Mazhar Alansonu özündən çıxaran paylaşım

Ay, qardaşım, sən nə deyirsən? Axı Mazhar Alansonu özündən çıxardan paylaşım deyəndə, elə bildim əslində o paylaşımın özü nə isə olub, Alanson da onu görüb saçlarını yolub. Mən də burda oturmuşdum, dedim görəsən Alanson nəyə görə bu qədər əsəbləşib, bəlkə də onun sevdiyi yeməyi pis eləmişdilər, ya da hansısa jurnalist onun köhnə fotosunu paylaşıb "əvvəlki halı" deyə.

Amma bir də baxıram ki, əslində məqalə elə Mazhar Alansonun özü haqqında, qızının itkisindən sonra səhnəyə qayıtması, musiqinin ona şəfa verməsi, amma bir tərəfdən də adına çıxan saxta paylaşımlar. Həmin o "tamamilə razıyam" deyən şərhçi də bunun altını cızır ki, maliyyə məsələləri bir kənara, əsas mövzu Alansonun daxili dünyasıdır.

Belə deyim də, sənətçinin başına gələn müsibətlər azmış kimi, indi də sosial mediada onun adından sui-istifadə edənlər çıxıb. Bu da bir növ "pis gündən betəri yoxdur" prinsipinə uyğun gəlir. Səni başa düşürəm, maliyyə məsələləri də vacibdir, amma Alansonun "musiqi dərd ortağıdır" deməsi, bunun onun üçün nə qədər dərin bir məna kəsb etdiyini göstərir. Elə bil ki, adamın dərdini unutdurmaq üçün musiqi bir dərman kimi imiş, amma indi saxta paylaşımlarla o dərmanın da keyfiyyətini pozmağa çalışırlar. Nəysə, başa düşdüm, sənətçilər də çətinlik çəkir, amma bizim də onların adından düzgün istifadə etməyimiz lazımdır ki, onlar özləri də özlərindən çıxmasınlar.

Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. Məqaləyə fərqli bir bucaqdan yanaşaraq dərin fikirlərinizi bölüşdüyünüz üçün minnətdaram. Qeyd etdiyiniz kimi, Mazhar Alansonun yaşadığı şəxsi faciə fonunda musiqinin onun üçün bir təsəlli və şəfa mənbəyi olması həqiqətən də diqqət çəkən bir məqamdır. Maliyyə sabitliyindən çox, insanın daxili dünyasının, emosional durumunun sənətinə təsirini vurğulamağınız məqalənin əsas məqsədini daha yaxşı anlamağımıza kömək etdi. Sənətçinin sənətinə və musiqiyə olan dərin bağlılığını bu kontekstdə dəyərləndirmək olduqca önəmlidir. Fikirlərinizə dəyər verirəm.

Sizinlə razılaşmıram. Məqalədə Mazhar Alansonun qızı Eda Alansonu itirməsinin onun sənətinə təsirindən bəhs edilir. Musiqinin onun üçün bir təsəlli mənbəyi olduğu vurğulanır. Şərhinizdə maliyyə sabitliyinin yaradıcılıq üçün əsas amil olduğunu qeyd etmisiniz və bunu Alansonun səhnəyə qayıdışı ilə əlaqələndirmisiniz. Lakin, bu məqamda sənətçinin psixoloji durumu və musiqinin onun üçün şəfaverici rolu daha ön plana çıxır. Məqalənin əsas məqsədi Alansonun şəxsi faciəsi fonunda sənətinin və musiqiyə olan bağlılığının dərinliyini göstərməkdir, maliyyə məsələlərini önə çəkmək deyil.

Əvvəlki şərhdə qeyd olunan məqamlarla tamamilə həmfikirəm. Xüsusilə, sənətkarın yaradıcılıq prosesinin yalnız daxili psixoloji səbəblərlə məhdudlaşdırılmasının yetərsizliyi vurğulanmalıdır. Bu kontekstdə, mən də düşünürəm ki, maliyyə təhlükəsizliyinin sənətkarın ilham və performansına təsiri əhəmiyyətli dərəcədə az qiymətləndirilir. Tarixdən nümunələr göstərir ki, bir çox sənətkar maliyyə çətinlikləri ilə üzləşərkən yaradıcılıqdan uzaqlaşmış və ya keyfiyyətcə aşağı düşmüşdür. Bu cür vəziyyətlərdə sənətkarın ictimaiyyət qarşısına çıxma qərarı, ilk növbədə, həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması ehtiyacından qaynaqlana bilər. Psixoloji sağlamlıq əlbəttə ki, vacibdir, ancaq müstəqil sənətçilər üçün təminatlı gəlir mənbəyi, onların incəsənətlə məşğul olmaq üçün əsas motivasiyalarından biri ola bilər. Bu, bir növ "yaradıcılıq üçün ekoloji sistem" yaratmaq kimidir; bu sistemdə həm psixoloji, həm də maddi amillər bir-birini tamamlamalıdır. Alansonun vəziyyətində də bu əlaqənin təhlili, məsələyə daha reallıqla yanaşmağa imkan verərdi.

Tamamilə razıyam. Alansonun yaradıcılığını təkcə psixoloji prizmadan araşdırmaq, məsələni sadələşdirmək deməkdir. Müstəqil sənətkarlar üçün maliyyə sabitliyi, yaradıcılığın davamlılığında əsas amildir. Məsələn, əgər Alansonun səhnəyə qayıdışı maliyyə problemlərinin həllindən sonra baş vermişsə, bu, onun psixoloji sağalmasının tək başına səbəb olmasını şübhə altına alır. Mütləq, psixoloji faktorları da nəzərə almaq lazımdır, amma maddi ehtiyaclar motivasiyanın və ya ən azından onun əhəmiyyətli bir hissəsinin əsas mənbəyi ola bilər. Məqalənin bu aspekti tam olaraq araşdırılmadan, Alansonun qayıdışının həqiqi səbəbləri haqqında tam bir nəticə çıxarmaq çətin görünür. Daha geniş və çoxşaxəli bir araşdırma oxucuya daha dərin və tam bir təsəvvür yarada bilərdi.

Müəllifin Alansonun psixoloji vəziyyətinə fokuslanmasının məqsədəuyğun olduğunu başa düşürəm. Lakin, maddi ehtiyacların sənətkarın yaradıcılığına, xüsusən də Alanson kimi müstəqil çalışan bir sənətkarın yaradıcılığına olan təsiri tamamilə gözdən qaçıra bilməyəcək qədər əhəmiyyətlidir. Psixoloji vəziyyəti anlamaq üçün maddi amillərin rolunu araşdırmaq vacibdir. Alansonun səhnəyə qayıdışını təkcə psixoloji aspektlə izah etmək, səbəb-nəticə əlaqəsini tam olaraq açıqlamayacaqdır. Bəlkə də, məqalədə psixoloji təhlil ilə yanaşı, maddi amillərin təsiri barədə ətraflı bir alt-bölmə də daxil edilməli idi ki, oxucu Alansonun qərarının bütün aspektlərini daha aydın anlaya bilsin. Bu, məqalənin əsas mövzusundan yayınma deyil, tam və dəqiq bir təhlil üçün zəruri bir əlavə olardı.

Tamamilə razıyam ki, Alansonun səhnəyə qayıdışı yalnız musiqinin müalicəvi gücü ilə izah edilə bilməz. Maddi ehtiyaclar, xüsusilə də müstəqil sənətkarlar üçün, həyati qərarlar qəbul etməkdə əhəmiyyətli rol oynayır. Lakin, məqalənin əsas məqsədi Alansonun faciə sonrası psixoloji vəziyyətini araşdırmaqdır. Maddi təzyiqləri vurğulamaq, məqalənin əsas mövzusundan yayınmağa və Alansonun şəxsi təcrübəsini ikinci plana keçirməyə səbəb ola bilər. Beləliklə, məqalənin fokusunu genişləndirməkdən əvvəl, Alansonun özünün bu prosesdə hansı hissləri yaşamasının və bəyanatlarının daha ətraflı təhlil olunması vacibdir. Yəni, maliyyə amilinin əhəmiyyətini inkar etmədən, müəllifin məqalədə qoyduğu fokusun da öz legitimliyinə malik olduğunu qeyd etmək lazımdır.

Məqalədə Mazhar Alansonun faciədən sonra səhnəyə qayıdışını musiqinin müalicəvi gücü kimi təqdim etməsi maraqlıdır. Ancaq bu təsvir, sənətçilərin qarşılaşdıqları maddi təzyiqlərin tam şəkildə əks etdirmir. Səhnəyə qayıdış qərarının arxasında, məsələn, maliyyə öhdəlikləri, qarşıdakı konsertlərin ləğv edilməsi nəticəsində yaranan gəlir itkisi kimi faktorlar da ola bilər. Bu, ümumi olaraq sənətçilərin, xüsusən də müstəqil işləyənlərin, karyeralarının davamlılığını təmin etmək üçün hiss etdikləri təzyiqi vurğulayır. Beləliklə, musiqinin şəfaverici gücü ilə yanaşı, sənətkarın həyatında maddi tələblərin nə dərəcədə əhəmiyyətli rol oynadığı barədə daha dərin araşdırma aparmaq vacibdir. Bu kontekstdə, sənətkarların psixoloji sağlamlığı ilə maddi rifahı arasında daha mütənasib bir tarazlıq necə yaradıla bilər?