Stres Neyronları Beyinə Güclü Təsir Edə Bilər

Beynin Həyat Fonksiyonlarını İdarə Edən Sirli Sinir Hüceyrələri Tapıldı

Beyin qan dövranı və neyron fəaliyyətini bütövlükdə idarə edən azsaylı sinir hüceyrələri populyasiyası aşkar edilib. Bu kəşf yuxu, demans və ümumi beyin sağlamlığı araşdırmalarında mühüm nəticələrə səbəb ola bilər.

Söhbət type-I nNOS neyronlarından gedir. Bu hüceyrələr, əsasən dərin kortikal təbəqələrdə seyrək şəkildə mövcuddur və psixi stressə qarşı həssas olduqları bilinir. Type-I nNOS neyronlarının rolunu daha yaxşı anlamaq üçün Pensilvaniya Ştat Universitetinin tədqiqatçıları bu hüceyrələri siçanların beynindən seçmə üsulla çıxararaq təsirlərini öyrəniblər.

Type-I nNOS Neyronlarının Funksiyası və Təsirləri

Type-I nNOS neyronları olmadan, siçanların beynində beyin qan dövranı azalıb, qanın pulsasiyası (vazomosyon olaraq bilinir) zəifləyib və neyron fəaliyyəti azalıb. Həmçinin, delta dalğaları adlanan yavaş beyin dalğaları zəifləyib, siçanların beyninin sol və sağ tərəfləri arasında sinxronizasiya azalıb.

Bio tibbi mühəndis Patrik Dru qeyd edir ki, "Beyninizdə arteriyalar, venalar və kapilyarlar hər bir neçə saniyədən bir daim genişlənib-daralararaq mayenin hərəkətinə kömək edir. Biz buna spontan tərəddüd deyirik." O əlavə edib: "Laboratoriyamızın əvvəlki işləri nNOS neyronlarının beyində qan axını tənzimləməsində vacib olduğunu göstərmişdir. Bu neyronların bir hissəsini hədəf alıb çıxardıqdan sonra, biz bu tərəddüdlərin amplitudunda əhəmiyyətli azalma müşahidə etdik."

Yuxu Keyfiyyəti və Neyrodegenerativ Xəstəliklərlə Əlaqə

Tədqiqat göstərir ki, type-I nNOS neyronları bir neçə əsas beyin prosesində rol oynaya bilər. Məsələn, delta dalğaları yuxu ilə sıx əlaqəlidir və tədqiqatçılar qan axını və neyron fəaliyyətinin azalmasının yuxu zamanı daha yüksək olduğunu müşahidə ediblər. Bu o deməkdir ki, type-I nNOS neyronları sağlam bir yuxu dövrü üçün həyati əhəmiyyət kəsb edə bilər.

Vazomosyon isə beynin tullantılardan təmizlənməsi üçün vacibdir. Bu proses Altsheymer xəstəliyi və digər neyrodegenerativ xəstəliklər daxil olmaqla, bir sıra neyrodegenerativ vəziyyətlərdə pozularaq zədələnmələrə səbəb olur.

Gələcək Araşdırmalar və Potensial Müalicələr

Tədqiqatçılar dərc etdikləri məqalədə qeyd ediblər: "Bu, nNOS-müsbət neyronların kiçik bir populyasiyasının bütün beyində həm neyron, həm də damar dinamikasını tənzimləmək üçün əvəzolunmaz olduğunu nümayiş etdirir. Bu, bu sinir hüceyrələrinin itkisinin neyrodegenerativ xəstəliklərin və yuxu pozğunluqlarının inkişafına töhfə verə biləcəyi ehtimalını artırır."

Gələcək tədqiqatlar bu əlaqələri təsdiqləyə bilər, baxmayaraq ki, hələlik yalnız siçan beyinlərində müşahidə edilib. İnsan beyinlərinin də oxşar şəkildə işlədiyinə inanmaq üçün yaxşı əsaslar var, bu da ümumi nevroloji pozğunluqların type-I nNOS neyronlarımızın fəaliyyətindəki pozulmalarla əlaqəli ola biləcəyini göstərir.

Beyində sabit qan axını oksigen və qida maddələrinin çatdırılması, həmçinin psixi sağlamlığın tənzimlənməsi üçün vacibdir. Bu axını tənzimləyən hüceyrələrə təsir edən stress və ya digər faktorlar zədələnmə üçün əhəmiyyətli bir tətik rolunu oynaya bilər və buna görə də gələcək müalicələr üçün hədəf ola bilərlər.

Dru bildirib: "Azalmış beyin qan dövranı beyin funksiyasının azalmasına və neyrodegenerativ xəstəliklərə səbəb olan bir çox amillərdən biridir." O əlavə edib: "Yaşlanmanın bu məsələdə əsas rol oynadığını bilsək də, xroniki stress nəticəsində bu nadir neyronların itirilməsi zəif beyin sağlamlığının araşdırılmamış bir ekoloji səbəbi ola bilər."

24 saat