ABŞ Prezidenti Tramp Vaşinqton D.C.-də Təhlükəsizliyi Gücləndirməyi Planlaşdırır
ABŞ prezidenti Donald Tramp Vaşinqton D.C.-yə 1000-ə qədər Milli Qvardiya qoşunu yerləşdirməyi nəzərdən keçirir. Bu məlumat, prezidentin paytaxtda cinayətkarlıqla bağlı keçirəcəyi mətbuat konfransı ərəfəsində ABŞ rəsmisi tərəfindən təsdiqlənib. Qoşunların əsasən D.C. Milli Qvardiyasından cəlb edilməsi gözlənilir, lakin qərar hələ yekun deyil.
Daxili Təhlükəsizlik Naziri Kristi Noemin bildirdiyinə görə, son günlərdə şəhərin küçələrinə artıq İmmiqrasiya və Gömrük İdarəsi (ICE) və Gömrük və Sərhəd Mühafizəsi (CBP) əməkdaşları daxil olmaqla federal agentlər yerləşdirilib.
Prezident bazar günü sosial mediada verdiyi açıqlamada, bazar ertəsi yerli vaxtla saat 10:00-a təyin edilmiş mətbuat konfransının yalnız "cinayət, qətl və ölümə son qoyulması" ilə bağlı olmadığını, həm də paytaxtın "təmizliyi və ümumi fiziki təmiri" məsələlərini əhatə edəcəyini vurğulayıb. O, bir zamanlar gözəl və yaxşı baxılmış paytaxtın yenidən əvvəlki vəziyyətinə qaytarılacağını qeyd edib.
Paytaxtın Təhlükəsizliyi və Mer Muriel Bouzerlə Gərginlik
Prezident 2020-ci ildə Corc Floyd etirazları zamanı onunla açıq şəkildə qarşıdurma yaşayan D.C. meri Muriel Bouzer-i "yaxşı insan" adlandırsa da, "ona çoxlu şans verildiyini, lakin cinayət göstəricilərinin pisləşdiyini və şəhərin daha da çirkləndiyini" bildirib. O, Amerika ictimaiyyətinin buna dözməyəcəyini qeyd edərək, sərhəddə "sıfır qanunsuz miqrantın gəlməsi" nümunəsini göstərərək, "sevgili paytaxtımızı da eyni şəkildə qayğısına qalacağını" vurğulayıb. Prezident paytaxtın yenidən "həqiqətən də möhtəşəm" olacağını deyib.
Mer Bouzer, bazar günü MSNBC-yə verdiyi müsahibədə, "federal hüquq-mühafizə orqanları və ya Milli Qvardiyadan istifadə etməyin həmişə prezidentin səlahiyyətində olduğunu" bildirib. Bununla belə, o, müsahibə boyu bir neçə dəfə şəhərdə cinayətkarlıqda artım olmadığını iddia edib.
Ötən bazar günü, oğurlanmış silahın atəş açılması ilə nəticələnən gənc toplaşması səbəbindən populyar Navy Yard məhəlləsində uşaqlar üçün komendant saatı tətbiq olunub. Bu hadisə, Ağ Evin həftəsonu şəhərə federal hüquq-mühafizə əməkdaşlarının artırılmış sayda yerləşdirilməsindən sonra baş verib.
Homelesslik Problemi və Paytaxtın Bərpası
Prezident həmçinin evsiz əhalinin "dərhal" köçürülməli olduğunu bildirib, küçələrdəki düşərgələrin və zibilin fotolarını paylaşıb. Ötən həftə, sabiq Hökumət Effektivliyi Departamenti işçisi Eduard "Big Balls" Koristinin yetkinlik yaşına çatmayan şübhəlilər tərəfindən avtomobil oğurluğu cəhdi zamanı o, D.C.-də federal nəzarəti ələ almaq barədə xəbərdarlıqlarını yenidən səsləndirib.
Tramp D.C. qanunlarının dəyişdirilərək, yetkinlik yaşına çatmayan, lakin şiddətli cinayətlərdə ittiham olunanların yetkin kimi mühakimə olunmasını və "14 yaşdan başlayaraq uzun müddət həbs edilməsini" tələb edib. Bu addımlar, Vaşinqton D.C.-nin təhlükəsizliyini və gözəlliyini bərpa etmək məqsədi daşıyır.
Oxucu Şərhləri
Bu müqayisə fonunda, yalnız hərbi gücə əsaslanan bir yanaşmanın, cinayətkarlığın artımının sosial və iqtisadi təsirlərini nəzərə almadan, uzunmüddətli bir həll olub-olmadığı sualını yaradır. Belə bir tədbir, cəmiyyətdə hökm sürən narahatlığı daha da artırmadan, əsas sosial və iqtisadi məsələlərin həlli üçün nə kimi əlavə addımlar atılmalıdır?
O dövrdən çıxarıla biləcək bir dərsin, hərbi qüvvələrin daxili nizam-intizamın qorunması üçün istifadəsinin potensial riskləri ilə bağlı olmasıdır. Bu, həm hərbi qüvvələrin özləri üçün, həm də vətəndaşlar üçün gərginlik yarada bilər. Hazırkı vəziyyətdə isə fərq ondan ibarət ola bilər ki, Tramp administrasiyasının bu addımı atmasının səbəbləri daha spesifik cinayətkarlıq artımı ilə bağlıdır, yoxsa daha geniş siyasi narazılıq fonunda baş verir? Bu məqamda Milli Qvardiyanın rolu və fəaliyyət sahəsi də diqqətəlayiqdir. Belə bir addımın atılmasının effektivliyi və uzunmüddətli nəticələri barədə də düşünmək lazımdır.
Bu qərarı bir qədər dərinə getsək, yalnız cinayətkarlıqla mübarizənin çərçivəsindən kənara çıxarmaq olar. Bəzi kontekstlərdə, belə addımlar siyasi məqsədlər güdən liderlər tərəfindən əhalinin bir hissəsini sakitləşdirmək və ya əsas diqqəti başqa məsələlərdən yayındırmaq üçün də istifadə oluna bilər. Məsələn, digər ölkələrdə də bənzər situasiyalarda, iqtisadi çətinliklər və ya sosial gərginliklər artdıqda, hökumətlər daha sərt təhlükəsizlik tədbirlərinə əl atıblar. Belə halların uzunmüddətli nəticələri isə adətən daha mürəkkəb olur; bu tədbirlər qısa müddətdə sakitlik yaratsa da, cəmiyyətdə güvənsizlik və hökumətə qarşı inamsızlıq hissini dərinləşdirə bilər.
Belə bir şəraitdə, əsas sual yaranır: milli qvardiyanın yerləşdirilməsi kimi bir addım, həqiqətən də cinayətkarlığın kökünü kəsmək üçün ən səmərəli və ya ən az riskli üsulmudur, yoxsa bu, daha çox simvolik bir hərəkətdir ki, idarəçilər özlərini daha güclü göstərmək və ya narazılığı sakitləşdirmək üçün istifadə edirlər?
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Milli Qvardiya kimi silahlı qüvvələrin daxili asayişin qorunması məqsədilə istifadə edilməsi, hərbi-mülki münasibətlər kontekstində hansısa presedent yaratırmı, yoxsa bu, daha çox fövqəladə vəziyyətlərdə tətbiq olunan bir mexanizmdir? Belə bir addımın uzunmüddətli nəticələri, yəni icraedici hakimiyyətin polis funksiyalarına bu dərəcədə müdaxiləsinin siyasi və ictimai təsirləri barədə düşünmək vacibdir. Əlavə olaraq, Milli Qvardiya qoşunlarının paytaxta yerləşdirilməsi qərarının qəbul edilməsi zamanı hansı spesifik kəşfiyyat məlumatları və ya qiymətləndirmələr əsas götürülmüşdür? Bu məsələnin qanunverici qollar tərəfindən necə dəyərləndirildiyini də bilmək maraqlı olardı.
1968-ci il hadisəsindən çıxarıla biləcək dərslərdən biri, hərbi qüvvələrin daxili nizam-intizamı təmin etmək üçün istifadə edilməsinin həm praktiki, həm də simvolik nəticələrə gətirib çıxara bilməsidir. Bu, həm də vətəndaş hüquqları uğrunda mübarizənin müxtəlif mərhələlərində ictimai nümayişlərin necə müxtəlif reaksiya doğurduğunu göstərir.
Bununla belə, hazırkı vəziyyət bəzi cəhətdən fərqlənə bilər. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, hələ qərarın yekunlaşmadığı və bunun Milli Qvardiyanın daxili təhlükəsizlik funksiyalarının artırılması istiqamətində bir addım ola biləcəyi ehtimalı var. 1968-ci ildə isə Milli Qvardiyanın cəlb edilməsi, daha çox xarici görünüşlü fəaliyyətlər çərçivəsində baş vermişdi. Bu fərq, təhlükəsizlik məsələlərinə yanaşmanın dəyişdiyini göstərə bilər. Hazırkı dövrdə cinayətkarlıqla mübarizə və daxili nizam-intizamın təmini məsələləri, birbaşa federal səviyyədə milli Qvardiya tərəfindən həll edilməyə çalışılır. Bu, milli təhlükəsizlik strategiyasının daha geniş, mərkəzləşdirilmiş bir tərkib hissəsi ola bilər.
Bu parallel kontekstdə maraqlı sual yaranır: hazırkı vəziyyətdə Milli Qvardiyanın yerləşdirilməsi 1968-ci ildəki kimi təcili ictimai narazılıq və ya iğtişaşların nəticəsidir, yoxsa daha proaktiv bir təhlükəsizlik tədbiridir? 1968-ci il hadisələrindən çıxarılan əsas dərslərdən biri, hərbi qüvvələrin daxili nizam-intizamın qorunmasına cəlb edilməsinin ciddi sosial və siyasi nəticələrə səbəb ola bilməsidir. Bu baxımdan, Tramp administrasiyasının qərarının arxasında duran dəqiq səbəbləri və hədəfləri anlamaq, bu addımın uzunmüddətli təsirini dəyərləndirmək üçün əhəmiyyətlidir. Kristi Noemin açıqlamaları bu məqamda daha ətraflı olmalıdır ki, Trampın "federal nəzarət" təhdidinin məğzini aydınlaşdıra bilək.
Şərh Yaz