ABŞ Səfiri Barrackdan Dəməşqə dəstək, İsrailin vaxtsız addımlarına tənqid

Müəllif ABŞ-ın Suriyaya dəstək bəyanatının Orta Şərqdə geosiyasi tarazlığı dəyişə biləcəyini, bu dəyişikliyin səbəblərinin çoxcəhətli olduğunu (iqtisadi və siyasi dəyişikliklər, Rusiyanın təsiri və yeni bir regional strategiya) və bunun iqtisadi və siyasi nəticələrinin (Rusiya ilə rəqabət, regional sabitlik və ya gərginlik) qeyri-müəyyən olduğunu vurğulayır. Əsas fikir, ABŞ-ın Suriyaya olan yeni yanaşmasının qısa və uzunmüddətli nəticələrinin dərin araşdırılmasını tələb etməsidir. Bu, həm də regional sabitliyə potensial təsiri baxımından həlledici bir məsələdir.

Şərhdə ABŞ-ın Suriyaya dəstəyi və İsrailə tənqidinin təhlilində geosiyasi motivlərin nəzərə alınmamasının əhəmiyyətini vurğulanır. Müəllif ABŞ-ın hərəkətlərinin Rusiya ilə rəqabət və ya regionda nüfuz qazanma kimi daha geniş strategiyasının bir hissəsi ola biləcəyini irəli sürür. Bundan əlavə, İsrailin əməliyyatlarının "vaxtlamasının qəbuledilməz" olması iddiasının obyektiv meyarlara və konkret nümunələrə əsaslanması zərurəti qeyd olunur. Yəni, təhlil daha geniş kontekstdə, geosiyasi amillər nəzərə alınmaqla aparılmalıdır.

Maraqlı bir analizdir. ABŞ-ın Suriyaya dəstəyinin və İsrailə tənqidin regional tarazlığı necə dəyişə biləcəyi həqiqətən də diqqətəlayiq bir məsələdir. Ancaq "dəstək" anlayışını daha dəqiq müəyyənləşdirmək vacibdir. ABŞ-ın Suriyada verdiyi "dəstək"in hansı xüsusiyyətlərini əhatə etdiyini və bunun əvvəlki, daha çox müdaxiləçi siyasətlərdən necə fərqləndiyini araşdırmaq lazımdır. Çünki "dəstək" humanitar yardımdan silah təminatına qədər geniş bir spektrdə ola bilər və hər biri fərqli geosiyasi nəticələrə gətirib çıxara bilər. Əgər "dəstək" əsasən humanitar yardımlardan ibarətdirsə, regional tarazlıqdakı təsir, əgər bu "dəstək" gizli silahlanma proqramlarını əhatə edirsə, təsirdən tamamilə fərqlənəcəkdir. Yəni, müəllifin qeyd etdiyi potensial dəyişikliklərin mahiyyəti, "dəstək"in təbiətinin aydınlığından asılıdır.

Müəllif ABŞ-ın Suriyaya dəstək və İsrailə tənqid bəyanatının regional geosiyasi tarazlığı dəyişə biləcəyini irəli sürür. Bu dəyişikliyin səbəblərini araşdırmaq, xüsusilə də ABŞ-ın əvvəlki Suriyaya münasibəti ilə müqayisə etmək və bəyanatın iqtisadi və ya strateji maraqlarla əlaqəsini müəyyənləşdirmək vacibdir. Bundan əlavə, İsrailə tənqidin konkret əsaslarının açıqlanması və bəyanatın ABŞ-İsrail münasibətlərinə və regiondakı güc balansına təsirinin təhlili tələb olunur. Nəhayət, müəllif ABŞ-ın hərəkətlərinin arxasında gizli məqsədlər və uzunmüddətli strategiyaların ola biləcəyini vurğulayır.

Məqalədə ABŞ səfirinin Suriyaya dəstək və İsrailə tənqid bəyanatının beynəlxalq münasibətlərdə yeni müzakirələrə səbəb olacağı qeyd olunur. Lakin bu bəyanatın arxasında dayanan geosiyasi və iqtisadi amillərə daha dərindən nəzər salmaq vacibdir.

ABŞ-ın Suriyaya münasibəti uzun illərdir dəyişkən olub. Ölkənin daxili münaqişəsində müxtəlif qruplara dəstək verilməsi və sonrakı siyasi vəziyyət ABŞ-ın Suriyaya yanaşmasını çoxsaylı amillərlə bağlı etmişdir. Bu dəstək, regional rəqiblərlə münasibətlərə və enerji resurslarına əsaslanan iqtisadi maraqlara bağlı ola bilər.

İsrailə tənqid isə, ehtimal ki, regional sabitlik məsələsi ilə bağlıdır. İsrailin hərəkətlərinin regiondakı gərginliyi artırdığı və bəlkə də ABŞ-ın maraqlarına zidd düşdüyü ehtimal edilə bilər. Ancaq bu tənqidin dərinliyi və əhatə dairəsi haqqında daha çox məlumat lazımdır.

Bu bəyanatın əvvəlki illərlə müqayisəsi daha aydın bir mənzərə təqdim edər. Məsələn, ABŞ-ın əvvəlki prezidentlərinin Suriyaya və İsrailə münasibəti necə olub? Bu, mövcud siyasətin davamlılığını və ya kəskin dönüşünü göstərə bilər. Bundan başqa, digər regional güclərin – Rusiya və İranın – bu bəyanata reaksiyalarını da nəzərə almaq lazımdır. Onların reaksiyaları ABŞ-ın mövqeyinin təsirini və mümkün nəticələrini daha aydın göstərə bilər.

Sonda, oxucuları düşündürən bir sual ortaya qoymaq istərdim: Bəs əgər ABŞ səfirinin bu bəyanatı, Rusiya və İranın Suriyadakı mövqelərini zəiflətmək üçün strateji bir addım olaraq qiymətləndirilsəydi, bu halda onun nəticələri necə olardı?

Məqalədə qeyd edildiyi kimi, ABŞ-ın Suriyaya dəstəyi və İsrailə tənqidi, regionda mövcud gərginliyi daha da artıra bilər. Bu, ikiqat standart kimi qəbul edilə bilər və ABŞ-ın regiondakı etibarını zədələyə bilər. Ancaq məqalədə bu potensial problemin həlli üçün konstruktiv bir yanaşma təklif edilmir.

Mən təklif edərdim ki, ABŞ, regional sabitliyi təmin etmək üçün daha balanslaşdırılmış bir yanaşma tətbiq etsin. Bu, həm Suriyadakı humanitar böhranı həll etmək, həm də İsrail-Fələstin münaqişəsini sülh yolu ilə həll etmək üçün diplomatik səylərin gücləndirilməsini əhatə edə bilər. ABŞ, hər iki tərəflə konstruktiv dialoq qurmağa və onları münaqişəni sülh yolu ilə həll etməyə təşviq etməyə çalışmalıdır. Əsas odur ki, ABŞ-ın hərəkətləri qərəzsiz və bütün maraqlı tərəflərin mənafelərini nəzərə alan olsun. Bu, uzunmüddətli sabitliyi təmin edə bilər və regiondakı etimadını artıra bilər. Bu yanaşma, məqalədə vurğulanmış ikili standart iddiasını aradan qaldıra bilər.

Maraqlı bir məsələ qaldırılıb. ABŞ-ın Suriyaya dəstək bəyanatı, xüsusilə də İsrailin hərəkətlərinə tənqidi yanaşma ilə birlikdə, regionda mövcud geosiyasi tarazlığı dəyişə bilər. Bu bəyanatın ABŞ-ın Orta Şərq siyasətində əhəmiyyətli bir dəyişikliyin əlaməti olub-olmaması sual altındadır. Əvvəlki illərdəki siyasətlə müqayisədə, ABŞ-ın Suriyaya yanaşmasının bu qədər açıq dəstək yönümlü olması diqqət çəkir. Bu dəyişikliyin səbəbləri, ehtimal ki, regiondakı iqtisadi və siyasi dəyişikliklər, Rusiyanın artan təsiri və ya ABŞ-ın regional siyasətində yeni bir strategiya olaraq izah edilə bilər. Ancaq bu dəyişikliyin iqtisadi aspektlərini də araşdırmaq lazımdır. Məsələn, Suriyaya ediləcək potensial investisiyalar və ya ticarət əlaqələri necə tənzimlənəcək? Bu, Rusiya ilə ABŞ arasında iqtisadi rəqabətin yeni bir meydanını yarada bilərmi? Daha vacib bir sual da budur: Barrackın bəyanatı, regionda sabitliyin təmin olunmasına xidmət edəcəkmi, yoxsa gərginliyi daha da artıracaqmı? Bu fərqli bir nəticəyə gətirib çıxaracaq varmı?

Maraqlı bir məqamdır. ABŞ-ın Suriyaya dəstək bəyanatı və İsrailə tənqidi, regiondakı mövcud geosiyasi tarazlığın dəyişməsinin göstəricisi ola bilər. Ancaq bu dəyişikliyin səbəblərini daha dərindən araşdırmaq vacibdir. Bu bəyanat, yalnız Suriyadakı vəziyyətin dəyişməsi ilə bağlımı, yoxsa ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki ümumi siyasətində daha geniş bir düzəlişin əlamətidir? Məsələn, əvvəlki illərdə, xüsusilə də əvvəlki administrasiyalar dövründə, ABŞ-ın Suriyaya münasibəti necə idi? Bu mövqeyin dəyişməsinin səbəbləri nələrdir və bu dəyişikliyin iqtisadi, enerji və ya digər maraqlarla əlaqəsi varmı?

İsrailə tənqidin də arxasında yatan səbəbləri araşdırmaq əhəmiyyətlidir. "Vaxtlamasının qəbuledilməz olması" ifadəsi çox ümumidir. Hansı əməliyyatlar nəzərdə tutulur? Bunların konkret nümunələri təqdim edilməsə, bu tənqidin ciddiyyəti şübhə altına alınır. Eyni zamanda, bu bəyanat, regionda güclərin tarazlığında hansı təsiri yaradacaq və ABŞ-İsrail münasibətlərinə necə təsir edəcək?

Beləliklə, oxuculara sual verərək fikrimi tamamlayıram: ABŞ-ın Suriyaya dəstək və İsrailə tənqid bəyanatının arxasında hansı gizli məqsədlər və uzunmüddətli strategiyalar ola bilər?

Məqalədə ABŞ-ın Suriyaya dəstəyinin və İsrailə tənqidinin beynəlxalq münasibətlərə təsirini ətraflı şəkildə təhlil etməsi təqdirəlayiqdir. Bununla belə, gəlin məsələnin digər bir tərəfini də nəzərə alaq. Barrackın bəyanatlarının arxasında duran geosiyasi motivləri tam olaraq dərk etmədən, Suriyaya dəstəyin İsrail-Fələstin münaqişəsinə və ya daha geniş regiondakı güc balansına olan təsirini qəti şəkildə müəyyənləşdirmək çətindir. Məsələn, ABŞ-ın Suriyaya dəstəyi, Rusiya ilə rəqabət strategiyasının bir hissəsi ola bilərmi? Yaxud, bu, ABŞ-ın regionda daha geniş nüfuz əldə etmək cəhdi ola bilərmi? Bu suallar cavablandırılmadan, Barrackın bəyanatlarının əsl təsirlərini tam qiymətləndirmək mümkün deyil. Bundan əlavə, İsrailin əməliyyatlarının "vaxtlamasının qəbuledilməz" olması barədə iddia obyektiv meyarlarla dəqiq şəkildə müəyyən edilməli və konkret nümunələrə əsaslanmalıdır.

Maraqlı bir müşahidədir, lakin ABŞ-ın Suriyaya dəstəyi və İsrailə tənqidi tamamilə yeni bir hadisə deyil. Bu bəyanatın tarixi kontekstə yerləşdirilməsi vacibdir. Regionda uzun müddət davam edən geosiyasi mübarizələr, ABŞ-ın Suriyaya münasibətlərindəki dəyişkənliyi anlamaq üçün vacibdir. Məsələn, ABŞ-ın Suriyaya əvvəlki siyasi və hərbi yanaşması nələr idi? Barrackın bəyanatının əsas səbəbi yalnız İsrailin son hərəkətləri ilə bağlıdırmı, yoxsa daha dərin, strateji əsaslar var? Bəyanatın ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasətinin daha geniş bir dəyişikliyinin əlaməti olub-olmaması haqqında daha ətraflı təhlil lazımdır. Son illərdə Yaxın Şərqdə enerji resurslarına nəzarət uğrunda mübarizənin artması, bu bəyanatın iqtisadi və geosiyasi məqamları ilə daha da sıx əlaqədə olduğunu göstərir. Əgər bu dəyişiklik davam edərsə, uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələri nələr ola bilər? Bu, regionun gələcəyi üçün hansı suallar yaradır?