Analizlərə əsasən, bu fərdin qəhvəyi saçlı, qəhvəyi gözlü və tünd dərili olduğu müəyyən edilib. Aparılan
genetik analizlər onun genomunun 80 faizinin Şimali Afrika, 20 faizinin isə Qərbi Asiya mənşəli olduğunu göstərir. Bu nəticələr
Qədim Misir sivilizasiyasının Afrikanın digər bölgələrindən, eləcə də Mesopotamiyadan gələn miqrantlar və tacirlərlə birlikdə zəngin bir mədəniyyət mozaikasında yaşadığını ortaya qoyur.
Francis Krik İnstitutunun genetikçisi Pontus Skoqlund bildirib ki, Misirdə isti və quraq iqlim səbəbindən DNT-nin qorunması çətin olduğundan, bu kəşf erkən Misir cəmiyyətlərinə dair ilk
genetik analizlər təqdim edir. Yeni texnikalarla kontaminasiyanın qarşısını alaraq DNT-ni təhlil etməyə nail olan komanda, insan hərəkətliliyi haqqında mühüm məlumatlar əldə edib.
Qalıqlar Qahirədən 265 kilometr cənubda yerləşən qədim Nuveyrat şəhərindəki bir nekropolda, qaya qəbrin içindəki böyük bir küpün içərisində tapılıb. Miladdan əvvəl 2855-2570-ci illər arasında öldüyü təxmin edilən bu şəxsin boyu 160 sm idi. Onun dişlərindəki güclü aşınmalar və irəliləmiş artirit əlamətləri 44-64 yaşları arasında vəfat etdiyini göstərir.
PEŞƏSİ MÜƏYYƏN EDİLDİ
Bu fərdin məzarı onun yüksək sosial statusuna işarə etsə də, skeletində gündəlik fiziki fəaliyyətlərə dair izlər də mövcuddur. Liverpul Con Murs Universitetindən bioarxeoloq Coel Ayriş qeyd edib ki, çanaq sümüklərinin genişlənməsi, qol sümüklərindəki irəliləmiş hərəkət izləri və sağ ayağındakı aydın artirit onun dulusçuluqla məşğul ola biləcəyinə dəlalət edir.
Bu hal, adətən elitar qəbir praktikasında rast gəlinməyən dulusçuluq peşəsini icra edən bu şəxsin, fövqəladə bacarıqları sayəsində yüksək statusa nail ola biləcəyini düşündürür.
Dişlərindən götürülən izotop analizləri, bu fərdin Nil Vadisində böyüdüyünü və buğda, arpa, eləcə də heyvan zülalı ilə zəngin bir qidalanma rejiminə sahib olduğunu ortaya qoyub. Bu qidalanma tərzi dövrün
Qədim Misir əhalisi üçün xarakterik idi.
Aberdin Universitetinin
arkeogenetik alimi Linus Girdland Flink bildirib ki, skelet 1902-ci ildə qazılıb, Liverpul Dünya Muzeyinə bağışlanıb və İkinci Dünya Müharibəsi zamanı muzeyin bombalanmasına baxmayaraq sağ qalan nadir qalıqlardan biridir.
Tədqiqatçılar bu fərdin hekayəsinin
sivilizasiya haqqında daha ətraflı və dərindən bir anlayış inkişaf etdirmək üçün mühüm bir başlanğıc olduğunu ifadə ediblər.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Genetik və izotop analizləri də müəyyən məlumatlar versə də, bu analizlərin nəticələrini peşə müəyyənləşdirməkdə nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu da vurğulamaq lazımdır. Məsələn, genetik məlumatlar onun Afrikadan gəldiyini göstərir, lakin bu onun hansı peşədə çalışdığını birbaşa ifadə etmir. Qeyd olunan 80% Şimali Afrika, 20% Qərbi Asiya mənşəli olması, daha çox miqrasiya və mədəni qarşılıqlı əlaqələr haqqında məlumat verir.
Müəyyən peşələrin sosial statusu ilə bağlı təsvirlər də diqqət çəkir. Əgər dulusçuluq kimi peşələr adətən elit sosial təbəqə ilə əlaqələndirilmirsə, bu fərdin bu peşə ilə yüksək statusa necə nail ola bildiyi sualını yaradır. Bu, tədqiqatın daha incə nöqtələrini araşdırmağa təşviq edir.
Ümumilikdə, tədqiqat müasir elmi üsulların qədim sivilizasiyaları anlamaqda rolunu göstərsə də, bu cür nəticələrə gələrkən daha ehtiyatlı və çoxşaxəli yanaşmanın vacibliyini də yaddan çıxarmamaq lazımdır. Qədim Misirin sosial və peşəkar strukturlarının tamamilə anlaşıldığını iddia etmək hələ də çətin ola bilər.
Qədim Misir sosial quruluşunun müasir anlayışlardan fərqli olması qəbul olunandır, lakin bu, müəyyən peşələrin fəaliyyətini tamamilə anlamağımıza mane olmamalıdır. Məsələn, dulusçuluq kimi fiziki əməyə əsaslanan peşələrdəki izlərin müəyyənləşdirilməsi, hətta qədim dövrlərdə də oxşar mexanizmlərə dayanır. "Hekimpərvər" anlayışının fərqliliyi kimi məsələlər də yeni tədqiqatlarla aydınlaşdırıla bilər.
Tədqiqatın kontekstuallığına gəldikdə isə, məqalədə tapıntının yerləşdiyi nekropol, məzarın tipi, küpün içində tapılması kimi detallar verilməklə bu kontekst təmin edilib. Genetik analizlər, izotop analizləri və bioarxeoloji yanaşmaların birləşdirilməsi, bu fərdin həyat tərzi və peşəsi haqqında daha dəqiq məlumat əldə etməyə imkan yaradıb. Bu, müasir elmi metodların köməyi ilə qədim sivilizasiyaları anlamağın önəmini göstərir.
Şərh Yaz