimalı yüksəkdir.
Sualınızda qeyd etdiyiniz kimi, bu cür bir əməkdaşlıq strategiyasının real effektivliyini qiymətləndirmək olduqca çətindir. Şimali Koreya rəhbərliyi, mövcud siyasi və hərbi strategiyalarından imtina etməyəcəyi təqdirdə, bu cür təkliflərə necə yanaşacağı da şübhəlidir. Onların reaksiyası, əsasən, bu təkliflərin öz maraqlarına nə dərəcədə xidmət edəcəyi ilə müəyyən olunacaq. Məncə, bu məsələdə daha reallıqçı bir yanaşma tələb olunur.
Sizin təklif etdiyiniz konstruktiv yanaşma, yəni beynəlxalq birliyin Şimali Koreyanın iqtisadi inkişafına yönəlmiş daha çevik və əməkdaşlıq yönümlü bir siyasət izləməsi həqiqətən də düşündürücüdür. Bu, təhlükəsizlik narahatlıqlarını azaltmaqla yanaşı, Pxenyana hərbi gücə yox, iqtisadi rifaha üstünlük verməsi üçün bir stimul yarada bilər. Bu çətin və uzunmüddətli bir yol olsa da, hərbi münaqişədən daha yaxşı bir alternativ olardı. Koreya yarımadasında daha geniş regional əməkdaşlıq mexanizmi və sülh danışıqları da bu prosesdə mühüm rol oynaya bilər.
Bəs, bu cür bir əməkdaşlıq strategiyasının real effektivliyi necə qiymətləndirilir? Şimali Koreya rəhbərliyi bu cür təkliflərə necə yanaşa bilər?
Bundan başqa, məqalədə hərbi güc nümayişinin uzunmüddətli nəticələrinə toxunulmayıb. Regional gərginliyin artması və təsadüfi bir qarşıdurmanın baş verməsi riski nə qədərdir? Bəlkə də, beynəlxalq təşkilatların vasitəçiliyi ilə Şimali Koreya ilə açıq dialoq kanallarının yaradılması və ikili münasibətlərin yaxşılaşdırılması daha konstruktiv bir yanaşma olardı. Bu, həm Şimali Koreyanın təhlükəsizlik narahatlıqlarını ünvanlandırmağa, həm də regional sabitliyi qorumağa kömək edə bilərdi. Əlbəttə ki, bu uzun və çətin bir proses olacaq, ancaq hərbi hazırlıq yarışı ilə müqayisədə daha az riskli və daha davamlı bir həll yolu təklif edə bilər.
Şimali Koreyanın mövcud hərbi hazırlıq vəziyyətinin sadəcə Ukraynadakı müharibənin bir nəticəsi olduğunu düşünmək olduqca sığ bir yanaşmadır. Əlbəttə ki, beynəlxalq münaqişələr vəziyyəti təsirləndirə bilər, lakin Kim rejiminin strategiyası çox daha dərin köklərə malikdir. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, daxili sabitliyin təmin edilməsi və rejimin legitimliyinin qorunması üçün xarici təhdidlərdən istifadə etmək Şimali Koreyanın uzun müddətdir davam edən bir taktikasıdır. "Həqiqi döyüşə hazırlıq" çağırışı, əslində, xalqın diqqətini iqtisadi çətinliklərdən və daxili narazılıqlardan yayındırmaq, eyni zamanda orduya öz gücünü göstərmək üçün bir vasitədir. Regional gərginliyin artması və təsadüfi qarşıdurma riski həmişə mövcuddur, ancaq bu riskləri azaltmaq üçün dialoq və diplomatik səylər də Şimali Koreyanın özünəməxsus reaksiyalarına səbəb ola bilər. Bəlkə də, ilk növbədə Şimali Koreyanın öz təhlükəsizlik narahatlıqlarını və məqsədlərini anlamağa çalışmaq, sonra isə konstruktiv həll yolları axtarmaq daha məqsədəuyğun olardı.
Məqalədə Şimali Koreya lideri Kim Conq-un-un ordusuna verdiyi "həqiqi müharibəyə hazır olun" əmri, Ukraynadakı müharibənin kəskinləşdiyi bir dövrdə, Pxenyan ordusuna "həqiqi bir döyüşə" hazırlıq əmri verib. Düşməni məhv etmək potensialı Dövlət televiziyasında yayımlanan görüntülərdə Kimin yüksək rütbəli hərbi rəsmilərlə birlikdə bir topçu təlimini binoklla izlədiyi, əsgərlərin dənizə doğru top mərmiləri atdığı anlar kameraya yansıyıb. Təlimin keçirildiyi yer isə gizli saxlanılıb. Kim, ordusunun "hər cəbhədə düşməni məhv edəcək qabiliyyətdə" olmasını vurğulayaraq, silahlı qüvvələrin hər zaman döyüşə hazır vəziyyətdə olmasını tələb edib. Rusiyaya dəstəyin dərinləşməsi Bu bəyanat, Şimali Koreyanın Rusiya ilə getdikcə dərinləşən hərbi əməkdaşlığının bir hissəsi kimi qiymətləndirilir. Pxenyan rəhbərliyi, təxminən 30 aydır davam edən Ukrayna-Rusiya müharibəsində Moskvaya hərbi dəstək verir. 10 min Şimali Koreyalı döyüşçü cəbhədə Qərb kəşfiyyat xidmətlərinə görə, Şimali Koreya 2023-cü ildə Rusiyanın Kursk bölgəsinə 10 mindən çox təhlükəsizlik personalı göndərib. Bu əsgərlər yalnız top mərmisi və raketlər göndərməklə kifayətlənməyib, uzun mənzilli raket sistemləri ilə birlikdə şəxsən cəbhəyə cəlb ediliblər. Rusiya ordusu ilə inteqrasiya olunmaları üçün Şimali Koreyalılara Rus uniforması və silahları verilib, hərbi şəxsiyyətləri saxta sənədlərlə dəyişdirilib. Onların əksəriyyətinin Sibirdəki Tuva Respublikasında "doğulduğu" qeydə alınıb. Asiyalı üz cizgilərinə malik bu əsgərlər, Rusiya dəniz piyadaları və hücum birliklərinə qoşularaq cəbhəyə sürülüblər. Ukraynanın ittihamları: "Məlumat qaranlığı" Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski, cəbhədə döyüşən bu əsgərlərin "məlumat qaranlığı" içində böyüdüyünə diqqət çəkərək, Şimali Koreya rejiminin öz xalqını dünyadan təcrid olunmuş bir şüurla formalaşdırdığını və bu əsgərləri yalnız Rusiyanın maraqları üçün istifadə etdiyini vurğulayıb. Müharibə təcrübəsi və təlim sahəsi Ukrayna hərbi kəşfiyyatının rəis müavini General-mayor Vadım Skibitski isə "The Guardian"a verdiyi açıqlamada, Şimali Koreyalı, kimi arqumentlərlə dəstəkləyir.
Şərhdə qaldırılan suallara gəldikdə, mən bu iki aspekt arasında birbaşa əlaqə görmürəm. Şimali Koreyanın daxili siyasi vəziyyəti ilə xarici hərbi fəaliyyətləri arasında əlaqənin olması mümkündür, lakin bu hər zaman belə deyil. Kim Conq-un-un verdiyi "həqiqi müharibəyə hazır olun" əmri, ilk növbədə, öz ölkəsinin daxili siyasi vəziyyəti ilə bağlı ola bilər. Şimali Koreyada rejimin sabitliyini təmin etmək və xalqı vahid bir məqsəd ətrafında toplamaq üçün belə açıqlamalar tez-tez edilir. Əslində, bu tipli bəyanatlar hər zaman Rusiyaya dəstək verməklə və ya regional güc balansı ilə birbaşa əlaqəli olmaya bilər. Bu, daha çox Şimali Koreyanın öz daxili təhlükəsizliyini və rejimin mövcudluğunu təmin etmək üçün atdığı addımlardan biri kimi görünür.
Şimali Koreyanın iqtisadi vəziyyəti ilə hərbi göstərilən təşəbbüsləri arasında birbaşa əlaqəni görmək çətindir. Rejimin iqtisadiyyatı yoxsuldur və beynəlxalq sanksiyalar altındadır. Bu vəziyyətdə, hərbi təlimlər və ya başqa hərbi təşəbbüslər, iqtisadiyyatı gücləndirmək məqsədi daşımır. Bu daha çox regionda güc balansını qorumaq və ya öz hərbi qüvvələrini modernləşdirmək məqsədi daşıya bilər.
Bu məsələləri ayırmaq və hər birinin təsirini ölçmək üçün, Şimali Koreyanın daxili siyasi vəziyyəti, xalqın rejiminə münasibəti, iqtisadi göstəricilər, regional güc dinamikaları və beynəlxalq münasibətlər kimi bir çox amillər nəzərə alınmalıdır. Bu məlumatların analizi, Kim Conq-un-un hərbi qərarlarının səbəblərini daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər.
Bu iki aspekt arasında nisbəti necə qiymətləndirə bilərik? Məsələn, Şimali Koreyanın iqtisadi vəziyyəti ilə hərbi göstərilən təşəbbüslər arasında birbaşa əlaqə varmı? Yoxsa bu, daha çox regional güc balansı ilə bağlı bir hərəkətdirmi? Bu məsələlərin ayrılması və hər birinin təsirinin ölçülməsi üçün əlavə hansı məlumatlar faydalı ola bilər?
Bundan başqa, məqalədə hərbi güc nümayişinin uzunmüddətli nəticələrinə toxunulmayıb. Regional gərginliyin artması və təsadüfi bir qarşıdurmanın baş verməsi riski nə qədərdir? Bəlkə də, beynəlxalq təşkilatların vasitəçiliyi ilə Şimali Koreya ilə açıq dialoq kanallarının yaradılması və ikili münasibətlərin yaxşılaşdırılması daha konstruktiv bir yanaşma olardı. Bu, həm Şimali Koreyanın təhlükəsizlik narahatlıqlarını ünvanlandırmağa, həm də regional sabitliyi qorumağa kömək edə bilərdi. Əlbəttə ki, bu uzun və çətin bir proses olacaq, ancaq hərbi hazırlıq yarışı ilə müqayisədə daha az riskli və daha davamlı bir həll yolu təklif edə bilər.
Məqalədə təklif olunan həll yolları yoxdur. Konstruktiv bir yanaşma olaraq, beynəlxalq birliyin Şimali Koreyanın iqtisadi inkişafına yönəlmiş daha çevik və əməkdaşlıq yönümlü bir yanaşma sınaması vacibdir. Bu, təhlükəsizlik narahatlıqlarını aradan qaldırmaqla yanaşı, rəhbərliyin hərbi gücə deyil, iqtisadi rifaha yönəlməsinə təkan verə bilər. Əlbəttə ki, bu proses çətin və uzun müddətli olacaq, lakin hərbi qarşıdurmadan daha yaxşı bir həll yolu təklif edir. Bundan əlavə, Koreya yarımadasında daha geniş bir regional əməkdaşlıq mexanizmi yaradılmalı və regiondakı bütün maraqlı tərəflərin iştirakı ilə sülh danışıqları təşkil olunmalıdır.
Görəsən, KXDR-in uzunmüddətli iqtisadi çətinliklərinin həllini tapması və ya beynəlxalq cəmiyyətlə əlaqələrinin yaxşılaşması hərbi gərginliyin azalmasına müsbət təsir edə bilərmi?
Bundan əlavə, Koreya yarımadasında davam edən gərginliyin həlli üçün konstruktiv bir yanaşma təklif edə bilərik: Çin və Rusiyanın da iştirak etdiyi çoxtərəfli danışıqlar platformasının yaradılması. Bu platformanın məqsədi hər iki Koreyanın, ABŞ-ın, Çinin və Rusiyanın rəsmi nümayəndələrinin iştirakı ilə dialoq yolu ilə həll yolları axtarmaq, regional etimadı artırmaq və silahlanma yarışını dayandırmaq olmalıdır. Bu cür bir yanaşma tənha sanksiyalar və ya hərbi hazırlıq kimi yanaşmalara nisbətən daha dayanıqlı bir sülh perspektivi vəd edə bilər. Məqalənin bu cür bir konstruktiv həlli nəzərə almaması analizin tamlığını azaldır.
Görüntülərdəki hərbi təlimlər təəssürat yaratmaq üçün qurulmuş ola bilər. Təlimlərin miqyası, istifadə olunan texnikanın müasirliyi və əsgərlərin hazırlıq səviyyəsi barədə dəqiq məlumata ehtiyac var. Məqalədə bu detallara toxunulmur, nəticədə təsvir olunan vəziyyətin gerçək təsviri qaranlıq qalır.
Şimali Koreyanın hərbi qüdrətinin artması ilə bağlı narahatlığı azaltmaq üçün konstruktiv bir yanaşma olaraq, beynəlxalq birliyin Şimali Koreyaya iqtisadi yardım və diplomatik dialoq təklif etməsini, eyni zamanda, qanuni təhlükəsizlik narahatlıqlarını həll edəcək qarşılıqlı şəkildə faydalı bir razılaşmaya nail olunmasını təklif edərdim. Yalnız hərbi təzyiq deyil, həm də iqtisadi inkişaf və diplomatiyanın birgə tətbiqi daha davamlı bir həll yoluna aparar. Şimali Koreyanın nüvə proqramının dayandırılması və regional sabitliyin təmin edilməsi üçün bu, daha əlverişli bir strategiya olardı.
Şərh Yaz