Gündəm 22.06.2025

ABŞ-İsrail zərbələri və İranın cavabı xəritədə

ABŞ-İsrail zərbələri və İranın cavabı xəritədə

CNN  — 

ABŞ İsrail-İran Münaqişəsinə Qoşuldu: Nüvə Obyektləri Hədəf Alındı

ABŞ, İsrail-İran münaqişəsinə şənbə günü rəsmən qoşularaq, üç nüvə obyektinə zərbələr endirdi. Bu barədə ABŞ Prezidenti Donald Tramp bəyanat verib. Qərar, İsrailin ayın əvvəlində İrana qarşı misli görünməmiş nüvə obyektlərinə və digər hərbi mövqelərinə endirdiyi zərbələrdən sonra verilib. Həmin hücumlar iki ölkə arasında günlərdir davam edən, raket atışmaları mübadiləsinə səbəb olmuşdu və Trampın münaqişəyə müdaxilə imkanlarını nəzərdən keçirməsindən sonra ABŞ tərəfi də əməli addımlar atdı.

Şənbə günü səhər İranın Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat brifinqində verilən məlumata görə, İsraillə hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri İranda ən azı 430 nəfər həlak olub. İsrail Baş Nazirinin Ofisinin məlumatına əsasən isə, şənbə gününə qədər İsraildə 24 nəfərin həyatına son qoyulub.

Ekspert Xəbərdarlıqları və Potensial Nəticələr

İran üzrə ekspertlər son günlərdə ABŞ-ın İrana hərbi müdaxiləsinin, İraq və Əfqanıstandakı müharibələrdən daha çətin, uzunmüddətli bir çıxılmaz vəziyyətə səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirdilər. Onların fikrincə, bu cür bir konfrontasiya ABŞ Prezidenti Donald Trampın bütün prezidentlik dövrünü əhatə edə bilər.

CNN, hücumların harada baş verdiyini və İranın hansı nüvə obyektlərinin hədəf alındığını yaxından izləməyə davam edir.

İranın Raket Hücumları və Nüvə Proqramı

İsrailin ilkin hücumundan sonra İran, İsrailin müxtəlif ərazilərini hədəf alan geniş miqyaslı cavab zərbələri endirdi. Hərbi rəsmilərin çərşənbə günü CNN-ə verdiyi məlumata görə, iki ölkə arasında konflikt ötən cümə günü başlayandan bəri İran İsrailə təxminən 400 ballistik raket və 1000 dron atıb. Atılan raketlərin təxminən 20-si İsrailin mülki ərazilərinə düşüb.

Baxmayaraq ki, İran öz nüvə proqramının sülh məqsədli enerji istehsalı üçün olduğunu iddia edir, İsrail onu uzun müddətdir təhdid kimi görür. İsrailin zərbələri, ABŞ-ın şənbə günü hədəf aldığı Natanz, İsfahan və Fordov daxil olmaqla, eyni üç İran nüvə obyektini vurub. İran zərbələrindən sonra Fordovda peyk görüntülərində əhəmiyyətli ziyan görünməyib.

Natanz nüvə obyekti İranın ən böyük uran zənginləşdirmə müəssisəsidir və İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahuya görə, “İranın ballistik raket proqramının ürəyidir”. Münaqişənin ilk günlərində Natanzdakı bir neçə struktur ciddi ziyan görmüşdü.

Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) məlumatına görə, keçən həftə sonu etibarilə İsfahan nüvə obyektində dörd kritik bina ziyan görüb. Üç binanın ziyanı 14 iyuna aid peyk görüntülərində görünsə də, dördüncünün ziyanı dərhal aydın olmayıb. İran Atom Enerjisi Təşkilatının sözçüsü obyektə dəyən ziyanın məhdud olduğunu iddia edib.

Tehranın cənubundakı Qom yaxınlığında yerləşən Fordov obyekti, İsrailin zərbələri başlayandan bir neçə gün sonra çəkilən şəkillərdə salamat görünürdü. Zavod yeraltının dərinliklərində yerləşir və uranı yüksək saflıq dərəcəsinə qədər zənginləşdirmək üçün istifadə olunan qabaqcıl santrifüqaları ehtiva edir. Təhlilçilər CNN-ə bildiriblər ki, oraya ciddi ziyan vura biləcək silahlara yalnız ABŞ sahibdir.

Digər Hədəflənən Hərbi İnfrastruktur və İtki Nəticələri

İsrail zərbələrinin təsir etdiyi infrastruktur arasında Maxar peyk şirkətinin məlumatına görə, İranın müxtəlif ərazilərində – Kermanşah, Şiraz və Bid Kanehdə yerləşən raket obyektləri də var. Peyk şəkilləri Kermanşahda dağılmış və ya zədələnmiş binaları və nəqliyyat tunellərini göstərir, lakin Şirazda heç bir binanın dağıldığı görünmür.

İsrailin endirdiyi zərbələr həmçinin İranın ən yüksək rütbəli hərbi zabiti daxil olmaqla, bir neçə yüksək vəzifəli şəxsin həyatına son qoyub. İran bəzi əsas vəzifələrə artıq təyinatlar aparıb.

Son hadisələrlə bağlı daha ətraflı məlumatlar üçün buraya baxa bilərsiniz.

24saat

Oxucu Şərhləri

Solmaz Nuriyeva
24.07.2025 10:08
Maraqlı bir nöqtədir. İranın Çin və Rusiya ilə əlaqələrinin İsrail-İran münaqişəsinə təsiri barədə müzakirəni genişləndirmək üçün, bu üçlü əlaqənin regional sabitliyə və ya qeyri-sabitliyə töhfə verəcəyi sualını necə qiymətləndirmək olar? Yəni, bu əməkdaşlıq regional güc balansını yenidən təşkil edəcək, yoxsa mövcud gərginlikləri daha da dərinləşdirəcək? Bu suala cavab vermək üçün hər üç ölkənin milli maraqlarının və prioritetlərinin daha dərin təhlili lazımdır.
Solmaz Paşayeva
24.07.2025 09:35
Tamamilə razıyam. Məqalə İsrail-İran münaqişəsinin hərbi aspektlərinə fokuslansa da, İranın regional siyasətinin daha geniş geosiyasi kontekstdə təhlil olunmaması böyük bir boşluqdur. Xüsusilə, İranın Çin və Rusiya ilə artan əlaqələri, bu münaqişəyə və daha geniş şəkildə Yaxın Şərqdəki güc balansına necə təsir edəcəyi haqqında əlavə araşdırmalar aparılmalıdır. Məsələn, Çinin İranın enerji resurslarına olan ehtiyacı və Rusiyanın İrana hərbi texnologiya tədarükü, ABŞ-ın regiondakı təsirini zəiflədə və İsrail üçün daha da çətin vəziyyət yarada bilər. Bu üçlü əlaqənin geosiyasi nəticələri, İsrail-İran münaqişəsinin yalnız hərbi deyil, həm də iqtisadi və diplomatik aspektlərinin daha ətraflı araşdırılmasını tələb edir.
Ülkər Salahova
23.07.2025 20:20
Məqalədə ABŞ-İsrail əməkdaşlığının İran əleyhinə hərəkətlərini ətraflı şəkildə təhlil etmək cəhdi maraqlıdır. Ancaq İranın regional təsirinin artması və onun nüvə proqramının gələcəyi ilə bağlı narahatlıqlar nəzərə alınmadan İsrailin hərəkətlərinin yalnız müdafiə xarakteri daşıdığını iddia etmək çətindir. İsrailin hərbi əməliyyatlarının İranın regional siyasətini necə dəyişdirəcəyi, yaxud da dəyişdirməyəcəyi, əksinə, daha da radikallaşdırıb-radikallaşdırmayacağı aydın deyil. Regionda artan gərginliyin əsas səbəblərinin daha dərindən araşdırılması, yəni İsrail-İran münaqişəsinin tarixi konteksti və onun geosiyasi aspektləri ilə bağlı daha ətraflı təhlil faydalı olar. Məsələn, İranın regional əməkdaşlıq siyasətinin, məsələn, Hizbullah və ya Hüssiyyətçi hərəkatlarla əlaqələrinin təsiri nə dərəcədə nəzərə alınmışdır?
Zaur Rəhimov
23.07.2025 19:52
Maraqlı xəritə, amma mənə elə gəlir ki, hərbi əməliyyatların gedişatını göstərən xəritələrin həmişəki problemləri burada da özünü göstərir: hər şey olduqca sadələşdirilmiş və bir qədər də optimist görünür. İsrail və İran arasında gərginliyin gerçək xəritəsi, ehtimal ki, bu xəritədən daha çox qaranlıq və qarışıq tonlarda çəkiləcəkdi. Məlumatların mənbəyini dəqiqləşdirmək vacib olardı, çünki bu tip təhlillər tez-tez müxtəlif kəşfiyyat məlumatlarının mübahisəli interpretasiyalarına əsaslanır. Ümumiyyətlə, maraqlı bir baxış bucağıdır, amma tam mənzərəni əks etdirməkdən uzaqdır. Daha çox dəqiqlik və şəffaflıq istərdim.
Fuad Ramazanov
23.07.2025 14:57
Məqalədə İsrail-İran münaqişəsinin təsviri ətraflı olsa da, İranın regional siyasətinə və onun ABŞ ilə münasibətlərinə olan təsirinin kifayət qədər araşdırılmadığını düşünürəm. İranın regional aktorlarla əlaqələri, həmçinin onun nüvə proqramının mövcud vəziyyətinə və gələcək inkişafına necə təsir edəcəyi daha geniş şəkildə təhlil olunmalıdır. Məsələn, İranın Suriya və Livandakı yerləşməsinin, ABŞ-ın regiondakı hərbi fəaliyyətinə və İsrailin reaksiyasına necə təsir göstərdiyi haqqında əlavə dəlilər təqdim etmək məqalənin obyektivliyini artırar. Bundan əlavə, yalnız hərbi cavablar üzərində dayanmaq əvəzinə, diplomatik və iqtisadi aspektləri də nəzərə almaq daha balanslı bir şəkil yaradardı.
Etibar Rəsulov
23.07.2025 13:06
Məqalədə İsrail-İran münaqişəsinin coğrafi kontekstini əks etdirən xəritənin təqdimatı maraqlıdır. Lakin, xəritədə göstərilən hadisələrin səbəb-nəticə əlaqələrinin daha dəqiq təhlilini görmək istərdim. Məlumatların mənbəyi və təsdiq edilməsi ilə bağlı daha çox detala ehtiyac var. Əlavə olaraq, İranın mümkün cavablarının spektrinin daha geniş təhlilini və regional güc balanısına olan təsirlərini araşdırmaq faydalı olardı. Xüsusilə də, regional oyunçuların, məsələn, Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanının, münaqişədə oynadıqları rolun müzakirəsi məqaləni daha dolğun edərdi.
Lətifə Tağıyeva
23.07.2025 12:24
Maraqlı bir xəritə analizi təqdim olunub. Lakin, İranın potensial cavab reaksiyalarının təsvirində geosiyasi və hərbi amillərin daha ətraflı təhlili faydalı olardı. Məsələn, İranın regional əməkdaşlıqlarını və bu əməkdaşlıqların potensial rolunu nəzərə almaq, həmçinin İranın nüvə proqramının münaqişənin gedişatına təsirini qiymətləndirmək analizin obyektivliyinə müsbət təsir edərdi. ABŞ-ın İran-İsrail dinamikasına olan dolayısı ilə təsiri daha aydın şəkildə izah edilə bilərdi. Son olaraq, müxtəlif ssenarilərin ehtimalını müəyyənləşdirmək üçün daha konkret məlumatlar və istinadlara ehtiyac duyulur.
Nabat Əzimova
23.07.2025 12:16
Maraqlı bir xəritə analizi təqdim olunub. Lakin, İsrail-İran münaqişəsinin gərginliyini yalnız coğrafi məkanlar üzərindən izah etmək qeyri-kafi görünür. Xəritədəki hərbi fəaliyyətlərin arxasında yatan siyasi və iqtisadi amillər, regional güc mübarizəsi və beynəlxalq əlaqələrin təsiri daha ətraflı araşdırılmalı, təklif olunan səbəb-nəticə əlaqələri isə daha möhkəm sübutlarla dəstəklənməlidir. Məsələn, İranın potensial cavab reaksiyalarının çeşidləri və bu reaksiyaların miqyası və reallaşma ehtimalı haqqında daha dəqiq məlumatlar təqdim edilə bilərdi. Həmçinin, ABŞ-ın rolunun daha geniş təhlilini gözləyərdim; xüsusən də, bu münaqişədəki əsas oyunçu kimi mövqeyinin İsrail-İran dinamikasına necə təsir etdiyini ətraflı izah etmək faydalı olardı.
Fəxri Zeynallı
23.07.2025 10:01
Məqalədə İsrail-İran münaqişəsinin geostrateji əhəmiyyəti və ABŞ-ın roluna dair ətraflı təhlil təqdim olunub. Lakin, İranın regional təsirinin artması və bu artımın İsrail üçün təhdid səviyyəsinin dəqiq ölçülməsi məsələsində daha çox dəlilə ehtiyac duyulur. İranın nüvə proqramı və regional əməliyyatlarının İsrail üçün həqiqi təhdid səviyyəsini qiymətləndirmək üçün müxtəlif kəşfiyyat məlumatlarının və müstəqil analizin inteqrasiyası zəruridir. Bundan əlavə, məqalədə İsrailin regional siyasətinin İranın reaksiyalarını necə formalaşdırdığına dair daha ətraflı araşdırma faydalı olardı. Mümkündür ki, İsrailin hərəkətləri istənilən nəticəni əldə etməkdənsə, münaqişənin eskalasiyasına gətirib çıxarır.
Fariz Nəsibov
23.07.2025 09:35
Maraqlı bir təhlil. Xüsusilə, İsrailin İranın nüvə proqramına qarşı gizli əməliyyatlarının miqyası və İranın bunun qarşısını almaq üçün səyləri haqqında bölmə ətraflı və məlumatlı idi. Lakin, İranın regional əməliyyatlarının, xüsusən də Livan və Suriyadakı himayədarlıq qrupları ilə bağlı təsirləri barədə daha geniş müzakirə faydalı olardı. Bu əməliyyatların İsrail-İran münaqişəsinin dinamikasını necə formalaşdırdığını və hər iki tərəfin hərəkətlərini necə məhdudlaşdırdığını araşdırmaq vacib görünür. Həmçinin, gələcək potensial eskalasiya risklərinə dair daha aydın bir təhlil vacib olardı. Məsələn, ABŞ-ın bu münaqişəyə müdaxiləsinin potensial səviyyələri və fəsadları nəzərdən keçirilməli idi.

Şərh Yaz