Livanlı Dürzi liderdən Türkiyə və ərəb ölkələrinə Süveydada təcili müdaxilə çağırışı

Livanın Dürzi Lideri Türkiyə və Ərəb Ölkələrini Zəmanətə Çağırır

Livandakı Dürzi icmasının lideri Ebi Muna, Suriyanın cənubundakı Süveyda şəhərində davam edən Süveyda toqquşmaları ilə bağlı Anadolu Agentliyinə açıqlama verib.

Zəmanət Çağırışı

Dialoqun Süveydanı və ümumilikdə Suriyanı daha böyük zorakılıq və parçalanmadan qorumağın yeganə yolu olduğunu vurğulayan Dürzi lideri, "Süveydada əldə ediləcək hər hansı bir razılaşma, Türkiyə və Ərəb ölkələrinin açıq və dəqiq təminatları olmadan davamlı ola bilməz" deyib.

Ebi Muna bildirib ki, "Cümə axşamından cüməyə keçən gecə əldə olunan son razılaşma müsbət bir addım idi. Lakin onun tətbiq edilməsi üçün Türkiyə və Ərəb ölkələrinin himayəsinə və təminatlarına ehtiyac var. Çünki dövlət ilə yerli qruplar (Dürzi silahlı ünsürlər) arasındakı etimad tamamilə yox olub".

"Fitnəni Livana Daşımaq İstəyirlər"

Ebi Muna, Süveydadakı hadisələrin davam etməsinin Livanın sabitliyinə yaradacağı nəticələrə qarşı da xəbərdarlıq edib. O, "Fitnəni Livana daşımağa çalışanlar var. Məzhəb gərginliklərini qızışdırmağı hədəfləyən narahatedici fəaliyyətlər müşahidə olunur" deyə qiymətləndirməsini verib.

Türkiyənin və Ərəb ölkələrinin müdaxilə etməsinin vacibliyini vurğulayan Dürzi lideri sözlərinə belə davam edib:

"Süveydada davam edən Süveyda toqquşmalarının sona çatdırılması üçün Türkiyə və Ərəb ölkələrinin rolunun təcili şəkildə fəallaşmasını tələb edirəm."

"Suriya ərazisində baş verənlər qınanılmalı, təəccüblü və narahatedici inkişaflardır. Bu vəziyyət Suriyanın birliyini və böyük ümidlər bəslədiyimiz müasir yeni dövlətin qurulmasını təhdid edir."

Hadisələrin Livana keçmə ehtimalına qarşı dini orqanların sayıq olduğunu qeyd edən Ebi Muna, xüsusilə Livan Müftülüyü başda olmaqla dini orqanlarla əlaqələrin davam etdiyini bildirib.

Ebi Muna, ümumi prinsiplərin vurğulanması, rəsmi dini səlahiyyətlilərin mövqeyini əks etdirməyən təxribatçı çağırışların rədd edilməsi məqsədilə bu təmasların davam edəcəyini dilə gətirib.

"İsrail Fitnə Toxumu Əkməyə Çalışır"

Təl-Əvivin Süveyda hadisələrindəki roluna dair Ebi Muna, "İsrail, Süveyda ərazisində baş verənlərdən birinci dərəcəli fayda əldə edən tərəfdir. Təhlükəsizlik vəziyyətindən sui-istifadə edərək fitnə toxumları əkməyə çalışır və bəzi qrupları qoruma tələbi ilə çıxış etməyə vadar edir" görüşünü müdafiə edib.

Ebi Muna əlavə edib ki, "Hazırda (Süveydada) baş verənlər tamamilə İsrailin bir layihəsidir" və yaşananların "Dürzi cəmiyyətinin iradəsini əks etdirmədiyini" vurğulayıb.

Dürzi lideri, xarici təhlükələrə açıq olmamaq üçün "Suriya daxili dialoqunun zəruri olduğunu" ifadə edərək qeyd edib:

"İsrail Süveydadakı vəziyyəti qızışdırmaqla ən çox maraqlanan tərəfdir. Maraqlarını və yayılma ambisiyalarını həyata keçirmək, bəzi komponentləri təhdid və təhlükə bəhanəsi ilə qoruma tələb etməyə sövq etmək istəyir. Bu vəziyyətə qarşı sayıq olmaq üçün ağıl və sağlam düşüncəni önə çəkmək lazımdır."

Türkiyəyə Himayədarlıq Çağırışı

Livandakı Dürzi icmasının lideri Ebi Muna, dialoq məsələsində Türkiyəyə güvəndiyini bildirərək Türkiyəni "bütün komponentlərin iştirakını təmin edəcək, siyasi prosesə inamı bərpa edəcək şəkildə Suriya daxili dialoqunun himayəçisi olmağa" çağırıb.

Süveyda toqquşmalarının davam etməsinin Suriyanın parçalanmasına səbəb olacağını, bu vəziyyətin Dürzi dini səlahiyyətlilər tərəfindən rədd edildiyinə işarə edən Ebi Muna, tarix boyu vahid Suriyanın tərəfdarı olduqlarını bu sözlərlə izah edib:

"Tarixi lider Sultan Paşa əl-Ətrəş (1925-ci ildə Fransa işğalına qarşı Suriya inqilabının lideri), vahid Suriya vizyonuna sahib idi və məzhəbçi qapanmanı rədd edərək bölgəyə 'Cəbəl əd-Duruz' (Dürzi Dağı) deyil, 'Cəbəl əl-Ərəb' (Ərəb Dağı) adını verdi."

Ebi Muna, həmçinin Dürzilərin 14 il ərzində Suriya inqilabında böyük fədakarlıqlar göstərdiklərini və yeni Suriyaya ortaq olmaqda haqları olduğunu qeyd edib.

Nə Baş Vermişdi?

Suriya cənubundakı Süveyda əyalətində iyulun 13-də Bədəvi Ərəb qəbilələri ilə bəzi Dürzi silahlı qruplaşmalar arasında kiçikmiqyaslı toqquşmalar başladı.

Bölgəyə göndərilən Suriya təhlükəsizlik qüvvələrinə bəzi Dürzi qrupların hücumlarında onlarla əsgər həyatını itirdi.

Təhlükəsizlik qüvvələri ilə yerli silahlı bəzi Dürzi qruplar arasındakı toqquşmaların böyüməsindən sonra tərəflər arasında atəşkəs əldə edildi.

Atəşkəs qısa müddətdə pozularkən, İsrail ordusu Suriya təhlükəsizlik qüvvələrini hədəf alan hücumlar təşkil etdi.

İsrail hərbi hava qüvvələri iyulun 16-da Suriya Prezident İqamətgahını, Baş Qərargahı və Müdafiə Nazirliyini vurdu.

Süveydada həmin gün hökumət ilə yerli qruplar arasında atəşkəs yenidən təmin olunarkən, İsrail döyüş təyyarələri Dəməşq və Dəraya hücumlar həyata keçirdi.

Razılaşmadan sonra bəzi Dürzi silahlı qrupların Bədəvi ərəbləri zorla yerlərindən çıxarmağa başlaması ilə iki tərəf arasında iyulun 17-də toqquşmalar yenidən alovlandı, lakin təhlükəsizlik qüvvələri müdaxilə etmədi.

Təhlükəsizlik qüvvələrinin geri çəkildiyi Süveydada, toqquşmalar və İsrailin hücumları nəticəsində yüzlərlə insanın həyatını itirdiyi təxmin edilir.

Toqquşmalar səbəbindən qida, elektrik və su təmin edilməyən bölgədə humanitar böhran yaşanır.

24 saat