ABŞ "məhdud" nüvə sınaqlarında partlayışların qarşısını necə alacaq

ABŞ-ın Partlayışsız Nüvə Təkmilləşdirmə Strategiyası

ABŞ-ın nüvə silahları arsenalının etibarlığını təmin etmək məqsədi daşıyan mövcud yanaşması, heç bir real partlayışa səbəb olmadan həyata keçirilən xüsusi nüvə sınaqları üzərində qurulub. Bu "məhdud" sınaqlar, Vaşinqtonun 1992-ci ildən bəri nüvə partlayışları moratoriumuna riayət etməklə yanaşı, həm də Strateji Silahların Azaldılması Müqaviləsi (START) kimi beynəlxalq müqavilələrin ruhuna uyğun hərəkət etməsini təmin edir. Məqsəd, mövcud silahların vaxt keçdikcə necə davrandığını dərk etmək və hər hansı bir çatışmazlığı aşkarlamadan onların təhlükəsizliyini və effektivliyini qoruyub saxlamaqdır.

Subkritik Təcrübələrlə Nüvə Materiallarının Öyrənilməsi

Bu partlayışsız sınaqlar arasında ən əhəmiyyətli yerlərdən birini subkritik təcrübələr tutur. Subkritik təcrübələr nüvə materiallarını, məsələn, plutoniumu, partlayışsız, lakin yüksək təzyiq və temperatur şəraitində öyrənməyə imkan verir. Bu prosesdə, material nüvə zəncirvari reaksiyasını təmin edəcək kritik kütləyə çatdırılmır, yəni atomlar parçalanaraq enerjini sərbəst buraxmır. Bunun əvəzinə, tədqiqatçılar bu materialların ekstremal şəraitdə fiziki xüsusiyyətlərini analiz edərək, onların zamanla necə dəyişdiyini, köhnəldiyini və ya potensial olaraq hansı zərərlərə məruz qaldığını müəyyən edirlər. Bu məlumatlar nüvə başlıqlarının ümumi fəaliyyətini və davamlılığını qiymətləndirmək üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir.

Hidrodinamik Sınaqlar və Rəqəmsal Modelləşdirmənin Rolu

Subkritik təcrübələrlə yanaşı, ABŞ alimləri hidrodinamik sınaqlardan da istifadə edirlər. Bu sınaqlar, nüvə silahının işə salınması prosesini simulyasiya etmək üçün adi partlayıcılardan istifadə edir, lakin yenə də nüvə materiallarının kritik vəziyyətə çatmasının qarşısı alınır. Proses, nüvə materialının adi partlayıcılar vasitəsilə sıxılmasını, yəni imploziya mərhələsini modelləşdirir. Bu zaman yaranan məlumatlar, superkompüterlərdə aparılan mürəkkəb rəqəmsal modelləşdirmə və simulyasiyalarla birləşdirilir. Müasir hesablama gücü sayəsində, ABŞ laboratoriyaları, fizika qanunlarına əsaslanaraq, real partlayışlar olmadan belə, nüvə silahlarının necə işləyəcəyini dəqiq proqnozlaşdıra bilirlər. Bu yanaşma, nüvə sınaqları üçün daha əhatəli və təhlükəsiz bir alternativ təqdim edir.

Arsenalın Davamlı Etibarlığının Təminatı

Bu cür partlayışsız sınaqlar və qabaqcıl simulyasiyalar ABŞ-a öz nüvə arsenalının etibarlılığını və təhlükəsizliyini davamlı olaraq təsdiqləməyə imkan verir. Bu metodlar, silahların işləmə qabiliyyətini yoxlamaqla yanaşı, həm də onların təhlükəsizlik sistemlərinin funksionallığını və ətraf mühitə potensial təsirlərini qiymətləndirməyə kömək edir. Beləliklə, ABŞ, bir tərəfdən nüvə silahlarının yayılmamasına dair beynəlxalq öhdəliklərə əməl edir, digər tərəfdən isə strateji çəkindiricilik qabiliyyətini qoruyub saxlayır. Bu yanaşma, həm elmi, həm də siyasi baxımdan məsuliyyətli bir addım kimi qəbul edilir.

24 saat