Ozempic rəqabəti Heç vaxt görünməmiş yarış

Pillənmə ilə mübarizədə yeni nəsil dərmanların hazırlanması sahəsində maraqlı bir dönüş yaşanır. Son tədqiqatlarda Eli Lilly şirkətinin sınaqdan keçirilən eloralintide preparatı, mövcud məşhur Ozempic kimi dərmanlardan fərqli bir yanaşma ilə insanlara əhəmiyyətli dərəcədə çəki itirməyə kömək edib. Bu ayın əvvəlində "The Lancet" jurnalında Eli Lilly-nin tədqiqatçıları eloralintide-nin II faza sınaqlarının son nəticələrini dərc etdilər. 48 həftə ərzində bu dərmanı qəbul edən insanlar ilkin bədən çəkisinin 20%-ə qədərini itiriblər ki, bu da plasebo qrupundakı orta çəki itirməsindən xeyli yüksəkdir. Eloralintide-nin indiyə qədərki erkən uğuru GLP-1 dərmanı olmaması ilə daha da diqqətəlayiqdir.

Fərqli mexanizm

Eloralintide amilin hormonunu təqlid edir. Mədəaltı vəzimiz yemək yeyərkən insulinlə birlikdə qan dövranına təbii olaraq amilin ifraz edir. İfraz olunduqdan sonra amilin bədənimizə tox olduğunu hiss etdirməyə, iştahı azaltmağa və qidanın həzm sistemindən keçməsini yavaşlatmağa kömək edir.

Bu gün ən təsirli arıqlama dərmanları, məsələn, semaglutid (Ozempic və Wegovy-nin aktiv maddəsi) GLP-1 hormonunun uzun müddət təsir edən imitasiyalarıdır. GLP-1 kimi, amilin də aclıq və qan şəkərinin tənzimlənməsində rol oynayır. Hər iki hormon orqanizmə təsir mexanizmlərində müəyyən üst-üstə düşmələrə malikdir. Lakin onların əsas fərqləri də var və bu da amilini piylənmənin müalicəsi üçün perspektivli yeni bir hədəfə çevirib.

Amilin əsaslı mövcud bir dərman, pramlintid, iki onillik əvvəl diabet müalicəsi üçün təsdiqlənmişdi. Lakin alimləri həqiqətən həyəcanlandıran eloralintide kimi inkişafda olan ən yeni amilin analoqlarıdır. Bu eksperimental dərmanlar təbii amilindən daha uzun müddət bədəndə qalmaq üçün nəzərdə tutulub ki, bu da ideal olaraq hormonun təsirlərini gücləndirərək insanlara arıqlamağa və qan şəkərlərini idarə etməyə kömək edir. Semaglutid kimi, bu preparat da həftədə bir dəfə dərialtı inyeksiya yolu ilə qəbul edilmək üçün nəzərdə tutulub.

Erkən perspektivlər

Eli Lilly-nin II faza sınaqlarında tip 2 diabeti olmayan, piylənmə (bədən kütlə indeksi 30-dan yuxarı) və ya artıq çəkili (BKI 27-dən yuxarı) və çəki ilə bağlı sağlamlıq problemləri olan 263 iştirakçı cəlb olunmuşdu. Onlar təsadüfi olaraq plasebo və ya müxtəlif dozalarda eloralintide qəbul etmək üçün təyin edilmişdilər. Bəzi iştirakçılara tədqiqat boyu eyni doza verilmiş, digərlərinə isə doza tədricən artırılmışdı.

Tədqiqat göstərdi ki, doza strategiyasından asılı olmayaraq, eloralintide qəbul edən insanlar 48 həftə ərzində plasebo qrupu ilə müqayisədə orta hesabla daha çox arıqlama müşahidə ediblər. Həftəlik ən yüksək doza, doqquz milliqram qəbul edənlər, eləcə də dozasını altıdan doqquz milliqrama qədər sabit şəkildə artıranlar tədqiqat zamanı orta hesabla 20% arıqlama ilə ən yaxşı nəticələri göstərdilər.

Dərman eyni zamanda təhlükəsiz və ümumiyyətlə yaxşı tolerantlıq nümayiş etdirdi. Dərmanla əlaqəli yan təsirlər tipik olaraq mədə-bağırsaq xarakterli idi, GLP-1 terapiyasının məlum yan təsirlərinə bənzəyirdi. Ən çox rast gəlinən yan təsir ürəkbulanma idi ki, ən yüksək dozanı qəbul edənlərin təxminən üçdə biri bu simptomu bildirmişdi.

Tədqiqatçılar qeyd ediblər: "Eloralintide 48 həftə ərzində bədən çəkisində klinik əhəmiyyətli, dozadan asılı azalmalar yaratmış və ümumiyyətlə yaxşı tolerantlıq nümayiş etdirmişdir ki, bu da onun piylənmə müalicəsi üçün potensial istifadəsini dəstəkləyir."

Çəki itirmə sahəsində gələcək nə vəd edir?

GLP-1 dərmanları son illərdə piylənmə tibb sahəsini xeyli dəyişdirib. Bu dərmanlar risksiz olmasa və xeyli baha olsa da, artıq piylənmənin yayılmasını azaltmağa başlayıblar. İllər sonra ilk dəfə olaraq, bu dərmanların istifadəsi artdıqca ABŞ-da piylənmə nisbəti nəzərəçarpacaq dərəcədə azalıb.

Hazırda inkişafda olan bir çox arıqlama dərmanı var ki, onların çoxu GLP-1-in müxtəlif variantlarıdır. Digər dərmanlar GLP-1-i amilin də daxil olmaqla aclıqla əlaqəli digər hormonlarla birləşdirir. Lakin eloralintide-nin nəticələri xüsusilə cazibədardır, çünki dərman yalnız amilinə əsaslanır. Bu vacibdir, çünki bu, eloralintide-nin gələcəkdə GLP-1 terapiyasına reaksiya verməyən insanlar üçün cəlbedici bir alternativə çevrilə biləcəyi deməkdir.

Hələ ki əmin olmaq üçün çox erkəndir, xüsusən də bu dərmanları birbaşa müqayisə edən bir tədqiqat olmadan. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, semaglutid klinik sınaqlarda insanlara orta hesabla bədən çəkisinin təxminən 15%-ni itirməyə kömək edib. Eli Lilly-nin GLP-1 və GIP hormonunu birləşdirən mövcud piylənmə dərmanı tirzepatid, 20% ətrafında arıqlama dərəcələri göstərib.

Bu erkən tapıntılar, əlbəttə ki, daha böyük sınaqlardan əldə edilən məlumatlarla təsdiqlənməlidir. Lakin bu tədqiqat ümidverici olmağa davam edərsə, eloralintide piylənmə müalicəsi sahəsində tamamilə yeni bir istiqamət aça bilər.

24 saat