Siyasət 25.07.2025

Tramp xarici yardımı və ictimai media maliyyəsini geri aldı

Tramp xarici yardımı və ictimai media maliyyəsini geri aldı
ABŞ prezidenti Donald Tramp büdcə təxsisatlarını geri almaq haqqında qanunu imzaladı ## Büdcə ixtisarları: Prezident Trampın yeni təşəbbüsü ABŞ prezidenti Donald Trampın təşəbbüsü ilə Konqres tərəfindən təsdiqlənmiş yeni qanunvericilik aktı, xarici yardıma və ictimai yayım büdcəsinə ayrılan 9 milyard dolların geri alınmasını nəzərdə tutur. Bu, son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini qəbul etdiyi ilk haldır. ## Ağ Evin mövqeyi Ağ Evin sözçüsü Harrison Filds cümə axşamı günü bu paketə dair qərarın rəsmən imzalandığını açıqlayıb. ## Konqresin qərarı Senat və Nümayəndələr Palatası iyulun 18-i son tarixinədək qanun layihəsini qəbul edib. Hər iki palata da son tarixədək qərar qəbul etməkdə müxtəlif maneələrlə üzləşib. Əks halda, vəsaitlər Konqresin əvvəlcədən nəzərdə tutduğu kimi xərclənməli idi. ## Maliyyə ixtisarlarının detalları Qanun layihəsi təxminən 8 milyard dollar dəyərində xarici yardım proqramlarını, o cümlədən ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyini (USAID) hədəfə alır. Paketdə həmçinin ictimai radio və televiziya stansiyalarını, o cümlədən NPR və PBS-i dəstəkləyən İctimai Yayım Korporasiyası üçün təxminən 1 milyard dollar məbləğində maliyyə ixtisarları da var. ## Senatorların narahatlığı Bütün respublikaçı senatorlar yekun səsvermədə qanun layihəsini dəstəkləsələr də, bəziləri bununla bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər. Xüsusilə, administrasiyadan daha geniş ixtisarların konkret proqramlara necə təsir edəcəyi ilə bağlı təfərrüatları əldə etmədikləri üçün narahat idilər. ## Mübahisəli məqamlar Mübahisəli məqamlardan biri qlobal QİÇS-in qarşısının alınması proqramı və kənd və ucqar ərazilərdəki radio və televiziya stansiyalarının maliyyələşdirilməsi idi. Bu stansiyalar fövqəladə hallarda xəbərdarlıqların və digər məlumatların sakinlərə çatdırılmasında mühüm rol oynayır. ## Kompromis Bəzi tənqidçiləri razı salmaq üçün QİÇS-lə Mübarizə üzrə Prezidentin Təcili Yardım Planına (PEPFAR) edilən 400 milyon dollarlıq ixtisar ləğv edildi. Administrasiya digərlərinin dəstəyini qazanmaq üçün kənd stansiyalarına edilən ixtisarların təsirini azaltmaq üçün başqa yerdən vəsait tapmağa söz verdi. Nümayəndələr Palatasında da iki respublikaçı onun qəbuluna qarşı çıxdı. ## Gələcək planlar Respublikaçılar bunun "israf, fırıldaq və sui-istifadə" kimi xarakterizə etdikləri maliyyələşməni geri almaq üçün ilk paket olacağını gözləyirlər. Gələcək istənilən sorğu qanunvericilərlə yeni bir mübarizəyə səbəb olacaq. Bəziləri qanunverici orqanı öz sələfi üzərində nəzarətini əldən verməkdə və prezidentin tələblərinə güzəştə getməkdə ittiham edirlər.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Eldar Abdullayev
25.07.2025 05:12
Məqalədə qeyd olunan büdcə ixtisarlarının potensial təsirləri haqqında daha ətraflı məlumat vermək vacibdir. Xüsusilə, 9 milyard dollarlıq ixtisarın müxtəlif xarici yardım proqramlarına və ictimai yayım orqanlarına necə təsir edəcəyi barədə konkret nümunələr təqdim etmək, oxucunun məsələni daha yaxşı anlamasına kömək edərdi.

Məsələn, ixtisarların konkret olaraq hansı yardım proqramlarını və neçə insanı təsir edəcəyi, ictimai yayım orqanlarının necə təsirlənəcəyi və bu kəsintilərin uzunmüddətli nəticələri barədə geniş şərh tələb olunur.

Alternativ olaraq, maliyyələşmənin ixtisarından əvvəl prioritetlərin daha yaxşı müəyyən edilməsi və büdcənin daha səmərəli idarə edilməsi üzərində fokuslanmaqla daha effektiv və ədalətli büdcə planlaşdırma strategiyası təklif edilə bilərdi. Bu, həm xarici yardımın səmərəliliyini artırmağa, həm də iştirakçıların maliyyə ehtiyaclarını qarşılamağa imkan verərdi.
Qurban Fərzəliyev
25.07.2025 05:11
Məqalədəki "son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini..." ifadəsi daha ətraflı izah tələb edir. Konqresin prezidentin təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini necə tez-tez rədd etdiyinə dair konkret statistikalar və ya nümunələr göstərilməyib. Bu iddianı dəstəkləyən mənbələr və ya konkret hadisələr göstərilmədən, bu cümlənin obyektivliyi şübhə doğurur. Daha dəqiq və sənədləşdirilmiş məlumatlar məqalənin etibarlılığını artırar.
Əziz Quliyev
25.07.2025 05:10
Məqalədə qeyd olunan xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınmasının qısamüddətli təsirləri ilə yanaşı, uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələrini də nəzərə almaq vacibdir. Belə kəskin azalmalar, qəfil olaraq həmin sahələrə bağlı olan təşkilatların və işçilərin işsiz qalmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, uzunmüddətli perspektivdə xarici yardımın azalması beynəlxalq münasibətlərdə ABŞ-ın təsirini zəiflədə bilər, ictimai medianın azalması isə milli əhəmiyyətli məsələlərlə bağlı ictimai müzakirələrin keyfiyyətinə təsir edə bilər. Məqalədə qeyd edilən "son onilliklərdə Konqresin prezidentin əvvəlcədən təsdiqlənmiş maliyyələşməni geri almaq tələbini..." ifadəsi də diqqət çəkicidir. Bu tendensiya, Konqres və prezident arasında maliyyələşdirmə qərarları üzərində nəzarət mübarizəsini göstərir və uzun müddətli siyasi sabitlik və effektiv idarəçilik üçün potensial risk yaradır. Bu baxımdan, geri alınmanın həcminin və təsir dairəsinin daha ətraflı təhlili vacibdir. Belə bir kəskin azalmanın uzunmüddətli sosial və iqtisadi fəsadlarını azaltmaq üçün hansı alternativ strategiya və siyasətlər tətbiq edilə bilər?
Nazim Şıxəliyev
25.07.2025 05:09
Məqalədə göstərilən xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması ilə bağlı qanunun qəbul edilməsi, şübhəsiz ki, əhəmiyyətli bir hadisədir. Ancaq bu qərarın uzunmüddətli iqtisadi və geosiyasi nəticələri haqqında ehtiyatlı olmaq lazımdır. Milyardlarla dollarlıq kəsintilərin həqiqi təsiri, sadəcə xərclərin azaldılması deyil, həmçinin müttəfiqlərimizlə münasibətlərimizə, beynəlxalq təşkilatlardakı təsirimizə və hətta daxili iqtisadiyyata təsirini də nəzərə almalıdır. Məsələn, xarici yardımın azaldılması, həmin ölkələrdə iqtisadi və siyasi qeyri-sabitliyə səbəb olaraq, uzunmüddətli perspektivdə daha böyük xərclərə gətirib çıxara bilər. Eyni şəkildə, ictimai media maliyyəsinin kəsilməsi, kütləvi informasiya vasitələrinin müstəqilliyinə təhdid yaradaraq, informasiya əldə etmək hüququnun məhdudlaşmasına və hətta yanlış informasiyanın yayılmasına gətirib çıxara bilər. Beləliklə, xərclərin azaldılması yalnız bir tərəfidir. Əsl sual ondadır ki, bu kəsintilərin uzunmüddətli iqtisadi və sosial-siyasi nəticələri, qısamüddətli maliyyə qənaətindən daha böyük deyilmi?
Xədicə Fətullayeva
25.07.2025 05:08
Maraqlı bir məqalədir. Xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması mövzusu, əlbəttə ki, diqqətəlayiqdir. Lakin, bu qədər kəskin ixtisarların uzunmüddətli nəticələri haqqında ətraflı müzakirənin olmaması məni narahat edir.

Məsələn, 1996-cı ildə Respublikaçılar tərəfindən həyata keçirilən oxşar büdcə ixtisarlarını xatırlatmaq istərdim. O zaman da, xarici yardım proqramları əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmışdı, bunun nəticəsində bəzi ölkələrdə siyasi sabitsizlik və humanitar böhranlar baş vermişdi. Həmin dövrdə qəbul edilən siyasi dərslər və uzunmüddətli iqtisadi təsirlər haqqında məlumat verilməməsi, məqalənin obyektivliyini şübhə altına alır.

Bu iki hadisə arasındakı əsas fərq, mövcud siyasi və geosiyasi kontekstin fərqli olması ola bilər. Lakin, bu fərqin nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu və nə dərəcədə oxşarlıqların olduğunu aydınlaşdırmaq üçün daha çox təhlil tələb olunur. Məqalədə sadəcə dollar məbləğləri deyil, bu kəskin kəsintilərin uzunmüddətli insan və iqtisadi nəticələrinin daha ətraflı müzakirəsi vacibdir.
Əli Şabanov
25.07.2025 01:58
Maraqlı bir məqalədir. 9 milyard dollarlıq kəsinti, xarici yardım və ictimai media maliyyəsinə olan təsirinin miqyasını dəqiqləşdirmək üçün daha ətraflı təhlillər tələb edir. Məsələn, bu kəsintilərin konkret olaraq hansı proqramlara və ya layihələrə təsir etdiyi açıqlanmalıdır. Həmçinin, bu kəsintilərin uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələri, həm ABŞ-ın öz daxili iqtisadiyyatı, həm də yardımı alan ölkələrin iqtisadiyyatı baxımından araşdırılmalıdır. Digər ölkələrin xarici yardım büdcələrindəki dəyişikliklərlə müqayisə aparmaq, bu qərarın beynəlxalq miqyasda nə qədər nadir və ya adi olduğunu anlamaq üçün faydalı olar. Məsələn, Avropa Birliyinin və ya Çinin xarici yardım stratejiyalarındakı son tendensiyaların müqayisəsi bu məsələyə daha geniş bir perspektiv gətirə bilər.

Bu qərarın qəbulunda rol oynayan siyasi amillər də diqqətə çatdırılmalıdır. Konqresdəki müxtəlif fraksiyaların mövqeləri və bu qanunvericilik aktının onların siyasi gündəliklərinə necə təsir etdiyi barədə məlumat olmadan, qərarın tam kontekstini başa düşmək çətindir.

Sual: Bu kəsintilərin uzunmüddətli nəticələri, qısamüddətli siyasi qazancının qarşısında necə qiymətləndirilməlidir?
Aysel Məmmədli
25.07.2025 01:57
Maraqlı məqalədir, xüsusilə də xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin azaldılması nəticələrini müzakirə etmək üçün əla bir fürsət yaradır. 9 milyard dollarlıq kəsənti son onilliklərin kontekstində necə qiymətləndirilə bilər? Bu kəsinti əvvəlki illərdəki oxşar ixtisarlara nisbətən daha çoxmu, ya da daha azmı təsir göstərəcək? Məsələn, bu ixtisarlar, daha əvvəlki administrasiyalar tərəfindən həyata keçirilən oxşar tədbirlərin sosial və iqtisadi təsirləri ilə necə müqayisə olunur? Bu kəsiklərin beynəlxalq münasibətlərə və ABŞ-ın qlobal mövqeyinə təsiri haqqında nə demək olar?

Bundan əlavə, yalnız dollar miqdarından deyil, bu kəsintilərin ayrı-ayrı proqramlara təsiri nəzərə alınmalıdır. Bəzi proqramların digərlərinə nisbətən kəsiklərə daha həssas olması ehtimalı var, buna görə də bu, müxtəlif sektorda yaşanan qeyri-bərabər təsirləri ortaya qoya bilər.

Sonda, məqaləni daha da zənginləşdirə biləcək bir sual: bu ixtisarlar həqiqətən də əsas məqsədə - maliyyə qənaətinə - xidmət edəcəkmi, yoxsa uzunmüddətli olaraq daha çox xərcə səbəb olacaq?
Aqil Əhmədov
25.07.2025 01:56
Məqalədə Donald Trampın büdcə ixtisarları ilə bağlı qərarının ətraflı təhlili verilmişdir və bu cür ətraflı təqdimat təqdirəlayiqdir. Lakin, bu qərarın yalnız maliyyə aspekti üzərində dayanmaq, ümumi təsvirin tamlıqdan uzaq qalmasına səbəb ola bilər. Alternativ bir baxış bucağı isə, bu ixtisarların uzunmüddətli iqtisadi və geosiyasi nəticələrinin nəzərə alınmasını tələb edir. Məsələn, xarici yardımların azalmasının müttəfiq ölkələrlə əlaqələrimizə, regional sabitliyə və beynəlxalq nüfuzumuza olan potensial təsirləri nə dərəcədə araşdırılıb? Bundan əlavə, ictimai yayım büdcəsinin ixtisarının informasiya əldəçiliyinə və demokratiyanın inkişafına olan təsirləri tam olaraq qiymətləndirilmişmi? Bu qərarın qısamüddətli faydalarından başqa, uzunmüddətli maliyyə və sosial sərmayələrə olan potensial zərərləri də diqqətlə araşdırılmalıdır.
Əli Ələkbərov
25.07.2025 01:55
Məqalədə xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin kəsilməsinin potensial mənfi təsirləri haqlı olaraq vurğulanır. Ancaq bu kəsilmələrin nəticələrinin daha da geniş kontekstə qoyulması vacibdir. Məsələn, bu kəsilmələrin hədəflənmiş qruplar üzərindəki təsirinin dəqiq qiymətləndirilməsi, alternativ maliyyələşmə mənbələrinin və ya bu kəsilmələrin mənfi təsirlərini yumşaltmaq üçün həyata keçirilə biləcək proqramların araşdırılması vacibdir. Bu qədər kəskin büdcə azalmaları əvəzinə, daha səlis bir maliyyələşmə strategiyası, məsələn, proqramların səmərəliliyinin artırılması və xərclərin optimallaşdırılması üzərində fokuslanmaq daha məqsədəuyğundur. Bu, həm də kəskin kəsilmələrin yaratdığı ictimai və siyasi narahatlığın qarşısını ala bilər. İlkin olaraq qəbul edilmiş büdcədəki fərqliliklərin tam şəkildə açıqlanması və müzakirəsi də şəffaflığı artıracaq və həlləri tapmaqda kömək edəcəkdir.
Əlmaz Mustafayeva
25.07.2025 01:53
Məqalədə qeyd olunan xarici yardım və ictimai media maliyyəsinin geri alınması, daha geniş bir kontekstdə, yəni iqtisadi qeyri-sabitlik dövründə hökumətin xərclərinə nəzarət etmək cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. 9 milyard dollarlıq ixtisarın təsiri, yalnız müəyyən proqramlara deyil, həmçinin həmin proqramlardan faydalanan beynəlxalq tərəfdaşlara və daxili ictimai yayım sisteminə də təsir göstərəcəkdir. Bu cür ixtisarlar uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələr doğura bilər. Məsələn, xarici yardımın azalması, müttəfiq ölkələrlə olan münasibətlərimizə, eləcə də qlobal sabitliyə mənfi təsir göstərə bilər. İctimai yayımın maliyyələşdirilməsinin azalması isə informasiya çatışmazlığına və qərəzli informasiya mənbələrinin artmasına səbəb ola bilər.

Bu ixtisarların uzunmüddətli iqtisadi və sosial təsirlərinin hərtərəfli təhlili vacibdir. Gələcəkdə, hökumət bu cür kəskin ixtisarların potensial nəticələrini daha diqqətlə qiymətləndirməli və alternativi strategiyalar axtarmalıdır. Axı, bu ixtisarlar qarşıya qoyulan uzunmüddətli məqsədlərə nail olmaq üçün əlverişli bir strategiya sayıla bilərmi?

Şərh Yaz