Ticarət Müharibəsinin Yeni Dalğası
Tramp, 30 faizlik rüsum dərəcəsinin "bütün sektoral tariflərdən ayrı" olduğunu vurğulayıb. Bu isə, polad və alüminium idxalına tətbiq edilən 50 faizlik, eləcə də avtomobil idxalına tətbiq edilən 25 faizlik gömrük rüsumlarının qüvvədə qalacağı deməkdir. Avqustun 1-i son tarixi, hədəf alınan ölkələrə təhdid edilən tarifləri aşağı sala biləcək razılaşmalar üzrə danışıqlar aparmaq üçün vaxt verir. Bu məktub dalğası, Trampın aprelin əvvəlində ticarət tərəfdaşlarına qarşı bir sıra qarşılıqlı tariflər elan edərək bazarları sarsıdan, lakin Ağ Evin tətbiqi təxirə saldığı aqressiv ticarət mövqeyinə qayıtdığını göstərir.
"Ədalətsiz Rəftar" Və Sərhəd Narahatlıqları
Fond bazarının rekord yüksək səviyyələrə çatdığı və ABŞ iqtisadiyyatının davamlı olduğu bir vaxtda, Trampın aqressiv ticarət müharibəsi strategiyası yavaşlama əlamətləri göstərmir. ABŞ prezidenti aprel ayındakı 90 günlük təxirəsalmadan istifadə edərək onlarla yeni ticarət sazişi bağlamağı vəd etmişdi, lakin yalnız Böyük Britaniya, Çin və Vyetnamla çərçivə sazişləri əldə edib. Avropa İttifaqı 27 ölkədən ibarət blok üçün ABŞ ilə hərtərəfli ticarət razılaşmasına nail olmağa ümid edirdi. Trampın Aİ-yə yazdığı məktub, Avropanın öz tariflərini ləğv etməsini tələb edir ki, bu da hər hansı gələcək sazişin açıq şərti kimi görünür. O yazıb: "Avropa İttifaqı böyük ticarət kəsirini azaltmaq məqsədilə Birləşmiş Ştatlara tam, açıq bazar girişi təmin edəcək və bizdən heç bir gömrük rüsumları tutulmayacaq." Von der Leyen, 30 faizlik tariflərin "transatlantik təchizat zəncirlərini pozacağını, Atlantikin hər iki tərəfindəki müəssisələrə, istehlakçılara və xəstələrə zərər verəcəyini" bildirib. O, həmçinin Avropa İttifaqının ticarət sazişi istiqamətində işləməyə davam edəcəyini, lakin "tələb olunduğu təqdirdə mütənasib əks tədbirlər daxil olmaqla, Aİ maraqlarını qorumaq üçün bütün lazımi addımları atacağını" deyib.
Meksika iqtisadiyyat nazirliyi şənbə günü ABŞ rəsmiləri ilə cümə günü keçirilən görüşdə ABŞ-ın məktub göndərəcəyi barədə məlumatlandırıldığını bildirib. Nazirliyin bəyanatında deyilir: "Biz dəyirmi masada bunun ədalətsiz rəftar olduğunu və razılaşmadığımızı qeyd etdik."
Meksikaya təklif olunan tarif səviyyəsi Kanadanın 35 faizlik göstəricisindən daha aşağıdır, hər iki məktubda fentanil axını qeyd olunsa da, hökumət məlumatları Meksika sərhədində tutulan narkotik miqdarının Kanada sərhədindən əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olduğunu göstərir. Tramp yazıb: "Meksika sərhədi qorumaqda mənə kömək edir, LAKİN Meksikanın gördüyü işlər kifayət deyil. Meksika hələ də bütün Şimali Amerikanı narkotrafik meydançasına çevirməyə çalışan kartelləri dayandırmayıb." Çin fentanil istehsalında istifadə olunan kimyəvi maddələrin əsas mənbəyidir. ABŞ Gömrük və Sərhəd Mühafizəsinin məlumatına görə, ABŞ-da tutulan fentanilin yalnız 0,2 faizi Kanada sərhədindən gəlir, böyük əksəriyyəti isə cənub sərhədindən qaynaqlanır. Meksika ümumi ixrac etdiyi malların 80 faizdən çoxunu ABŞ-a göndərir və şimal qonşusu ilə sərbəst ticarət Meksikanı 2023-cü ildə ABŞ-ın ən böyük ticarət tərəfdaşı olaraq Çini ötməsinə səbəb olub.
Diplomatik Gərginlik və İqtisadi Təsirlər
Avropa İttifaqı əvvəlcə hərtərəfli ticarət sazişi bağlamağa ümid etsə də, son vaxtlar ambisiyalarını azaldaraq, əsas detalların danışıqlar yolu ilə həll edilməli olduğu Britaniyanın əldə etdiyi razılaşmaya bənzər daha geniş çərçivə sazişinə keçib. Blok, güclü Almaniyanın sənayisini qorumaq üçün sürətli razılaşma tələb etdiyi bir vaxtda, Fransa kimi digər Aİ üzvlərinin ABŞ şərtləri ilə birtərəfli razılaşmaya getməməli olduqlarını bildirməsi ilə ziddiyyətli təzyiqlər altındadır. Brüssel mərkəzli beyin mərkəzi "Bruegel"in baş elmi işçisi Ceykob Fank Kirkegaard, Trampın məktubunun Aİ tərəfindən maliyyə bazarlarını sarsıdan ABŞ və Çin arasındakı gərginliyə bənzər cavab tədbirləri riskini artırdığını bildirib. "ABŞ və Çin tarifləri birlikdə artdı və yenidən birlikdə düşdü. Tamamilə düşməsə də, yenə də birlikdə azaldılar" deyə o əlavə edib. Trampın Ağ Evə qayıtdıqdan sonra verdiyi ardıcıl tarif sərəncamları ABŞ hökuməti üçün hər ay on milyardlarla dollar yeni gəlir gətirməyə başlayıb. Bu yeni gömrük rüsumları Cümə günü ABŞ Xəzinədarlığının məlumatına görə, ABŞ-ın gömrük rüsumlarından əldə etdiyi gəlirlər iyun ayına qədər federal maliyyə ilində 100 milyard dolları ötüb. Bu ticarət müharibəsi tədbirləri həmçinin ABŞ-ın ən yaxın tərəfdaşlarından bəziləri ilə diplomatik münasibətləri gərginləşdirib. Yaponiya Baş naziri Şiqeru İşiba keçən həftə Yaponiyanın ABŞ-dan asılılığını azaltmalı olduğunu bildirib. Tariflər üzərindəki mübahisə Kanadanı və bəzi Avropalı müttəfiqləri ABŞ-dan təhlükəsizlik asılılığını yenidən nəzərdən keçirməyə, bəzilərini isə ABŞ istehsalı olmayan silah sistemləri almağa sövq edib.