Yüksək testosteronlu kişilərin bədən qoxusu: Dominantlıq əlaməti, cəlbedicilik yox

Müasir insanların dəbli geyimlərə və vəzifə titullarına güvənərək öz dəyərlərini ifadə etməyi seçdiyi bir dövrdə, başqasının qoltuqaltı qoxusunu duyaraq onun sosial statusunu müəyyən etmək heyvani bir davranış kimi görünə bilər. Lakin yeni bir araşdırmaya görə, bədən qoxusu kişilərin qavranılmasında, xüsusən də dominantlıq baxımından əhəmiyyətli rol oynaya bilər.

Testosteron və Bədən Qoxusu Arasındakı Əlaqə

Bu qoxu ipucunun testosteron hormonu ilə əlaqəli olduğu düşünülür. Testosteron əzələ kütləsi, sümük sıxlığı və bədən tükləri ilə bağlıdır. Bu, kişilərdə əsas cinsi hormon olsa da, qadınlar da az miqdarda istehsal edir. Yeni araşdırmada elm adamları, orta yaşı 22 olan 74 kişidən tərlənmiş köynəklər toplayıblar. Bu subyektlər, testosteron səviyyələrini ölçmək üçün tüpürcək nümunələri də veriblər. Daha sonra bu geyilmiş köynəklər, kişilər və qadınlardan ibarət 797 iştirakçıya qoxlatılıb. Onlardan qoxuları qavranılan dominantlıq (idarəedici və ya aqressiv xüsusiyyətlərlə əlaqəli) və nüfuz (hörmət və heyranlıqla əlaqəli) baxımından qiymətləndirmələri istənilib.

Dominantlıq Qavrayışında Qoxunun Rolu

Viktoriya Universitetinin (Kanada) postdoktorant tədqiqatçısı və araşdırmanın aparıcı müəllifi Marlise Hofer bildirib ki, bu tədqiqat bədən qoxusunun insanların başqalarının sosial statusunu necə qavramasında oynadığı rolu araşdırır. Tədqiqatçı əlavə edib: "Görmə və eşitməni əsas sosial duyğularımız hesab etsək də, qoxu da başqaları haqqında incə, lakin mənalı məlumatlar daşıyır." Nəticələr göstərib ki, yüksək testosteron səviyyəsinə malik kişilərdən alınan köynəklər ardıcıl olaraq daha dominant qoxulu kimi qiymətləndirilib. Lakin testosteron və qavranılan nüfuz arasında heç bir əlaqə tapılmayıb. Hoferin sözlərinə görə, bu əlaqə qoxunun müsbətliyi, intensivliyi, donorun etnik mənşəyi, özünü dominant qiymətləndirmə və qoxulayanın cinsi kimi potensial qarışdırıcı amillər nəzərə alındıqdan sonra da əhəmiyyətli olaraq qalıb. Maraqlıdır ki, qoxulayanlardan köynəkləri intensivlik, xoşagələnlik və cəlbedicilik baxımından da sıralamaları istənilib, lakin testosteron və qoxunun müsbətliyi arasında heç bir əlaqə aşkar edilməyib. Yəni, testosteron insanların qoxunu xoş, cəlbedici və ya seksual hesab etməsinə təsir etməyib.

İnsanlarda Qoxunun Gizli Siqnalları

Çoxsaylı dəlillər qoxuların insanlarda sosial siqnal kimi çıxış edə biləcəyini göstərir, xüsusən də cinsi münasibətlər sahəsində. Məsələn, əvvəlki iki araşdırma qadın göz yaşının qoxusunun kişilərdə cinsi oyanıqlığı və aqressiyanı azalda biləcəyini göstərib. Bu cür kəşflər, insanlarda feromonların olub-olmaması sualını gündəmə gətirib. Əksər elm adamları qəti şəkildə desək, insanlarda əsl feromonlar olmadığını iddia etsələr də, davranışlarımızın düşündüyümüzdən daha çox burnumuz tərəfindən idarə olunduğu aydındır. Tədqiqat "Evolution and Human Behavior" jurnalında dərc edilib.

24 saat