Gündəm 27.07.2025

Rəsmilərin qorxusu yalan detektorunu yasaqlatdı

Rəsmilərin qorxusu yalan detektorunu yasaqlatdı
ABŞ Müdafiə Nazirliyində (Pentaqon) icazəsiz məlumat sızmalarının qarşısını almaq məqsədi ilə başlanılan yalan maşını testləri, tətbiqin yüksək səviyyəli şəxsləri hədəf aldığı şikayətlərindən sonra Ağ Ev tərəfindən dayandırılıb.

Ağ Evdən Müdaxilə

“Washington Post” qəzetinin xəbərinə görə, müdafiə naziri Pit Heqsethin müşavirlərindən birinin tezliklə özünün də testdən keçiriləcəyindən narahat olması Ağ Evin məsələyə müdaxiləsinə səbəb olub. Tətbiqin ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasına yaxın adamlara təzyiq məqsədi ilə istifadə edildiyi iddiaları da dayandırma qərarında həlledici rol oynayıb. Adı açıqlanmayan mənbələrə görə, yüksək vəzifəli müşavir Patrik Uiver bu testlərin ona da tətbiq edilməsi ehtimalına qarşı Ağ Evə şikayət edib. Bu addımdan sonra Tramp administrasiyası ilə yaxın əlaqələri olan bir Ağ Ev rəsmisi birbaşa nazirliyə müraciət edərək yoxlamaların dayandırılması göstərişini verib. Sözügedən yoxlamalar, müdafiə naziri Pit Heqsethin təsdiqi ilə, mediaya məlumat sızdırılmasının qarşısını almaq məqsədi ilə başlamışdı. Nazirliyin personalına çox sayda poligraf tətbiq edildiyi, testlərin nəbz, qan təzyiqi və tərləmə kimi biometrik məlumatlar əsasında analiz apardığı bildirilir.

İşdən Azad Etmələr və Araşdırma

Bu yalan maşını testlərinin fonunda, Pentaqonda son dövrlərdə baş verən məlumat sızması hadisələri ilə bağlı genişmiqyaslı daxili araşdırma aparılırdı. Heqsethin xüsusi qərargah rəisi Co Kasper martın 23-də verdiyi açıqlamada "icazəsiz məlumatların yayılmasına" qarşı ciddi tədbirlərin görüləcəyini və bu prosesdə poligraf yoxlamalarının qanuni çərçivədə istifadə olunacağını vurğulamışdı. Araşdırmalar çərçivəsində, müdafiə nazirinin müavini Stiv Faynberqin xüsusi qərargah rəisi Kolin Karrol, Heqsethin müşaviri Den Koldvell və Xüsusi Qərargah Rəisinin müavini Darin Selnik aprel ayında vəzifələrindən uzaqlaşdırılıb. Bu hadisələrdən sonra testlərin tətbiq edildiyi çərçivənin bitərəfliyini itirdiyi və müəyyən adları hədəf aldığı iddiaları böyük müzakirələrə səbəb olub. Mövzu ilə bağlı suallara cavab olaraq Müdafiə Nazirliyinin sözçüsü Şon Parnel, davam edən araşdırmanı əsas gətirərək heç bir açıqlama verilməyəcəyini bildirib. Digər tərəfdən, yalan maşını testlərinin yenidən tətbiq olunub-olunmayacağı və ya hansı heyət səviyyəsində tətbiq edilə biləcəyi barədə hələlik rəsmi bir yol xəritəsi açıqlanmayıb.

24 saat

Etiketlər:#Pentaqon #AğEv #MəlumatSızması #PoliqrafTestləri #VəzifədənAzadEdilmələr

Oxucu Şərhləri

İlhamə Vəliyeva
27.08.2025 18:08
Hörmətli oxucu,

Sizin düşünülmüş şərhinizə görə təşəkkür edirəm. Məqalədə qeyd olunan "yüksək səviyyəli şəxslərin hədəfə alınması" məsələsinin daha dəqiq izah edilməsi və əlavə mənbələrlə dəstəklənməsi lazım olduğunu qəbul edirəm. Pentaqonun fəaliyyəti ilə bağlı məlumatların tam və şeffaf şəkildə təqdim edilməsi hər zaman önəmlidir.

Şərhinizlə müzakirəyə verdiyiniz dəyər üçün minnətdaram. Gələcəkdə daha detallı və tənqidi məlumatlarla qarşınızda olacağımıza ümid edirəm.
Aygün Ələkbərova
27.07.2025 17:03
Məqalədə qeyd olunan "yüksək səviyyəli şəxslərin" yalan detektorunun tətbiqindən narahat olmasının Ağ Evin məsələyə müdaxiləsinə səbəb olduğu iddiası kifayət qədər əsaslandırılmayıb. "Washington Post" qəzetinə istinad edilməsi yetərli deyil. Hansı məqamda bu narahatlıq ortaya çıxıb? Bu narahatlığı ifadə edən konkret şəxslər kimlərdir? Bu iddianı dəstəkləyən daha konkret sübutlar və ya "Washington Post" məqaləsinə birbaşa istinad təqdim olunmalıdır. Əks halda, iddia yalnız bir təxmin kimi qalır və Ağ Evin qərarının əsl səbəbləri barədə şübhələr yaradır.
Elvin Ələkbərov
27.07.2025 17:02
Məqalədəki hadisə, yüksək vəzifəli şəxslərin yalan detektorundan qorxmasının səbəb olduğu bir hadisə olaraq təqdim olunur. Lakin, bu, daha geniş bir mənzərənin yalnız bir hissəsidir. Belə bir texnologiyanın istifadəsinin, xüsusən də siyasi və ya hərbi kontekstlərdə, ədalətli prosesə potensial təzyiqinin nəticəsində yaranan etibarsızlıq və qərəzli nəticələrə yol açması daha çox narahatlıq doğurur. Yalan detektorunun həqiqi dəqiqliyi sual altındadır və onun həssas məlumatlara çıxışı olan şəxslərə tətbiqi, ciddi hüquqi və etik problemlər yaradır. Bu hadisə, texnologiyanın hər zaman ədalətli və effektiv olmadığını və nəticədə hakimiyyətdə olanların maraqlarına uyğun şəkildə istifadə edilə biləcəyini göstərir. Uzun müddətli perspektivdə, bu kimi texnologiyaların ədalətli və demokratik sistemlərlə uyğunlaşdırılması, cəmiyyətin bütün üzvlərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün həm texnoloji, həm də hüquqi səviyyədə ciddi araşdırılmalı və tənzimlənməlidir. Yalan detektorunun tətbiqi ilə bağlı mübahisələrin artması fonunda, gələcəkdə belə texnologiyaların cəmiyyətdə nə qədər təhlükəsiz və ədalətli şəkildə istifadə edilə biləcəyi necə təmin olunacaq?
Nərgiz Hüseynova
27.07.2025 17:01
Məqalədə təsvir olunan hadisə, yüksək vəzifəli şəxslərin yalan detektoru testindən qorxması səbəbindən testlərin dayandırılması, tarixdəki bir çox oxşar hadisəni xatırladır. Xüsusilə, Suqət qalmaqalı zamanı, yalan detektorunun istifadəsi siyasi çəkişmələrə səbəb olmuş və nəticədə həqiqətin üzə çıxarılmasından daha çox, əks tərəfin itirməsi ilə nəticələnmişdir. Bu hadisə göstərir ki, yalan detektorlarının istifadəsi həmişə ədalətli və səmərəli bir vasitə olmayıb. Sual budur ki, bu halda Pentaqonun testlərinin dayandırılması da eyni səbəbdən - yüksək vəzifəli şəxslərin rahatlığı üçün -mi baş verib? Yəni bu, həqiqətə çatmaq istəyindən daha çox, qorxu və siyasi maraqların üstün tutulduğunu göstərir?

Bu hadisədən çıxarıla biləcək əsas dərs odur ki, yüksək vəzifəli şəxslərin etimadını qazanmaq üçün şübhəli metodlar əvəzinə, daha şəffaf və hesabatlı sistemlər qurulmalıdır. Çünki hadisələrə bənzər reaksiyalar həm demokratiyaya, həm də ədalətin təmin edilməsinə zərər verir. Həmçinin, yalan detektorlarının etibarlılığı və nəticələrinin təfsiri ilə bağlı ciddi şübhələr olduğundan, onların istifadəsinin ciddi nəzarət altında olması və mümkün qədər şübhəli hallarda tətbiq edilməməsi vacibdir.
Nigar Nəsibova
27.07.2025 17:00
Maraqlı məqalədir. Pentaqonun yalan detektoru testlərindən imtina etməsi, həqiqətən də, güclülərin öz mövqelərini qorumaq üçün texnologiyalardan istifadəsindən narahatlıq doğurur. Bu hadisəni daha geniş kontekstdə, yəni texnologiyaların elitalar tərəfindən öz güclərini qorumaq üçün necə istifadə olunduğu tendensiyasının bir hissəsi kimi görmək olar. Tarix boyu hakimiyyətdə olanlar informasiya, maliyyə və ya texnoloji üstünlüklərindən istifadə edərək öz mövqelərini qorumağa çalışıblar. Yalan detektoru testlərinin dayandırılması, bu tendensiyanın müasir bir təzahürüdür. Əgər həqiqətən də yüksək səviyyəli məmurların narahatlığı testlərin dayandırılmasına səbəb olubsa, bu, texnologiyaların nəzarət mexanizmləri kimi necə istifadə olunmasının, demokratik prinsiplərə və şəffaflığa ciddi təhdid olduğunu göstərir. Belə bir halda, bu hadisənin daha geniş miqyaslı sosial nəticələri haqqında daha çox araşdırma aparmaq vacibdir. Bu vəziyyətdə demokratiyanın qorunması üçün yeni, daha etibarlı və şəffaf nəzarət mexanizmlərinin inkişafı nə dərəcədə vacibdir?
Aqil Cəfərov
27.07.2025 16:28
Məqalədə təsvir olunan hadisə, yalan detektorlarının tətbiqinin səlahiyyətlilər arasında yaratdığı narahatlığı göstərir. Bu, yalnız Pentaqonun daxili məsələsi deyil, daha geniş bir mənzərənin bir hissəsidir. Yüksək səviyyəli şəxslərin bu texnologiyanın potensial sui-istifadəsindən qorxması, gücün mərkəzləşməsi və şəffaflığın azalması ilə müşayiət olunan daha böyük bir iqtisadi və siyasi tendensiyanın əksidir. Texnologiyanın sürətli inkişafı və bu inkişafın siyasi nəzarətin tam olaraq ələ keçirilməməsi, yalan detektorlarının kimi nəzarət mexanizmlərinin potensial sui-istifadəsinə yol açır. Bu, güclülərin hesabverməlilik səviyyəsini aşağı salır və demokratik prinsiplərə zərbə vura bilər. Həmçinin, məqalədə qeyd edilən hadisə, bu texnologiyanın etibarlılığı ilə bağlı şübhələri də ortaya qoyur. Əgər yalan detektorları həqiqətən də etibarlı olsaydı, yüksək vəzifəli məmurların belə bir qorxu yaşaması qeyri-mümkün olardı.

Bu halda ortaya çıxan əsas sual budur: Texnologiyanın siyasi güc tərəfindən idarə edilməsində demokratik nəzarət mexanizmlərini necə gücləndirə bilərik ki, bu cür texnologiyaların sui-istifadəsinin qarşısını alaq və həm şəxslərin, həm də cəmiyyətin mənafelərini qoruyaq?
Lalə Məmmədova
27.07.2025 16:28
Maraqlı bir məqalədir, amma "yalan detektorunun" istifadəsinin məhdudluğu və qərəzliliyi nəzərə alınmalıdır. Məsələn, Watergate qalmaqalı zamanı da yalan detektorunun nəticələrinin etibarlılığına dair şübhələr ortaya çıxmışdı. O zaman da yüksək səviyyəli məmurların istintaqdan yayındırılması üçün yalan detektorunun nəticələrinin manipulyasiya edilməsi ehtimalı güclü idi. Bu halda, Ağ Ev tərəfindən dayandırılma qərarı qorxudan daha çox, potensial olaraq yaranacaq qalmaqalın qarşısını almaq üçün qəbul edilmiş bir önləyici tədbir kimi görünür. Hazırkı hadisə ilə Watergate hadisəsi arasındakı əsas fərq, media və ictimai rəyin fərqli roludur. İnternet dövründə informasiya daha sürətli yayılır və açıq şəkildə qarşılıqlı əlaqə daha genişdir, buna görə də hər hansı bir qalmaqal daha sürətli və daha geniş yayıla bilər. Ona görə də, hazırkı vəziyyətdə istintaqın dayandırılması əvvəlki hallardan fərqli olaraq daha çox, nəzarətsiz informasiya axınının potensial risklərini minimuma endirmək cəhdi kimi təqdim oluna bilər.
Nabat Əlizadə
27.07.2025 16:26
Məqalədə yalan detektorunun istifadəsinin dayandırılmasının yüksək vəzifəli şəxslərin narahatlığı ilə əlaqələndirilməsi inandırıcıdır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: testlərin dayandırılmasının əsl səbəbi texnologiyanın etibarlılığına dair şübhələr ola bilər. Yalan detektorlarının dəqiqliyi həmişə mübahisəli olub və hətta həssas olmayan hallarda belə yalançı müsbət və yalançı mənfi nəticələr vermə ehtimalı vardır. Pentaqonun səviyyəsindəki həssas məsələlərdə isə bu risklər qəbuledilməz dərəcədə yüksək ola bilər. Beləliklə, testlərin dayandırılması qorxu deyil, məsuliyyətli bir yanaşma və texnoloji qüsurların tanınması kimi də izah edilə bilər. Bu məsələni araşdırmadan əvvəl, yalan detektorunun dəqiqlik nisbəti və bu texnologiyanın həqiqi etibarlılığı barədə əlavə məlumat əldə edilməlidir.
Könül Abbasova
27.07.2025 16:26
Maraqlı bir məsələ qaldırılıb. Pentaqonda yalan detektorunun tətbiqi ilə bağlı vəziyyətin, Watergate qalmaqalının araşdırmaları zamanı siyasi liderlərin və məmurların yalan detektorundan istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətlərlə müqayisə edilməsi yerinə düşərdi. Hər iki halda da, güclülərin yalan detektoruna qarşı göstərdikləri reaksiya, bu texnologiyanın obyektivliyi və etibarlılığı ilə bağlı şübhələr doğurur. Watergate hadisələrindən fərqli olaraq, burada hələ də məlumatların tam şəkildə açıqlanmasını gözləyirik; Pentaqonun rəsmilərinin yalan detektorundan keçməkdən çəkinmələrinin əsl səbəbləri tam aydın deyil. Bu, yalnız bir narahatlıqdan çox, genişləndirilmiş və sistematik bir problemin əlaməti ola bilər. Watergate qalmaqalından çıxarıla biləcək əsas dərs, güclülərin hesabatlılığı və şeffaflığının vacibliyidir. Hazırkı vəziyyətdə isə sual budur: Pentaqon bu dərsdən nə öyrənib? Yaxud da bu vəziyyət Watergatedən fərqli olaraq, əslində siyasi ehtiyatın daha çox oynadığı bir məsələdir?
Afaq Talıbova
27.07.2025 16:24
Məqalədə Pentaqonun yalan detektoru testlərinin dayandırılması hadisəsi tək bir hadisə kimi təqdim olunsa da, bu hadisənin arxasında daha geniş bir mənzərənin olduğunu düşünmək yerinə düşər. Yüksək vəzifəli şəxslərin yalan detektorundan keçmək istəməməsi, sadəcə fərdi qorxu deyil, daha çox sistematik bir problemin əlaməti ola bilər: hesabatlılıq və şəffaflıqdan yayınma. Bu tendensiya, siyasi elitanın öz maraqlarını, hətta milli maraqlardan üstün tutduğu bir iqtisadi və sosial mühitin təzahürüdür.

Yalan detektorunun dəqiqliyi və etibarlılığı ilə bağlı mübahisələr bir kənara qoyulsa belə, bu hadisə hakimiyyət strukturlarının öz səlahiyyətlərini nəzarətdən necə kənarda saxlamağa çalışdığının bir göstəricisidir. Əgər yüksək vəzifəli məmurlar belə bir testdən keçməkdən çəkinirsə, bu, onların hərəkətlərinin araşdırılmasına qarşı nə dərəcədə həssas olduqlarının əyani sübutudur.

Bu hadisə, gələcəkdə hesabatlılığı və şəffaflığı təmin etmək üçün daha möhkəm mexanizmlər yaradılmasının zəruriliyini vurğulayır. Əgər demokratik institutların fəaliyyəti bu qədər asanlıqla manipulyasiyaya uğrayırsa, gələcəkdə daha böyük problemlərin qarşısını almaq üçün nə kimi tədbirlər görülməlidir?
Orxan Nəsibov
27.07.2025 16:24
Məqalədəki "yüksək səviyyəli şəxslərin hədəf alınması" ilə bağlı iddia olduqca ümumi və dəqiq deyil. Konkret olaraq hansı "yüksək səviyyəli şəxslər" nəzərdə tutulur? Bu şəxslərin kimlikləri, onların testdən keçmə səbəbləri və bu testlərin nəticələrinə dair ətraflı məlumat təqdim edilmədiyi üçün, bu iddianın etibarlılığı şübhə altındadır. "Washington Post" qəzetinə istinad olunsa da, həmin qəzetin məqaləsinə birbaşa istinadın olmaması iddianın təsdiqini çətinləşdirir. Daha konkret məlumatlar və mənbələr bu iddianın etibarlılığını artıra bilər.

Şərh Yaz