52 illik itkin xəzinə anbar təmizliyində üzə çıxdı

Yarım Əsr Sonra Aşkar Edilən Tarixi Maqniti Lent

2008-ci ildə həyatını itirən bir mühəndisin əl yazısının yer aldığı lent makarası üzərində, kompüter elminin təməl daşlarından biri olan UNIX V4-ün tam surətinin tapıla biləcəyi ehtimal edilir. Bu kəşf, təxminən yarım əsr ərzində itkin sayılan bir mirasın yenidən üzə çıxmasına səbəb ola bilər.

UNIX V4-ün İtmiş Tarixi və Onun Önəmi

Universitet professoru Robert Riççi, bu əhəmiyyətli tapıntını "Mastodon" sosial media platforması vasitəsilə ictimaiyyətə elan etdi. Riççi, doqquz hissədən ibarət makaranın üzərində "Bell Labs V4-dən UNIX Orijinalı" yazılı bir etiket olduğunu və əl yazısının 2008-ci ildə vəfat etmiş keçmiş məsləhətçisi Cey Lepreoya aid olduğunu təsdiqlədi. Bu kəşf bilişim tarixi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır, çünki UNIX V4 nüvəsi və bəzi əsas proqram təminatının C proqramlaşdırma dili ilə yenidən yazıldığı ilk versiya kimi tanınır. İndiyədək bu versiyadan yalnız bir neçə hissə mənbə kodu və bəzi sənəd surətləri əlçatan idi.

"Yuta Çaydanı" ilə Gözlənilməz Əlaqə

Tədqiqat qrupu, lent makarasının kimin əlindən keçdiyini müəyyən etmək üçün hərtərəfli araşdırma apardı. Əldə edilən nəticələr, lentin əvvəlcə kompüter qrafikası tarixinin ikonik fiquru Martin Nyuelə göndərildiyini göstərdi. Nyuel, 3D modelləşdirmə dünyasında simvollaşan "Yuta Çaydanı"nın yaradıcısı kimi tanınır. Bu fakt, aşkar edilmiş lent makarasının yalnız bir proqram təminatı ehtiyat nüsxəsi deyil, həm də kompüter qrafikasının yaranması ilə də birbaşa bağlı tarixi bir sənəd olduğunu ortaya qoydu.

Bərpa Prosesi Başlayır: Kompüter Tarixi Muzeyi Hərəkətdə

Professor Riççi, makaranı Kaliforniyadakı Kompüter Tarixi Muzeyinə (CHM) şəxsən təhvil verəcəyini bəyan etdi. Muzeydə çalışan məlumat bərpası üzrə mütəxəssis Al Kossou, layihəyə xüsusi maraq göstərdi və bərpa prosesinin təfərrüatlarını bölüşdü.

Kossounun sözlərinə görə, proses maqniti lentin oxunması üçün gücləndiricilərlə yapışdırılması və məlumatların çoxkanallı analoq-rəqəmsal çeviricilər vasitəsilə 100 QB-lıq RAM-a köçürülməsi ilə həyata keçiriləcək. Daha sonra, Len Şustek tərəfindən hazırlanmış xüsusi analiz proqramı istifadə olunacaq. 1970-ci illərə aid, təxminən 365 metr uzunluğundakı bu 9 kanallı lentdən məlumatların böyük ölçüdə bərpa edilə biləcəyi proqnozlaşdırılır. Bu tarixi əməliyyat sistemi üçün böyük bir addımdır.

Nadir Tapıntı: "Bu Kəşf Son Dərəcə Əhəmiyyətlidir"

CHM mütəxəssisi Kossou, layihənin əhəmiyyətinə diqqət çəkərək dedi: "Bu cür nadir bir tapıntıya hər zaman rast gəlinmir. Bu səbəbdən bərpa işini layihələr siyahımın ən üst sırasına daxil etdim."

Mütəxəssislərin fikrincə, maqniti lentdəki məlumatlar uğurla oxuna bilərsə, kompüter tarixinin ən itkin parçalarından biri olan UNIX V4-ün eksiksiz orijinal surəti yenidən üzə çıxmış olacaq.

24 saat