Nepal etirazları: Ordu küçələri bağladı

Nepal ordusu paytaxtı bürüyən kütləvi iğtişaşlar fonunda Katmanduda insanlara evdə qalmağı əmr edir.

Katmanduda Ordu Küçələrə Çıxır: Kütləvi Etirazlar Həyəcan Yaradır

Nepalın paytaxtı Katmanduda baş verən ölümcül etirazlar dalğasından sonra silahlı əsgərlər şəhərin küçələrində patrul xidməti apararaq insanlara evdə qalmalarını əmr ediblər. Çərşənbə günü ordu nəqliyyat vasitələrini və insanları yoxlayaraq, şəhərdə kütləvi iğtişaşların ardından tətbiq edilən qeyri-müəyyən müddətli komendant saatına riayət olunmasını təmin etməyə çalışıb. Bu addım nümayişçilərin bir sıra hökumət binalarını yandırması və Baş nazir KP Şarma Olini istefaya məcbur etməsi ilə paytaxtda yaranmış gərginliyi “normallaşdırmaq” məqsədi daşıyır.

Xaosun Səbəbləri: Sosial Media Qadağası və Artan Narazılıq

Sosial media qadağası ilə başlayan etirazlar bazar ertəsindən etibarən daha da genişlənib. Həmin gün təhlükəsizlik qüvvələrinin 19 nümayişçini öldürməsi və yüzlərlə insanı yaralaması gərginliyi artırıb. Bazar ertəsi və çərşənbə axşamı on minlərlə insan Katmandu küçələrini dolduraraq ölkənin on illiklərdə şahid olduğu ən şiddətli iğtişaşlarda korrupsiya və işsizliyi hədəf alıb. Ordu sözçüsü Raja Ram Basnet "Reuters" xəbər agentliyinə bildirib ki, "Əvvəlcə vəziyyəti normallaşdırmağa çalışırıq. İnsanların həyatını və əmlakını qorumağa sadiqik."

Olun istefasından sonra ordunun kazarmalardan çıxması paytaxtdakı narazılığı azaltmaq üçün çox az təsir göstərib. Çərşənbə axşamı axşama qədər nümayişçilər yolları bağlayıb, parlamentə, prezident iqamətgahına və mərkəzi katibliyə hücum ediblər. Yayımlanan videolarda Nepal Konqres Partiyasının lideri Şer Bahadur Deubanın və onun həyat yoldaşı, xarici işlər naziri Arzu Rana Deubanın döyüldüyü əks olunub.

İlkin olaraq hökumətin bir sıra populyar sosial media platformalarını qadağan etmək planı ilə başlayan, lakin indi ləğv edilmiş etirazlar, bazar ertəsi baş verən ölümlər və geniş yayılmış korrupsiya iddiaları, eləcə də işsizliklə bağlı narazılıqlar səbəbindən daha da alovlanıb. 22 yaşlı Pabit Tandukar canlı güllə ilə vurulanlar arasında olub. O, "Al Jazeera"ya deyib: "Biz dinc etiraz üçün oradaydıq. Əvvəlcə bizə gözyaşardıcı qaz atırdılar, biz də geri çəkilirdik. Birdən vuruldum."

"Nepo uşaqları" – yüksək vəzifəli siyasətçilərin və hökumət məmurlarının övladları – TikTok və Instagram kimi platformalarda lüks həyatlarını nümayiş etdirərkən, Ümumdünya Bankının məlumatına görə, əksər sadə insanlar təxminən 11 faiz təşkil edən işsizliklə mübarizə aparır. Milyonlarla insan iş tapmaq üçün Malayziyaya, Yaxın Şərqə və Cənubi Koreyaya köç edib.

Siyasi İsteifalar və Gərginlik

Daxili İşlər naziri Rameş Lekhak bazar ertəsi, Kənd Təsərrüfatı naziri Ramnat Adhikari isə çərşənbə axşamı istefa verən ilk nazirlər olub. Onların ardınca Baş nazir Oli də vəzifəsindən istefa edib. Mərasim dövlət başçısı olan Prezident Ram Çandra Poudel Olini müvəqqəti hökumətə rəhbərlik etməyə təyin etməyə çalışıb – baxmayaraq ki, onun yeri bəlli deyil – və etirazlara "daha artıq qan tökülmədən və dağıntı olmadan böhranı həll etməyə fokuslanmağa" çağırıb. Bu arada, ordu vertolyotları nazirləri təhlükəsiz yerlərə daşıyıb.

Regional Təhlükəsizlik və Beynəlxalq Reaksiyalar

Bu etirazlar Cənubi Asiya boyunca regional sabitliklə bağlı narahatlıqlara səbəb olub, çünki Bangladeş və Şri-Lankada gənclərin rəhbərlik etdiyi üsyanlar nəticəsində hökumətlər devrilib. Qonşu Çin də çərşənbə günü iğtişaşlarla bağlı mövqeyini bildirib. Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü jurnalistlərə Nepaldakı Çin vətəndaşlarının "təhlükəsizliyə yaxından diqqət yetirməli" olduğunu və Pekinin Katmandunun "daxili məsələləri düzgün şəkildə həll edərək sosial asayişi və milli sabitliyi tez bir zamanda bərpa edəcəyinə" ümid etdiyini bildirib.

Çin son illərdə diplomatik səylər və "Bir Kəmər, Bir Yol" Təşəbbüsü ilə Nepalda öz təsirini artırmağa çalışıb.

24 saat