Təsirləri anlamağın aktuallığı artır

Yeni araşdırma gündəlik əşyalarla ürək xəstəliyi arasındakı qorxulu əlaqəni ortaya çıxarır

Kaliforniya Universiteti, Riversayd tədqiqatçılarının dərc etdiyi yeni bir araşdırma, ortaya çıxan sağlamlıq riski ilə ürək xəstəliyi arasındakı əlaqəni yenidən gözdən keçirərək, narahatedici yeni detalları üzə çıxarıb.

Nə baş verir?

Gözlə görünməyən, adətən 5 millimetr və ya daha kiçik ölçülü plastik hissəciklər olan mikroplastiklər 2004-cü ilə qədər müəyyən edilməmişdi. O vaxtdan bəri tədqiqatçılar onların həm ətraf mühitdəki yayılmasını, həm də ətraf mühitə, vəhşi təbiətə və insan sağlamlığına təsirlərini öyrəniblər. Əvvəlki araşdırmalar mikroplastiklər ilə ürək xəstəliyini əlaqələndirirdi. "Environment International" jurnalında dərc olunan yeni tədqiqat isə bu əlaqəni daha dərindən araşdırıb. Tədqiqatçılar siçanlar üzərində mikroplastiklərin təsirlərini öyrənib, onları insanlara standart məruz qalma səviyyəsinə bərabər olan gündəlik miqdarla təmasda saxlayıblar. Onlar müəyyən ediblər ki, mikroplastiklər bəzi siçanlarda "aterosklerozu dramatik şəkildə pisləşdirib" – lakin yalnız erkək fərdlərdə.

Ateroskleroz damar divarlarında yağ kimi qalıqların yığılmasını ifadə edən tibbi termindir. Araşdırmanın nəticələrinə görə, mikroplastiklərə məruz qalma bu yığılmanı "aorta kökündə 63%", "braxiocefalik arteriyada isə 624%" artırıb.

Bu tapıntılar niyə narahatlıq doğurur?

Bir şeyin "hər yerdə olması" ifadəsi adətən mübaliğə kimi qəbul edilir. Lakin mikroplastiklərin nisbətən yeni problemi üçün bu, şişirtmə deyil. Mikroplastiklər ilk dəfə dəniz bioloqu tərəfindən aşkar edilib. Bu isə alimlərin okeanların bu geniş yayılmış plastik çirklənmə növü ilə dolu olduğunu kəşf etməsinə səbəb olub. Onlar eyni zamanda torpaqda da mövcuddur ki, bu da yetişdirdiyimiz qidaları və istehlak etdiyimiz əti çirkləndirir. Mikroplastiklər havada da aşkarlandığı üçün biz həm qapalı, həm də açıq havada mikroplastiklərlə çirklənmiş hava uduruq. Mikroplastiklər zərərsiz olsaydı, bu çirklənmə yenə də problem olardı, lakin ürək xəstəliyi ilə yanaşı, bu çirkləndiricinin izləri insan reproduktiv sistemlərində də tapılıb və mikroplastiklərə məruz qalma müəyyən xərçəng növləri ilə əlaqələndirilib.

Bununla bağlı nə edilir?

Baş müəllif Çançenq Jou bildirib ki, "mikroplastik çirklənmə bütün dünyada artmağa davam etdikcə, onun insan sağlamlığına – o cümlədən ürək xəstəliyinə – təsirlərini anlamaq hər zamankından daha təxirəsalınmaz olur." Mikroplastiklər üzrə araşdırmalar həqiqətən də kritikdir və mikroplastiklərin ətraf mühitə və canlı orqanizmlərə necə təsir etməsi barədə yeni məlumatlar müntəzəm olaraq öyrənilir və dərc edilir. Lakin bu tapıntılar əsasında qlobal miqyasda hərəkətə keçmək zaman tələb edir. Jou qeyd etdiyi kimi, "mikroplastiklərdən tamamilə qaçmaq demək olar ki, qeyri-mümkün olsa da", fərdlər mikroplastiklərə birbaşa məruz qalmağı azaltmaq üçün bir neçə addım ata bilərlər. O, daha az plastik, xüsusilə də tək istifadəlik plastik əşyalar istifadə etməyi və ən çox istifadə etdiyiniz əşyaları plastiksiz alternativlərlə əvəz etməyi məsləhət görüb. Jou, həmçinin mikroplastiklərə məruz qalmanın əsas mənbəyi olan plastik su qablarından, eləcə də plastik qida qablarından çəkinməyi tövsiyə edib.

24 saat