Yeni dərman kombinasiyası prostat xərçəngi xəstələrinə ümid oldu

İnkişaf etmiş prostat xərçəngi diaqnozu qoyulmuş kişilər üçün yeni vədverici dərman kombinasiyası sayəsində təzə ümidlər yaranıb. London Universitet Kollecinin alimləri beynəlxalq miqyaslı irimiqyaslı bir sınaqdan sonra bildiriblər ki, bu kombinasiya müəyyən genetik mutasiyaları olan xəstələrdə xərçəngin ölümcül formasının irəliləməsini əhəmiyyətli dərəcədə ləngidə bilər. Tədqiqatçılar standart hormonal terapiya olan abirateron asetat və prednizolon (AAP) müalicəsinə PARP inhibitoru kimi tanınan niraparib adlı hədəflənmiş xərçəng dərmanının əlavə edilməsini sınaqdan keçiriblər. Tədqiqat, bədənin digər hissələrinə yayılmış inkişaf etmiş prostat xərçəngi olan, ilk müalicəsinə başlayan və HRR gen mutasiyaları, yəni homoloq rekombinasiya təmiri adlanan mühüm DNT qüsur təmiri ilə əlaqəli genlərində dəyişikliklər olan pasiyentlər üzərində aparılıb. Alimlər izah ediblər ki, bu genlər zədələnmiş DNT-nin bərpa edilməsinə kömək edir və qüsurlu olduqda xərçəng hüceyrələri daha aqressiv şəkildə böyüyüb yayıla bilər. Bu mərhələdə inkişaf etmiş prostat xərçəngi olan hər dörd xəstədən təxminən birində BRCA1, BRCA2, CHEK2 və PALB2 kimi HRR gen mutasiyaları müşahidə olunur. Hazırda inkişaf etmiş prostat xərçəngi üçün standart müalicə hormonal AAP və ya oxşar dərmanlardır. Lakin bu HRR gen mutasiyaları xərçəngi daha aqressiv edir və nəticədə standart müalicə ilə xəstəliyin irəliləməsi daha sürətli, ömür gözləntisi isə daha qısa olur. Yeni sınaq 32 ölkədən 68 yaş ortalaması olan 696 kişini əhatə edib. Xəstələrin yarısı niraparib və AAP-dən ibarət yeni kombinasiya terapiyasını, digər yarısı isə plasebo ilə standart müalicəni alıb. Bu cüt-kor sınaqda pasiyentlərin və həkimlərin hansı müalicənin tətbiq edildiyini bilməməsinə baxmayaraq, xəstələrin yarıdan çoxunda BRCA1 və ya BRCA2 gen mutasiyaları aşkar olunub.

Xərçəngin İrəliləmə Riski 37-48% Azaldı

Keçən ay "Nature Medicine" jurnalında dərc olunan nəticələr göstərir ki, ortalama 30.8 aylıq izləmə müddətindən sonra niraparib tək AAP ilə müqayisədə bütün xəstələrdə xərçəngin böyümə riskini 37%, BRCA1 və ya BRCA2 gen mutasiyaları olan xəstələrin alt qrupunda isə 48% azaldıb. Niraparib qəbul edən xəstələrdə simptomların pisləşməsinə qədərki müddət plasebo qəbul edənlərə nisbətən iki dəfə uzun olub. Bu da simptomları nəzərəçarpacaq dərəcədə pisləşən xəstələrin sayını 34%-dən 16%-ə endirib. Tədqiqat qrupu niraparib qrupunda ümumi sağ qalma müddətinin yaxşılaşmasına doğru bir tendensiya müşahidə etsə də, niraparibin ömür gözləntisini artırdığını təsdiqləmək üçün daha uzun izləmə müddətinin lazım olduğunu bildirir. Universitetin Xərçəng İnstitutunun tədqiqat rəhbəri professor Gerhard Attard qeyd edib: “Hazırkı standart müalicələr inkişaf etmiş prostat xərçəngi olan xəstələrin əksəriyyəti üçün çox effektiv olsa da, pasiyentlərin kiçik, lakin çox əhəmiyyətli bir hissəsi bu müalicələrdən məhdud fayda görür. İndi bilirik ki, HRR gen mutasiyaları olan prostat xərçəngləri xəstəliyin tez təkrarlanan və aqressiv seyr edən xəstələr qrupuna daxildir. Niraparib ilə kombinasiya edərək xərçəngin geri qayıtmasını ləngidə və ümid edirik ki, ömür gözləntisini əhəmiyyətli dərəcədə uzada bilərik.” “Bu nəticələr heyrətamizdir, çünki onlar diaqnoz zamanı genişmiqyaslı genomik testlərin aparılmasını və ən böyük fayda əldə edə biləcək xəstələr üçün hədəflənmiş müalicənin istifadəsini dəstəkləyir.” Müalicə ümumiyyətlə yaxşı qəbul edilsə də, professor Attard niraparib qrupunda yan təsirlərin daha çox olduğunu, məsələn, anemiya və yüksək qan təzyiqi hallarının artdığını, pasiyentlərin 25%-nin qan köçürməsinə ehtiyac duyduğunu bildirib. Komanda nəticələrin “vədverici” olduğunu, lakin uzunmüddətli sağ qalma faydalarını təsdiqləmək, eləcə də yeni təsvir texnikalarının və daha geniş genetik testlərin təsirini analiz etmək üçün əlavə araşdırmalara ehtiyac olduğunu vurğulayıb.

24 saat