Ukrayna Fransadan 100 "Rafale" qırıcısı və HHƏ sistemləri alacaq

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski bazar ertəsi Fransadan növbəti 10 il ərzində 100-ə qədər Rafale qırıcıları, dronlar, hava hücumundan müdafiə sistemləri və digər hərbi texnikanın alınması ilə bağlı niyyət məktubu imzalayıb. Bu addım ölkənin uzunmüddətli təhlükəsizliyini gücləndirmək məqsədi daşıyır.

Zelenski Yelisey sarayında fransalı həmkarı Emmanuel Makronla birgə keçirdiyi mətbuat konfransında bu sənədi "tarixi saziş" adlandırıb.

"Birincisi, Ukrayna 100 Rafale qırıcıları (və) çox güclü Fransa radarları – hər biri altı buraxılış sisteminə malik səkkiz SAMP/T hava hücumundan müdafiə sistemləri əldə edə biləcək," Zelenski bildirib.

Makron öz növbəsində, iki ölkə arasındakı münasibətlərdə "yeni irəliləyiş" adlandırdığı sazişi yüksək qiymətləndirib. Fransa liderinin sözlərinə görə, bazar ertəsi imzalanan müqavilə Fransanın ən yeni nəsil döyüş təyyarələrini tam silahlanma ilə, həmçinin müşayiət edən təlim və istehsal proqramlarını əhatə edir.

Niyyət məktubu dronların və dron ələkeçirmə sistemlərinin, idarəolunan bombaların və növbəti nəsil SAMP/T yer-hava sistemlərinin alınmasını da nəzərdə tutur, ilk tədarüklərin növbəti üç il ərzində həyata keçiriləcəyi gözlənilir.

"Rafale"nin əhəmiyyəti və Hava Hücumundan Müdafiə Sistemləri

"Rafale" Fransanın ən təkmil döyüş təyyarəsidir. Bu yüksək texnologiyalı, delta-qanadlı, çoxfunksiyalı döyüş təyyarəsi manevr qabiliyyəti və effektivliyi ilə tanınır. Təyyarə Fransanın Yaxın Şərq və Afrikadakı xarici hərbi əməliyyatlarında istifadə olunub və hər bir təyyarənin təxmini qiyməti 85 milyon avrodan çoxdur.

Fransa müdafiə qərargahının rəisi, Hərbi Hava Qüvvələri generalı Fabien Mandon bu ay fransız senatorlara bildirib ki, Fransanın Ukraynaya təqdim etdiyi Avropa istehsalı olan SAMP/T hava hücumundan müdafiə sistemləri Rusiyanın çətin hədəflənən raketlərinə qarşı ABŞ istehsalı olan "Patriot" batareyalarından daha effektiv olduğunu sübut edir.

İlk Rafale qırıcılarının tədarükü üçün konkret bir cədvəl verilməyib. Fransa hökumətinin rəsmisi bildirib ki, Rafale pilotunun hazırlanması ən azı üç il çəkir.

Məsələ ilə bağlı ictimaiyyətə açıqlama verməyə səlahiyyətli olmayan rəsmi, Fransanın Rafale qırıcılarının istehsalını sürətləndirə biləcəyini və Ukraynanı təmin etmək üçün hazırda Fransa ordusunun xidmətində olan döyüş təyyarələrindən istifadə etməyə ehtiyac qalmayacağını qeyd edib. Rəsmi, Ukrayna ilə sazişin digər xarici müştərilərə Rafale tədarükünü ləngitməyəcəyini də vurğulayıb.

Təyyarə istehsalçısı "Dassault Aviation" 500-dən çox Rafale satıb ki, bunun da 300-dən çoxu Misir, Hindistan, Qətər, Yunanıstan, Xorvatiya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Serbiya və İndoneziya daxil olmaqla müxtəlif ölkələrə ixrac edilib.

Qarşıda Çətin Bir Qış

Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında başlatdığı tammiqyaslı işğalından sonra Parisə doqquzuncu səfərində olan Volodimir Zelenski, ölkə Rusiyanın enerji infrastrukturu və digər hədəflərinə qarşı bombardmanlar altında növbəti qışa girərkən Ukraynanın müdafiəsini gücləndirməyə çalışır.

Şənbə günü Zelenski, Kiyevə edilən xüsusilə dağıdıcı Rusiya zərbələrindən sonra bir daha müttəfiqlərini Ukraynaya daha çox hava hücumundan müdafiə sistemləri təmin etməyə çağırıb.

"Ukrayna həyatları xilas etmək üçün dəstəyə ehtiyac duyur: daha çox hava hücumundan müdafiə sistemləri, daha çox müdafiə imkanları və tərəfdaşlarımızın daha böyük əzmkarlığı. Rus terroruna son qoymaq və Ukrayna ailələrinə öz evlərində təhlükəsizlik kimi əsas hüququ təmin etmək yeganə yol budur," o, X (keçmiş Twitter) hesabında yazıb.

Keçən ay Ukrayna və İsveç, növbəti on il və ya daha uzun müddətdə Ukraynanın 150-yə qədər İsveç istehsalı "Gripen" döyüş təyyarəsi ala biləcəyi imkanlarını araşdıran bir saziş imzalayıblar. Ukrayna artıq Amerika istehsalı F-16 və Fransa istehsalı "Mirage" təyyarələri qəbul edib.

"Sizə deyə bilərəm ki, biz Ukrayna üçün çox ciddi bir donanma qururuq," Zelenski söyləyib.

"Məsələn, "Mirage" təyyarələri ilə təcrübəsi olan pilotların gələcək Rafale təyyarələrini idarə etməyi öyrənmək üçün bir il sərf etməyəcəklərini çox yaxşı bilirik, əksinə, tez bir zamanda onlara keçid edəcəklər."

Oktyabrın sonunda Makron Kiyevə SAMP-T üçün zenit raketləri, həmçinin yeni "Mirage 2000" döyüş təyyarələrinin təcili tədarükünü elan edib, bunlardan üçü artıq Ukraynaya çatdırılıb.

Çoxmillətli Ukrayna Qüvvəsinə Ziyarət

İki lider arasında bazar ertəsi keçirilən görüş Parisin cənub-qərbindəki Villacoublay hərbi hava bazasında başlayıb. Orada Zelenskiyə Fransa istehsalı olan Rafale qırıcıları, müasir dronlar və SAMP-T hava hücumundan müdafiə sistemlərinin yeni modeli təqdim olunub.

Bazar ertəsi günorta, iki prezident Yelisey sarayında Fransız-Ukrayna dron forumunda iştirak ediblər. Bu forum sənayedən maliyyəyə qədər bu ekosistemin bütün iştirakçılarını bir araya gətirmək və əməkdaşlığı gücləndirmək məqsədi daşıyır.

Ukrayna dronları cəbhə xəttində Rusiya texnikasının məhv edilməsinin 70%-nə cavabdehdir və Moskva tərəfindən ölkənin mülki, hərbi və enerji infrastrukturlarını hədəf almaq üçün minlərlə buraxılan "Shahed" dronlarını vurmaq üçün istifadə olunur.

Müharibənin əvvəlindən bəri Ukrayna gizli yerlərdə geniş bir dron istehsal şəbəkəsi inkişaf etdirib və bu il 4,5 milyondan çox dron istifadə etmək niyyətindədir.

Makron və Zelenski, Parisin qərbindəki Mon Valeriendə, Fransa və Britaniyanın 30-dan çox digər ölkə ilə birlikdə mümkün atəşkəsi nəzarət etmək üçün Ukraynaya yerləşdirməyə hazırlaşdığı "Könüllülər Koalisiyası" adı verilən Çoxmillətli Ukrayna Qüvvəsinin qərargahına da baş çəkiblər.

Fransız rəsmilərinin sözlərinə görə, bu qüvvə atəşkəsdən dərhal sonra cəbhə xəttindən uzaq yerləşdirilərək, Rusiyanın yeni hücumlarının qarşısını almağa kömək edə bilər. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin indiyə qədər qoşunları döyüş meydanında yavaş-yavaş irəliləyərkən atəşkəs çağırışlarını rədd edib.

Əksəriyyəti Avropalı olan ölkələrin koalisiyası sonuncu dəfə 24 oktyabrda Londonda görüşüb. Aylardır ki, Ukrayna ordusuna dəstək, quru, dəniz və hava resursları daxil olmaqla bir sıra təhlükəsizlik zəmanətləri hazırlayır.

Yelisey sarayı bu qərargahın fəaliyyətə hazır olduğunu və atəşkəsdən bir gün sonra qüvvə yerləşdirməyə qadir olduğunu iddia edir.

Maliyyə Məsələləri

Ukrayna üçün müdafiə paketinin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı bazar ertəsi heç bir ətraflı məlumat verilməyib. Kiyev silahlar üçün Rusiyanın dondurulmuş aktivlərindən istifadə etməyə çalışır, lakin Avropa İttifaqı hələ ki buna razılaşmayıb.

"İnanıram ki, sonda bu mövzunu sona çatdırmaq və Rusiyanın aktivlərindən Avropa müdafiə paketi, Ukrayna istehsalı və əsasən ABŞ-dan hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün istifadə edə bilmək üçün bir razılığa gələcəyik," Zelenski deyib.

Zelenski bazar günü ABŞ-dan mayeləşdirilmiş təbii qaz tədarükü ilə bağlı saziş imzalamaq üçün Yunanıstana səfər edib və çərşənbə axşamı İspaniyaya səfər edəcək.

24 saat