ABŞ Donald Tramp Administrasiyası Haitili miqrantlar Üçün Müvəqqəti Mühafizə Statusunu Ləğv Edir
ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası, 2025-ci il iyunun 27-də verdiyi bəyanata əsasən, yüz minlərlə Haitili miqrantların hüquqi statusunu və iş icazələrini sentyabrın əvvəlində ləğv edəcək. Daxili Təhlükəsizlik Nazirliyi (DTN) bu qərarı Haitidəki vəziyyətin onların geri qayıda biləcəyi qədər yaxşılaşdığı iddiası ilə əsaslandırıb. Nazirlik, ölkədə 2010-cu ildə baş verən dağıdıcı zəlzələdən sonra böhran vəziyyətində olan Karib dənizi ölkəsindən gələn immiqrantlara 2010-cu ildən bəri qanuni yaşamaq və işləmək imkanı verən Haiti üçün uzun müddətli Müvəqqəti Mühafizə Statusu (TPS) proqramını sona çatdıracağını bildirib.
Statusun Ləğvinin Fəsadları
Əgər başqa bir hüquqi immiqrasiya statusuna – məsələn, sığınacaq və ya “yaşıl kart” – sahib ola bilməsələr, Müvəqqəti Mühafizə Statusu mühafizəsini itirən şəxslər ABŞ-da qanuni işləmək hüququnu itirəcək və federal immiqrasiya orqanları tərəfindən həbs olunub deportasiya edilməyə uyğun olacaqlar. Tramp administrasiyası cümə günü Haitili miqrantları, yəni TPS sahiblərini, rəsmilərin könüllü deportasiyanı asanlaşdırmaq üçün çevirdikləri smartfon tətbiqindən istifadə edərək ABŞ-ı könüllü tərk etməyə çağırıb. Administrasiya qanunsuz yolla ABŞ-da olan immiqrantlara xəbərdarlıq edib ki, əgər özləri deportasiya olmasalar, tapılıb zorla deportasiya ediləcəklər. DTN bəyanatında: "Bu qərar immiqrasiya sistemimizdə dürüstlüyü bərpa edir və Müvəqqəti Mühafizə Statusunun həqiqətən də müvəqqəti olmasını təmin edir. Haitidəki ekoloji vəziyyət Haiti vətəndaşlarının evlərinə qayıtması üçün kifayət qədər yaxşılaşıb" deyə qeyd edilib.
TPS Proqramı və Haiti Reallığı
Keçən ilin sonlarına olan məlumata görə, Konqresin tədqiqat şöbəsi tərəfindən toplanmış hökumət məlumatlarına əsasən, 260.790-dan çox Haitili miqrantlar Müvəqqəti Mühafizə Statusu üçün təsdiq edilmişdi. DTN onların TPS mühafizəsinin 2 sentyabrda bitəcəyini açıqlayıb. Konqres tərəfindən 1990-cı ildə yaradılmış TPS proqramı, vətən ölkələri müharibə və ya təbii fəlakət kimi böhran vəziyyətlərində olan miqrantlara iş icazəsi və deportasiyadan müvəqqəti azadlıq təklif etməyə imkan verir. Tramp administrasiyasının cümə günü etdiyi iddialara baxmayaraq, ABŞ hökuməti Haitini dərin siyasi qeyri-sabitlik, quldur dəstələrinin zorakılığı və geniş yayılan yoxsulluqla mübarizə aparan bir ölkə kimi təsvir edib. Hətta Dövlət Departamenti amerikalılara Haitiyə səfər etməmələrini zəlzələdən sonrakı fəsadları da nəzərə alaraq tövsiyə edir, "soyğunçuluq, avtomobil oğurluğu, cinsi təcavüz və girov götürmə" təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edərək səyahət məsləhəti verib.
Administrasiyaların TPS Siyasətləri
Co Bayden administrasiyası Haitili miqrantlar üçün Müvəqqəti Mühafizə Statusu proqramını xeyli genişləndirərək, ABŞ-Meksika sərhədini qanunsuz və qanuni yolla keçən bir çox Haitili miqrantların bu təşəbbüsə uyğun gəlməsinə imkan verib. Həmçinin Əfqanıstan, Kamerun, Venesuela, Ukrayna və digər ölkələrdən yüz minlərlə miqrantlara hüquqi status təklif etmək üçün TPS-dən görünməmiş miqyasda istifadə edib. Lakin prezident Trampın administrasiyası Amerikan tarixində ən böyük deportasiya səylərinə nəzarət etmək məqsədi ilə Müvəqqəti Mühafizə Statusu proqramlarını ciddi şəkildə məhdudlaşdırmağa çalışıb. Tramp vəzifəyə gəldikdən bəri rəsmilər Əfqanlar, Kamerunlular və Venesuelalılar üçün TPS mühafizəsini ləğv etmək planlarını açıqlayıblar. Keçən ay Ali Məhkəmə administrasiyaya yüz minlərlə Venesuelalı TPS sahibinin iş icazələrini və deportasiyadan mühafizəsini sona çatdırmağa icazə verib.