ABŞ rəsmisi: Ukrayna sülh təklifinə razılaşdı

Ukrayna müharibəsinə son qoymaq üçün fərqli sülh təklifləri

ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının Ukrayna müharibəsini yekunlaşdırmaq üçün irəli sürdüyü 28 bənddən ibarət təklif, Rusiyaya xeyir verdiyi üçün tənqidlərlə qarşılaşıb. Bu sənəddəki şərtlər tərəflər arasında gərginliyə səbəb olur.

Eyni zamanda, Reuters agentliyi tərəfindən əldə edilən və Avropa mənbələri tərəfindən CNN-ə təsdiqlənən Avropa Birliyinin qarşı-təklifi isə Kiyevin istəklərinə daha çox uyğundur. İki plan arasında əsas fərqlər aşağıdakılardır.

Ərazi güzəştləri ilə bağlı əsas fikir ayrılıqları

ABŞ planında Luqansk, Donetsk və işğal altında olan Krımın de-fakto Rusiya ərazisi kimi tanınması, o cümlədən Birləşmiş Ştatlar tərəfindən də təsdiqlənməsi nəzərdə tutulur. Həmçinin, Xerson və Zaporojye vilayətlərində cəbhə xəttinin olduğu kimi dondurulması təklif edilir.

Reuters-in əldə etdiyi Avropa layihəsi isə bu məsələdə tamamilə fərqli mövqe tutur. Sənəddə qeyd olunur ki, "Ukrayna işğal olunmuş suveren ərazilərini hərbi yollarla geri qaytarmamağı öhdəsinə götürür. Ərazi mübadiləsi ilə bağlı danışıqlar təmas xəttindən başlayacaq."

NATO genişlənməsi və Ukraynanın hərbi gücü

ABŞ-ın ilkin sülh təkliflərində NATO-nun daha da genişlənməyəcəyi və Ukraynanın NATO-ya daxil olmaqdan imtina etməsi barədə müddəa yer alır.

Avropa layihəsi bu müddəaları ləğv edir. Reuters-in məlumatına görə, Avropa variantında "Ukraynanın NATO-ya qoşulması NATO üzvlərinin konsensusundan asılıdır" deyilir. Bu ifadə konsensusun hazırda mövcud olmadığını qeyd etsə də, gələcək üçün qapını açıq qoyur.

Ukrayna hərbi qüvvələrinə gəlincə, ABŞ planı Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sayını 600.000 nəfərlə məhdudlaşdırır. Avropa planı isə dinc dövrdə Ukrayna ordusunun 800.000 nəfərlə "məhdudlaşdırılmasını" təklif edir. Hər iki layihədə də Rusiyanın qat-qat böyük ordusunun sayında heç bir ixtisar tələbi yoxdur.

Gələcək seçkilərə yanaşmalar və danışıqların fonu

ABŞ layihəsi razılaşma imzalandıqdan sonra 100 gün ərzində Ukraynada seçkilərin keçirilməsini tələb edir. Analitiklər bunu kampaniya üçün qeyri-praktik qısa bir müddət hesab edirlər.

Avropa layihəsi isə yalnız razılaşma imzalandıqdan sonra "mümkün qədər tez" seçkilərin keçirilməsini təklif edir. Bu yanaşma prosesə daha çox zaman verilməsini nəzərdə tutur.

Kontekst olaraq qeyd etmək lazımdır ki, Avropa mətninin Reuters tərəfindən əldə edilən nüsxəsindən fərqli, Amerika və Britaniya xəbər agentliklərində yayımlanan digər versiyaları da mövcuddur. ABŞ-ın 28 bəndlik planı da Cenevrədə yüksək səviyyəli liderlərin müzakirələrindən sonra ilkin versiyasından fərqlənə bilər. ABŞ ordusunun katibi Dan Driskol dünən Abu-Dabidə Rusiya rəsmiləri ilə Ukrayna müharibəsinə son qoymaq üçün təklif olunan planı müzakirə etmək məqsədilə görüşlər keçirib.

24 saat