Sonia Dhamaninin İki İllik Həbs Cəzası
Tunisdə bir məhkəmə Prezident Kais Səidin tanınmış tənqidçilərindən olan hüquqşünas Sonia Dhamanini iki il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. Hüquqşünasların bildirdiyinə görə, bu qərar Şimali Afrika ölkəsində fikir ayrılıqlarına qarşı artan təzyiqlərin dərinləşdiyini göstərir.
Hüquqşünasın Mühakiməsi
Dhamaninin vəkilləri, müvəkkillərinin eyni əmələ görə iki dəfə mühakimə olunduğunu əsas gətirərək, hakimin iclası təxirə salmaqdan imtina etməsindən sonra bazar ertəsi günü məhkəmə prosesindən çəkiliblər. Məhkəmə Dhamanini sub-Sahara Afrikadan olan qaçqınlara və miqrantlara qarşı tətbiq edilən təcrübələri tənqid edən bəyanatlarına görə cəzalandırıb. Hüquqşünas Bassem Trifi bu hökmü “böyük ədalətsizlik” adlandırıb, digər vəkil Sami Ben Qazi isə baş verənləri “fars” kimi qiymətləndirib. Dhamani ötən il televiziya çıxışı zamanı sənədsiz afrikalı qaçqınlara və miqrantlara qarşı hökumətin mövqeyini sorğulayan şərhlər verdikdən sonra həbs edilmişdi.
Kais Səidin Tənqidçilərinə Təzyiq
Ona qarşı ittihamlar beynəlxalq və yerli hüquq müdafiəçiləri tərəfindən geniş şəkildə qınanan, mübahisəli Kibercinayətkarlıq Qanunu (54 saylı Fərman) əsasında irəli sürülüb. Prezident Kais Səidin 2021-ci ildə hakimiyyətin böyük hissəsini ələ keçirib, seçilmiş parlamenti buraxıb fərmanla idarə etməyə başlamasından bəri, əksər müxalifət liderləri, bəzi jurnalistlər və Saiedi tənqid edənlər həbs edilib. Müxalifət bu hərəkətləri dövlət çevrilişi kimi qiymətləndirib.
Saiedin İddiaları və Hüquq Müdafiəçilərinin Narahatlığı
Kais Səid bu ittihamları rədd edərək, hərəkətlərinin qanuni olduğunu və illərlə davam edən xaosu və geniş yayılmış korrupsiyanı sona çatdırmaq məqsədi daşıdığını iddia edir. Lakin insan haqları qrupları və fəallar Saiedin ölkəni açıq hava həbsxanasına çevirdiyini və məhkəmə-hüquq sistemindən siyasi rəqiblərini hədəf almaq üçün istifadə etdiyini bildirirlər. Saied bu ittihamları rədd edir, özünün diktator olmayacağını və hər kəsi, mövqeyindən asılı olmayaraq, bərabər şəkildə məsuliyyətə cəlb etmək istədiyini deyir.
Əvvəlki Həbslər və Siyasi Məhkəmələr
Bu ilin əvvəlində ölkədə onlarla müxalifətçi və fəalın 66 ilə qədər həbs cəzası aldığı kütləvi məhkəmə prosesi keçirilib. Tənqidçilər bu prosesi siyasi motivli və əsassız adlandırıblar. Vəkillərinə görə, təqsirləndirilən şəxslər arasında “dövlət təhlükəsizliyinə qarşı sui-qəsd” və “terrorçu qrupa üzvlük” ittihamları ilə üzləşənlər var idi. Hədəf alınanlar arasında bir vaxtlar ən böyük partiya olan Ən-Nəhdanın lideri və keçmiş parlament sədri Rəşid Qannuşi, keçmiş baş nazir Hişəm Meşişi və keçmiş ədliyyə naziri Nurəddin Bhiri də olub.
Tunisin Demokratik Yüksəlişi və Süqutu
2011-ci il Ərəb baharı inqilablarının bəlkə də yeganə demokratik uğuru kimi qeyd edilən Tunisiyada, ictimaiyyət və vətəndaş cəmiyyəti üzvləri arasında güclü siyasi iştirak müşahidə olunurdu. Onlar tez-tez efirlərə çıxır və küçələrdə öz səslərini ucaldırdılar. Uzun müddət hakimiyyətdə olmuş avtokrat Zeynalabdin Ben Əlini devirən inqilabdan sonrakı illərdə, beynəlxalq müşahidəçilər tərəfindən azad və ədalətli elan edilən çoxsaylı seçkilərlə sağlam siyasi sistem inkişaf etmişdi. Lakin zəif iqtisadiyyat və anti-demokratik qüvvələrin güclənməsi, Saiedin hökuməti və parlamenti buraxması ilə nəticələnən təzyiqlərə yol açdı. Tunisiyada bu hadisələr demokratiyanın geri addım atması kimi dəyərləndirilir.