Dünya 16.07.2025

SON DƏQİQƏ: Hakan Fidandan Suriya Açıqlaması: Qeyri-sabitləşdirmə Qəbuledilməzdir

SON DƏQİQƏ: Hakan Fidandan Suriya Açıqlaması: Qeyri-sabitləşdirmə Qəbuledilməzdir
Xarici İşlər naziri Hakan Fidan, İsrailin Suriyanın paytaxtı Dəməşq və Süveyda vilayətlərində hökumət qurumları ilə mülki obyektləri hədəf alan, çox sayda insanın ölümünə səbəb olan hücumları ilə bağlı açıqlama verib. O qeyd edib ki, Süveyda toqquşmaları zamanı YPG-nin fəaliyyətdə olduğuna dair xəbərlər də alınır. "Onlara mesajımız odur ki, buradakı qarışıqlıqdan istifadə edərək arzuolunmaz vəziyyət yaratmasınlar. Mövcud kritik və həssas prosesi Suriyada daha da çətinləşdirməsinlər. Konstruktiv rol oynasınlar. Əks təqdirdə, fürsətçilik böyük risklərə yol açar", - nazir bildirib. Nazir Hakan Fidan "Kipr mövzusunda Genişləndirilmiş Qeyri-Rəsmi Görüş" üçün səfər etdiyi Nyu-Yorkda jurnalistlərə cari vəziyyətlə bağlı qiymətləndirmələrini təqdim edib. İsrailin Suriyanın paytaxtı Dəməşqə hücumlarına toxunan Hakan Fidan, İsrailin bölgədə bir müddətdir destabilizasiya siyasəti yürütdüyünü bildirib. "Onlar bunu edərkən öz milli təhlükəsizlik prioritetlərini əsas götürür, bölgədəki heç bir qaydaya, başqa ölkələrin hüquqlarına, suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə diqqət yetirmirlər", - deyə o vurğulayıb. Hücumların Qəzza, İordan çayının qərb sahili, Livan, İran və son olaraq Suriyaya edildiyini deyən Fidan əlavə edib: "Bu destabilizasiya fəaliyyətlərini region ölkələri çox yaxından izləyir. Biz bu mövzuda böyük koordinasiya və əməkdaşlıq içərisindəyik". İsrailin hücumlarına dözülməz olduğunu vurğulayan nazir aşağıdakıları bildirib:

Bu bölgə bizim bölgəmizdir. Burada birtərəfli destabilizasiya qəbuledilməzdir. Suriyada Prezidentimizin (Rəcəb Tayyib Ərdoğan) böyük səyləri və digər dövlətlərin, o cümlədən ABŞ, Aİ, Səudiyyə Ərəbistanı və bölgədəki digər ölkələrin qatqıları ilə tarixə nümunə olacaq bir əməkdaşlıqla yeni yol xəritəsi müəyyən edilib. 8 Dekabrdan sonra Dəməşqdə hakimiyyətə gələn yeni rejim beynəlxalq səviyyədə tanınıb, sanksiyalar qaldırılıb və bölgədə uzun müddətdən sonra həqiqətən də ümidverici bir başlanğıc yaranıb. Türkiyə olaraq, region ölkələri və ABŞ ilə sıx dialoqda bunu daha da genişləndirməyə, Suriyanın həm xroniki problemlərini həll etməyə, həm də ərazi bütövlüyü, suverenliyi, təhlükəsizliyi başda olmaqla, Suriyanı təşkil edən bütün xalqların bərabərliyi, azadlığı, can və mal təhlükəsizliyi mövzusunda həssaslığımızı qoruyaraq işimizi davam etdiririk.

Fidan, İsrailin hər kəsin əleyhinə hərəkət etməsinin qəbuledilməz olduğunu vurğulayıb və davam edib: "Səhər saatlarında baş verən hücumlardan sonra Prezidentimizi məlumatlandırdıq. Hakan Fidan vurğuladı ki, region ölkələri ilə sıx dialoqdayıq. Hadisələr İordaniya sərhədinə yaxın yerlərdə baş verir, bu səbəbdən İordaniya ilə də sıx koordinasiya edirik. ABŞ-ın Suriya üzrə Xüsusi Nümayəndəsi Tom Barrack ilə də davamlı əlaqədəyik. Eyni zamanda, öz baxışlarımızı və bu mövzu ilə bağlı təkliflərimizi kəşfiyyat qurumumuz vasitəsilə İsrailə çatdırdıq. Heç kimin təsdiqləmədiyi və mülki itkilərlə nəticələnən bu hadisələrin, xüsusilə cənubda baş verənlərin, mərkəzi hökumətin bölgədə təhlükəsizliyi təmin edən tədbirlər görmədikcə həll edilməyəcəyini hər kəs bilir." Bölgədəki Dürzilərin bir qisminin İsrail tərəfindən təxribatlara çəkilərək dəstəklənməsi və destabilizasiya elementinə çevrilməsinin də qəbuledilməz olduğunu bildirən Fidan, "Dürzilərlə Bədəvilər arasında baş verən toqquşmalar təhlükəsizlik qüvvələrinin müdaxiləsi ilə sona çatmalıdır. Orada hər iki tərəfdən də mülki itkilərin qarşısının alınması son dərəcə vacibdir", - deyə vurğulayıb. Fidan digər tərəfdən Suriyada mərkəzi hakimiyyətin öz iradəsini ortaya qoyması, təhlükəsizlik, sülh və rifahı bərqərar etməsinin də son dərəcə əhəmiyyətli olduğunu qeyd edib. O əlavə edib: "İndi bunların əksinə kiçik adacıqlar yaradıb, parçalanmış bir Suriya ortaya qoymaq ölkədə xaosun davam etməsi deməkdir. Biz bunu qəbul edə bilmərik. Qeyd etdiyim kimi, yaxın dostlarımızla bölgədə çalışırıq. Ümid edirəm ki, ABŞ ilə birlikdə çalışaraq növbəti 3-4 saat ərzində sükut və atəşkəs prosesinə daxil olacağıq."

"İSRAİL İSTİKRARSIZLIQ YARADAN SİYASƏTLƏRİNDƏN ƏL ÇƏKMƏLİDİR"

İsrailin hücumlarının beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən Suriyaya necə təsir edəcəyi sualına cavab verən Fidan bildirib: "Həm Qəzza, həm də Suriya məsələsində mesajımız birmənalıdır. Bölgədə sabitlik və sülh təmin edilmədən heç kimin təhlükəsizliyi təmin edilməz. İsrail gec olmadan destabilizasiya siyasətlərindən imtina etməlidir." Fidan, İsrailin siyasətlərinin yalnız bölgə üçün deyil, özü üçün də təhlükəli olduğunu qeyd edərək deyib: "Bu, hər kəsin oda atıldığı bir vəziyyətdir. Burada ABŞ, Aİ və region ölkələri başda olmaqla, beynəlxalq ictimaiyyət böyük həssaslıq göstərməli və İsrailə "dur" deməlidir. Əks təqdirdə, bölgədə arzuolunmaz nəticələrin ortaya çıxacağını söyləmək mümkündür." İsrailin hücumlarının dayandırılması üçün region ölkələri ilə birgə səylərin göstərilməsi ilə bağlı suala cavab verən Fidan deyib: "Məsələ ilə yaxından maraqlanan region ölkələri var, regiondankənar ölkələr də var. ABŞ, xüsusilə Suriya üzrə Xüsusi Nümayəndəsi Tom Barrack prosesi yaxından izləyir. Tərəflərlə görüşlər davam edir, biz də gün ərzində daima əlaqədəyik. Xəbər və məlumat mübadiləsi aparırıq, mövzuları koordinasiya edirik." Fidan, İordaniyanın vacib bir aktor olduğunu qeyd edərək əlavə edib: "Hadisələrin bir çoxu İordaniya sərhədinə yaxın ərazilərdə baş verir. İordaniya da təbii olaraq narahat olmaqda haqlıdır. Orada da mövqelərimiz eynidir. İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı və amerikalılarla görüşürük. Həm müzakirələr aparır, həm də ciddi qiymətləndirmələr edirik. Tərəflər bunun bölgəyə gətirəcəyi çətinlikləri görməlidirlər. Bu bir. Digər tərəfdən, xüsusilə YPG-nin müəyyən fəaliyyət içərisində olduğuna dair məlumatlar da alınır. Hakan Fidan onlara mesajımız budur ki, aman ha, buradakı qarışıqlığı fürsət bilib arzuolunmaz vəziyyətə girməsinlər. Mövcud kritik və həssas prosesi Suriyada daha da çətinləşdirməsinlər. Sabit və konstruktiv rol oynasınlar. Əks təqdirdə, fürsətçilik böyük risklərə yol açar."

"KİPR MƏSƏLƏSİ İLƏ BAĞLI GENİŞLƏNDİRİLMİŞ QEYRİ-RƏSMİ GÖRÜŞ"

Hakan Fidan, "Kipr mövzusunda Genişləndirilmiş Qeyri-Rəsmi Görüş"ə toxunaraq bildirib: "Rum və Türk tərəflərinin liderləri, zamin dövlət olaraq Yunanıstanın Xarici İşlər naziri, Türkiyənin Xarici İşlər naziri və Britaniyalı həmkarımız birlikdə görüşdə iştirak edirik." Görüşün məqsədinin adadakı reallıqlara əsaslanan bir vizyondan çıxış edərək hər iki cəmiyyətin xeyrinə olacaq, beynəlxalq ictimaiyyətə və bölgəyə daha çox sabitlik gətirəcək həll yolunun necə mümkün olacağını müzakirə etmək olduğunu deyən Fidan vurğulayıb: "Biz bu məsələdə olduqca konstruktivik. Prezidentimizin bu mövzudakı vizyonu çox aydındır. Hər zaman qazan-qazan formulü ilə hərəkət edirik. Qarşı tərəfə qarşı empatik yanaşmamızı heç vaxt əskiltmirik. Lakin türklərin və onların hüquqlarının inkar edildiyi bir tənliyi qəbul etmək söz mövzusu deyil. Mövcud status-kvonun indiyə qədər türklərin hüquqlarını heçə saydığı bir mühit yaratdığını hər zaman gördük." Fidan, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) də Türkiyənin təsbitlərini böyük ölçüdə qəbul etdiyini bildirərək deyib: "Biz heç vaxt danışıqlardan qaçan, mövzuları mədəni, rasional və yetkin şəkildə müzakirə etməkdən çəkinən ölkə olmamışıq. Bu müzakirəyə, görüşlərə və dialoqa davam edəcəyik. Ümid edirəm ki, tərəflər bu gün hər iki tərəfin də xeyrinə olacaq həll yollarına nail olarlar. Ağlımızda bəzi ssenarilər və fikirlər var. Əvvəlki görüşdə qəbul edilmiş bəzi qərarlar var ki, onların icrasını təbii ki, müzakirə edəcəyik. Bu görüşdə başqa hansı yeni qərarların qəbul edilə biləcəyi və razılığın əldə oluna biləcəyini müzakirə edəcəyik."

24 saat