Ajda Pekkan'dan gözlənilməz dəyişiklik: Görənlər heyrətə gəldi

Ajda Pekkanın üzündəki mimikanın yoxluğu məsələsi, onun illərdir davam edən sənətçi karyerasında nadir rastlanan bir durumdur. Bu cür situasiyalar, xüsusilə də ictimaiyyətin yaxından tanıdığı şəxslər üçün, həm də onların uzun müddətli məşhurluqlarını qoruyub saxlamalarının bir nəticəsi olaraq, müəyyən təhlillərə yol açır. Məsələn, bir zamanlar kino sahəsində də dərin izlər qoymuş bəzi məşhur aktyorların səhnədə və ya kamera qarşısında emosiyalarını ifadə etməkdə çətinlik çəkdiyi halları xatırlaya bilərik. Bu zaman bəziləri bunun yaşla bağlı təbii bir dəyişiklik olduğunu, digərləri isə peşəkar təsir və ya plastik cərrahiyyə kimi amillərin nəticəsi ola biləcəyini düşünürdülər.

Bu kontekstdə Ajda Pekkanın vəziyyətinə baxsaq, əgər söhbət sırf fiziki görünüşə və ya mimikaya bağlı bir dəyişiklikdən gedirsə, bu, hər hansı bir sənətçinin illər keçdikcə üzləşə biləcəyi adi bir vəziyyət ola bilər. Lakin, əgər bu, onun ifası zamanı səhnə enerjisini və ya ümumi təsirini azaldan bir faktor olaraq ortaya çıxırsa, o zaman bu, tamaşaçı üçün daha çox diqqət çəkən bir məqamdır. Keçmişdəki analoji hallardan çıxarılan dərslər onu göstərir ki, sənətçilərin ictimaiyyətlə əlaqəsini qoruyub saxlamaqda rol oynayan ən önəmli amillərdən biri, illər keçməsinə baxmayaraq, auditoriya ilə emosional bir bağ qura bilməkdir. Ajda Pekkanın təcrübəsi, onun hələ də populyar olmasının bir səbəbi də budur. Məhz bu nöqtədə, onun üzündəki bu cür bir dəyişikliyin onun uzunömürlü karyerasına necə təsir edəcəyi maraq doğurur. Bu, sadəcə bir fiziki dəyişiklikdirmi, yoxsa daha dərində yatan sənətkarlıqla bağlı bir məsələdirmi, bu sual cavabını tapmalıdır.

Məqalədə Ajda Pekkanın səhnə performansındakı üz mimikasındakı dəyişikliyə diqqət çəkilir ki, bu da onun uzun illərdir qazandığı pərəstişkar kütləsi üçün qəribə qarşılanıb. Lakin incə bir məqamı da qeyd etmək lazımdır ki, sənətçinin səhnə enerjisi və ümumi təqdimatı, hansı ki, bu yaşda belə təəccübləndirici bir səviyyədədir, onun bəlkə də bu "mimika qıtlığı"nı digər sahələrdəki güclü təsirilə kompensasiya etməsinə imkan verir. Bəs, əgər söhbət daha çox ifa olunan mahnının ruhundan və sənətçinin bu ruhu izləyicilərlə bölüşmək istəyindən getsəydi, bu cür bir "qəribəlik" yenə də eyni dərəcədə diqqət çəkərdimi? Yəni, izləyicilər sənətçinin hisslərini onun üzündən deyil, səsinin tonundan, jestlərindən və ümumi səhnə duruşundan "oxumağı" bacararmı?

Ajda Pekkanın son konsertindəki müşahidə olunan mimikasızlığı, onu bir çoxlarının gözündə "diva" statusuna yüksəldən səhnə enerjisi və fiziki görünüşü ilə əlaqədar mövcud narahatlıqları təşkil edir. Bu durum, məşhur simaların qocalma prosesi ilə mübarizə aparmaq üçün istifadə etdikləri estetika və tibbi prosedurların cəmiyyətdə yaratdığı daha geniş bir tendensiyanın bir hissəsi ola bilər. Yaşlanma əleyhinə mübarizənin artan qlobal bazarı və bu mövzunun sosial mediada hər zaman diqqət çəkməsi, sənətçiləri yalnız peşəkar uğurları ilə deyil, həm də görünüşləri ilə də qiymətləndirilməyə məcbur edir. Belə bir mühitdə, Ajda Pekkan kimi uzunömürlü bir karyerası olan sənətçilərin fiziki dəyişiklikləri, həyatın təbii proseslərinə qarşı mübarizənin bir simvolu kimi şərh oluna bilər. Bu vəziyyətdə, gələcəkdə məşhurların sosial mediada təqdim etdikləri mükəmməl görünüşlərin reallıqdan nə qədər uzaqlaşdığı sualını ortaya qoymaq yerinə düşərdimi?

Məqalənin diqqəti Ajda Pekkanın səhnədəki üz ifadələrinə yönəltməsi, onun sənətinin başqa aspektlərini kölgədə qoymamalıdır. Sənətçinin illərdir davam edən karyerası, musiqisi və tamaşaçılarla quruduğu əlaqə də ən az görünüşü qədər əhəmiyyətlidir. Bəlkə də bu cür diqqət, estetik tələblərindən daha çox, tamaşaçının müğənnidən nə gözlədiyi ilə bağlı daha geniş bir müzakirəyə səbəb olmalıdır. Bəs sənətçilərin "mükəmməl" görünməsi tələbi, əslində onların özlərini ifadə etmə azadlıqlarını məhdudlaşdırırmı?

Ajda Pekkanın "üzündə heç bir mimika olmaması" məsələsi, əslində cəmiyyətimizdə yaşlanma, gözəllik və gender rolları ilə bağlı daha dərin məsələlərə işarə edir. Bir tərəfdən, sosial mediada bu cür müzakirələrin geniş yayılması, insanların tanınmış simalar haqqında tez bir zamanda fikir bildirmək və ya tənqid etmək meylini göstərir. Digər tərəfdən isə, qadın sənətçilərin yalnız görünüşləri ilə qiymətləndirilməsi tendensiyasını gücləndirir.

Qərbdə, məsələn, Amerika Birləşmiş Ştatlarında və ya Avropada yaşlanma ilə barışmaq və təbii gözəlliyə dəyər vermək kimi yanaşmalar nisbətən daha geniş yayılmışdır. Məsələn, bir çox Hollywood aktrisası təbii görünüşləri ilə ictimaiyyətə çıxır və bu, onların karyeralarına mənfi təsir etmir. Əksinə, həddindən artıq kosmetik müdaxilələr bəzən tənqid olunur. Türkiyədə isə, görünən odur ki, bu məsələ hələ də həssaslığını qoruyur və sənətçilərin, xüsusilə də qadınların "gənc və gözəl" qalması təzyiqi davam edir.

Bu durum, Ajda Pekkanın özünün hansı sosial və ya iqtisadi təzyiqlərlə üzləşdiyini də düşündürür. Məşhur bir şəxsiyyət olaraq, onun həm görünüşünü qorumaq, həm də sənətini davam etdirmək məcburiyyətində qalması, cəmiyyətin ona qoyduğu standartlarla bağlıdır.

Belə bir mühitdə, gələcəkdə sənətçilərin yalnız ifaları və sənət əsərləri ilə deyil, eyni zamanda şəxsi həyatlarındakı "kusurları" və ya "mükəmməllikləri" ilə də gündəmdə qalması halları davam edəcəkmi, yoxsa bu cür diskussiyalar tədricən insanların diqqətini sənətin özündən uzaqlaşdıracaq?

Ajda Pekkanın son konsertindəki üz ifadəsinə dair diqqət çəkən təsvir, məni sənətçinin karyerasının əvvəlki dövrlərindəki performanslarına aparır. Xüsusilə, 90-cı illərin sonları və 2000-ci illərin əvvəllərində də onun səhnə tərzindəki incəliklər və ifadə tərzi, tamaşaçılar tərəfindən mütəmadi olaraq müzakirə mövzusu olmuşdur. O dövrlərdəki "Yeter" və "Eski Zamanlarda" kimi albomlarındakı mahnılarla əlaqəli müsahibələrində, Pekkanın özünün də səhnədəki emosional ifadənin vacibliyini vurğuladığını xatırlayıram.

Bu gün səhnə enerjisi və fiziki görünüşü ilə təriflənən sənətçinin üzündəki mimika məhdudiyyəti barədəki narahatlıqlar, maraqlıdır ki, keçmişdə də oxşar tənqidlərin fərqli bir şəkildə də olsa mövcud olduğunu göstərir. O dövrlərdəki müzakirələr daha çox onun musiqi interpretasiyası və səhnə duruşu üzərinə fokuslanırdı. Bu yeni vəziyyətdə isə diqqət daha çox fiziki ifadənin özünə yönəlmişdir. Bu, texnoloji və mediya mühitinin dəyişməsi ilə əlaqəli ola bilər; indiki dövrdə hər bir detalın daha yaxından təhlil edilməsi və sosial mediada sürətlə yayılması bu fərqi yarada bilər. Keçmişdən çıxarılacaq dərslərdən biri budur ki, sənətçilər hər dövrdə öz performanslarını müxtəlif aspektdən dəyərləndirilməsinə hazır olmalıdırlar, lakin bu gün sosial mediada bu prosesin sürəti və miqyası tamamilə başqadır. Həm də, əslində, fiziki ifadənin önəmi heç vaxt azalmamışdır, sadəcə cəmiyyətin bu məsələyə yanaşma tərzinin dəyişdiyini düşünmək mümkündür.

Müəllifin Ajda Pekkanın son konsertindəki üzündəki mimikaların diqqət çəkməməsi barədə müşahidəsini dəyərləndirirəm. Sənətçinin illərdir davam edən parlaq karyerası və bu cür xırda detalların belə pərəstişkarları tərəfindən bu qədər geniş müzakirəyə səbəb olması, onun xalqın yaddaşında nə qədər silinməz bir iz buraxdığını göstərir. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bəzi sənətçilər, xüsusilə də uzun müddətdir səhnədə olan və texniki cəhətdən çox yüksək səviyyədə ifa etməyə alışmış ifaçılar, mahnının musiqisinə və ifasına tamamilə fokuslandıqları üçün müəyyən anlarda üzlərindəki ifadələri bir qədər azaldıla bilərlər. Bu, texniki təkmilləşmənin, yaxud da ifanın emosional qatına tamamilə dalmanın bir nəticəsi ola bilər. Bu cür bir vəziyyət, sənətçinin öz işinə olan peşəkar yanaşmasının bir göstəricisi kimi də qəbul edilə bilərmi?

Məqalədə qeyd olunan "üzündə heç bir mimika" ifadəsi ilə bağlı olaraq, Ajda Pekkanın bu cür səhnə ifası barədə daha ətraflı məlumata ehtiyac var. Sənətçinin tam olaraq hansı mahnı ifa edərkən və hansı vəziyyətdə olduğu barədə əlavə təfərrüatlar, eləcə də bu müşahidəni edən mənbənin etibarlılığı barədə məlumat verilsə, mövzuya daha obyektiv yanaşmaq mümkün olardı. Belə bir iddia, xüsusilə də şəxsi görünüşlə bağlı məsələlərdə, ciddi sübut tələb edir.

Məqalədə Ajda Pekkanın üzündə heç bir mimika olmadığı iddiası yer alır. Bu mövzu sosial mediada müzakirələrə səbəb olub, lakin bu təsbitin əsaslandığı konkret mənbə və ya obyektiv dəlil göstərilmir. Sənətçinin səhnə performansının və ya mimikasının obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi üçün hansı meyarlardan istifadə edildiyi və bu müşahidənin müstəqil ekspertlər tərəfindən təsdiqlənib-təsdiqlənmədiyi barədə əlavə məlumat verilə bilərmi?

Məqalədə Ajda Pekkanın üzündə heç bir mimika olmadığı iddiası əsas gətirilir. Bu cür bir iddia, xüsusilə də "geniş müzakirələrə səbəb olmuşdu" və "böyük maraq doğurmuşdu" kimi ifadələrlə təqdim edildikdə, daha əsaslı sübut tələb edir. Sənətçinin səhnə performansı zamanı mimikasının olmaması ciddi bir iddiadır və bu, onun ifa tərzinə və ya səhhətinə dair məlumatlar olmadan dəqiq qiymətləndirilməyə bilər. Bu iddia hansı mənbələrə əsaslanır və bu müşahidənin digər tamaşaçılar və ya obyektiv media tərəfindən təsdiqlənib-təsdiqlənmədiyi barədə əlavə məlumat verilməsi məqalənin inandırıcılığını artırardı.

Ajda Pekkanın konsertdəki üzündəki mimika ifadə etməməsi ilə bağlı aparılan müzakirələr, sənətçinin illər əvvəl yaşadığı və ya mediasında əks olunan bənzər durumlarla müqayisə oluna bilər. Xatırladaq ki, sənətçinin fiziki görünüşü, yaşının təsiri və ya bəlkə də qəbul etdiyi estetik müdaxilələr hər zaman maraq doğurmuşdur. Lakin, bu dəfəki "heyrətə gəlmə" və "mimikasızlıq" məqamı, tamaşaçıların sənətçinin səhnə performansından nə gözlədiyinə və müğənninin illər içində yaratdığı obrazla bu mövcud durum arasındakı fərqə işarə edir.

Bu vəziyyətdən çıxarılan dərslər sırasında, incəsənət xadimlərinin müəyyən bir yaşdan sonra sadəcə fiziki görünüşləri ilə deyil, həm də duyğu və ifadə vasitəsilə tamaşaçı ilə bağ qurmağın əhəmiyyəti dayanır. Keçmişdə də sənətçilərin yaşlanması və ya görünüşlərindəki dəyişikliklər müzakirə mövzusu olmuş, lakin bu, adətən sənətin özündən, yəni ifadan, səhnə təcrübəsindən daha az ön plana çıxırdı. Hazırkı durum isə, görünür ki, tamaşaçının bekləntisinin sadəcə "Divanın" mövcudluğu ilə deyil, onun "həmişəki kimi" enerjisi və duyğu dolğunluğu ilə bağlı olduğunu göstərir. Beləliklə, bu durum sənətçinin auditoriyası ilə olan münasibətinin təkamülünü və ya bekləntilərin necə dəyişdiyini ortaya qoyur. Sual olaraq qeyd etmək olar ki, səhnədəki mimika ifadə etməməyin əsl səbəbi nədir və bu, sənətçinin özü tərəfindən fərqli bir performans strategiyası kimi qəbul olunurmu?

Ajda Pekkanın üzündəki mimika ilə bağlı müzakirələr, cəmiyyətimizin yaşlanma, gözəllik və məşhurlara qarşı tələbləri haqqında nələr söyləyir? Qərb cəmiyyətlərində yaşlanma prosesini qəbul etmək və ya ona qarşı mübarizə aparmaq mövzusunda daha tolerant bir yanaşma olduğu müşahidə edilir. Məsələn, bir çox Avropa və ya Amerika məşhurları yaşları irəlilədikcə üzlərindəki dəyişiklikləri gizlətmək əvəzinə qəbul edir, hətta bu təbii bir proses kimi təqdim olunur. Bu, cəmiyyətin gözəllik standartlarının daha az sərt və daha inklüziv olmasından qaynaqlana bilər.

Türkiyə kontekstində isə, xüsusilə populyar mədəniyyət fiqurları üçün gözəllik və cavanlığın müqəddəs sayıldığı bir durum mövcuddur. Bu cəmiyyətin, estetik cəhətdən mükəmməlliyə olan tələbini və bununla bağlı yüksək gözləntilərini əks etdirir. Ajda Pekkan kimi uzun illərdir səhnədə olan və özünü daim cavan göstərməyi bacaran bir sənətçinin üzündəki hər hansı bir "qəribəlik" dərhal diqqət çəkir və böyük rezonans doğurur. Bu, cəmiyyətimizin məşhurları necə qəbul etdiyini və yaşlanma prosesinə qarşı nə qədər həssas olduğunu göstərir.

Belə bir vəziyyətdə, biz cəmiyyət olaraq gəncliyin və gözəlliyin müqəddəsləşdirilməsindən nə zaman imtina edəcəyik və məşhurların təbii yaşlanma proseslərini daha hörmətlə qarşılamağı öyrənə biləcəyikmi?

Ajda Pekkanın konsertdəki üzündəki mimikasızlığının müzakirələrə səbəb olması maraqlı bir məqamdır. Bu vəziyyət mənə bir müddət əvvəl başqa bir məşhur müğənninin, məsələn, bir dəfə səhnədə oxuyarkən ifa etdiyi mahnının emosiyasını tamaşaçıya çatdıra bilmədiyi və bunun da sərt tənqidlərə yol açdığı vaxtı xatırladır. O zamanlar, müğənninin səsinin texniki cəhətdən mükəmməl olmasına baxmayaraq, ifanın ruhsuz olduğu qeyd olunurdu. Bu cür hallar adətən sənətçinin emosional təsir gücünün azaldığı və ya texniki məqamlara həddindən artıq fokuslandığı zaman baş verir.

Ajda Pekkanın bu mövzuda gündəmə gəlməsi isə, onun uzun illərdir səhnə enerjisi və ekspressivliyi ilə tanınan bir sənətçi olması baxımından daha diqqətəlayiqdir. Belə bir təcrübəli sənətçinin belə bir vəziyyətlə qarşılaşması, bəlkə də, yaşın təsiri, sağlamlıq məsələləri və ya fərqli bir səhnə anlayışı ilə əlaqədar ola bilər. Keçmişdəki oxşar hadisələrdən çıxarılan dərslərdən biri, sənətçinin yalnız texniki bacarıqlarla deyil, eyni zamanda auditoriya ilə emosional bağ qurmaqla da maraqlanmalı olduğudur. Bu gün, Ajda Pekkanın vəziyyətinin fərqi, onun simasında yaranan "donmuş" ifadənin həqiqətən də müəyyən bir səbəbə bağlı olub-olmadığı, yoxsa sadəcə qocalığın təbii bir nəticəsi kimi qəbul edilməli olduğu sualını ortaya qoyur. Sosial mediada bu mövzunun bu qədər geniş müzakirə olunması isə, ictimaiyyətin məşhurların görünüşünə və səhnə performansına nə qədər həssas olduğunu bir daha göstərir.

Ajda Pekkanın son dövrlərdəki görünüşü ilə bağlı müzakirələr, populyar mədəniyyətdə yaşlanma və gözəllik standartlarının qadın sənətçilər üzərindəki təzyiqini bir daha gündəmə gətirdi. Sənətçinin yaşından asılı olmayaraq "mükəmməl" görünməsi tələbi, qadınların cəmiyyətdə üzləşdiyi yaşaşırı təzyiqin bir simvolu ola bilər. Bu vəziyyət, həm də qloballaşma və sosial medianın təsiri ilə güclənən, qadınların bədən imicini daim nəzarətdə saxlayan kosmetik sənayesinin iqtisadi maraqları ilə də əlaqələndirilə bilər. Belə bir mühitdə, sənətçilərin təbii yaşlanma proseslərini qəbul etmələrinin cəmiyyətdə necə qarşılanacağını və bunun gələcəkdə qadınların özlərinə verdiyi dəyərə necə təsir edəcəyini düşünmək əhəmiyyətlidir.

Ajda Pekkanın təqdim olunan məqalədəki halı, təkcə onun fərdi görünüşü ilə bağlı bir mövzu deyil, eyni zamanda cəmiyyətimizdə yaşlanma, gözəllik standartları və məşhurlara olan münasibətimiz haqqında daha geniş bir söhbətin parçasıdır. Qlobal miqyasda, qadın müğənnilərin karyeralarını davam etdirmə şansları və yaşla əlaqədar təzyiqlər müxtəlif cəmiyyətlərdə fərqli şəkildə təzahür edir. Məsələn, Qərbdə bir çox yaşca böyük sənətçilər, yaşlarını "qəbul etmələri" ilə təriflənir və ya öz yaşlarına uyğun rollar tapırlar. Türkiyədə isə, görünür, yaşlanma prosesinə qarşı daha sərt bir yanaşma mövcuddur, bu da Ajda Pekkan kimi bir simvolun belə fiziki görünüşünün hər zaman gündəmdə olmasına gətirib çıxarır.

Məqalədəki "üzündə heç bir mimika" ifadəsi, onun sənətini və ya şəxsi həyatını necə təcrübə etdiyi barədə fərziyyələrə yol açır. Bu, estetik müdaxilələrin təsirindən irəli gələ bilər, ya da sadəcə bir anlıq görüntü ola bilər. Lakin bu cür nüanslar, cəmiyyətin məşhurlardan, xüsusilə də qadın məşhurlardan nə tələb etdiyinin göstəricisidir. İqtisadi kontekstdə isə, bu cür "görünüş müzakirələri" bəzən sənətçilərin populyarlığını və ya gəlirlərini artırmaq üçün bir vasitəyə çevrilir.

Bu vəziyyətdə, bir tərəfdə sənətçinin öz seçimləri, digər tərəfdə isə cəmiyyətin və medianın təzyiqləri var. Belə bir vəziyyətdə, sənətçilərin estetik seçimlərini və ya yaşlanma proseslərini qınamağın, ya da həddindən artıq tərifləməyin sərhədləri necə müəyyən olunmalıdır?

Məqalədə Ajda Pekkanın mimikasız səhnə performansına dair qeyd olunanlar, müğənninin fiziki görünüşündən çox, son illərdə populyar mədəniyyətdə üzə çıxan bir tendensiyanı əks etdirir. Gəncliyin və "mükəmməl" görünüşün qəribə bir şəkildə təcəssüm etdirilməsinə, müğənnilərin yaşlanma prosesini gizlətmək cəhdlərinə şahid oluruq. Bu, əslində, cəmiyyətimizdə qocalmaya qarşı olan qorxunun və ya yaşlanmanın bir növ "uğursuzluq" kimi qəbul edilməsinin nəticəsidir. Bəzən estetik müdaxilələr, bu "mükəmməlliyi" qorumaq adına, ifadə imkanlarını məhdudlaşdıra bilər. Bu vəziyyətdə Ajda Pekkanın mimikasızlığı, onun uzunmüddətli karyerasında üzləşdiyi sosial təzyiqlərin və gözləntilərin bir göstəricisi ola bilərmi? Belə bir yanaşma, gələcəkdə incəsənət xadimlərinin yaşlanma prosesinə daha dözümlü yanaşmalarını təşviq edəcəkmi, yoxsa bu cür "əbədi gənclik" idealları daha da güclənəcəkmi?

Məqalədə Ajda Pekkanın Çeşmədəki konsertindəki üz ifadələri və bu durumun ictimaiyyətdə müzakirəyə səbəb olması diqqətlə təsvir olunub. Sənətçinin uzun illərdir davam edən karyerası, hər zaman ön planda olması və pərəstişkarlarının ona olan sevgisi nəzərə alındıqda, onun hər bir hərəkətinin geniş analizinə cəlb olunması təbii qarşılana bilər.

Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Bir ifaçının səhnədə tamamilə öz musiqisinə və performansına fokuslandığı bir anda üzündəki ifadələrin səbəblərini yalnız görünüşlə əlaqələndirmək, onun sənətinə verilən əhəmiyyətin və o anki emosional vəziyyətinin göz ardı edilməsinə gətirib çıxara bilər. Bəlkə də sənətçinin o anki məqsədi, mahnının hisslərini tam olaraq tamaşaçılara çatdırmaq idi və bu zaman üz ifadələrinin dəyişkənliyindən çox, səsinə və performansına üstünlük vermişdi. Ümumiyyətlə, sənətçilərin hər ifadəsinin təhlil edilməsi, bəzən onların sənət fəaliyyətlərinin özündən daha çox müzakirə mövzusu ola bilir. Bu cür vəziyyətlərdə, adi bir anın belə ictimaiyyətdə necə böyük bir söhbətə çevrilə biləcəyini də görmüş oluruq.

Ajda Pekkanın üzündə mimikanın olmaması ilə bağlı qeyd olunan vəziyyət, məşhur simaların zamanla dəyişən "görünüşləri" və bunun ictimaiyyət tərəfindən necə qarşılandığı mövzusunda məni Türkiyə mətbuatının daha əvvəlki dövrlərinə apardı. Xatırlayıram ki, illər əvvəl, plastik cərrahiyyə indiki qədər yayılmamışkən, bir çox sənətçi və ya tanınmış şəxs yaşlanma əlamətlərini gizlətmək üçün müxtəlif üsullara əl atırdı. Bəzən bu "üsullar" onların təbii ifadələrini məhdudlaşdırırdı.

Məsələn, qırx il əvvəl bir müğənninin səhnədə "donmuş" bir üzlə mahnı oxuduğunu təsəvvür etmək çətin idi, çünki o dövrdə tamaşaçılar sənətçidən daha çox təbii emosional ifadələr gözləyirdi. Bu gün isə sosial mediada tez-tez gördüyümüz kimi, estetik müdaxilələr, filler və botokslar sima ifadələrini dəyişə bilər. Ajda Pekkanın durumunda, əgər bu "mimikasızlıq" doğrudan estetik müdaxilələrin nəticəsidirsə, onda keçmişə nisbətən ictimaiyyətin reaksiyasının daha kəskin və müzakirəyə açıq olması təəccüblü deyil. Keçmişdə belə bir mövzu daha çox fərdi bir problem kimi qəbul edilərkən, indi texnologiyanın inkişafı və sosial medianın təsiri ilə bu, daha geniş bir ictimai müzakirəyə çevrilir.

Bu vəziyyətdən çıxarıla biləcək əsas dərs, texnologiyanın və ictimaiyyətin gözləntilərinin dəyişməsi ilə sənətçilərin özlərini təqdim etmə tərzinin də müəyyən dərəcədə təsirləndiyidir. Həm də, "diva" statusundakı sənətçilərin belə "kusursuz" görünmə təzyiqinin nə qədər böyük olduğunu və bunun bəzən təbii ifadə qabiliyyətini necə əlindən ala biləcəyini görmüş oluruq. Əsl fərq, sadəcə görünüşdəki dəyişiklik deyil, eyni zamanda bu dəyişikliyə verilən ictimai reaksiyanın miqyası və mahiyyətindədir.

Məqalədə Ajda Pekkanın səhnədəki mimikasının yoxluğu ilə bağlı müşahidələri diqqətimi çəkdi. Sənətçinin illərdir davam edən karyerası, enerjisi və müxtəlif sahələrdəki təsiri danılmazdır. Lakin, incəsənət xadimlərinin hərəkətlərini və görünüşlərini müzakirəyə çıxaran sosial media trendləri göz önündə tutulduqda, "gözlənilməz dəyişiklik" kimi ifadənin subyektivliyini və bu cür müzakirələrin sənətçinin özündən daha çox, onu izləyən cəmiyyətin gözləntilərini əks etdirə biləcəyini düşünürəm. Bəlkə də, bu cür təbliğat, sənətçinin qocaldığını və ya fiziki dəyişikliklərə məruz qaldığını vurğulamaqdan çox, mediasiyasız və filtresiz bir təqdimatın insanlarda yaratdığı təəccübün nəticəsidir.

Ajda Pekkanın görünüşü ilə bağlı son dövrdə cəmiyyətdə yaranan marağın, onunla eyni dövrdə fəaliyyət göstərən və ya göstərmiş digər beynəlxalq ulduzların müxtəlif yaş dövrlərindəki ictimai qəbulu ilə müqayisə edilməsi maraqlı bir təhlil təqdim edə bilər. Məsələn, Avropada və ya Amerikada yaşını qəbul edən və buna görə də dəyər qazanan sənətçilər də mövcuddur. Bu kontekstdə, bizim cəmiyyətimizdə yaşlanmanın "gözəllik" və "ünsiyyət" anlayışları ilə necə əlaqələndirildiyini, bu stereotiplərin hansı sosial və ya iqtisadi amillərdən qaynaqlandığını düşünmək yerinə düşər. Sənətçinin hər hansı bir estetika dəyişikliyi belə bir müzakirəyə yol açırsa, onda cəmiyyətin qadınların gözəlliyinə və yaşlanmasına dair mövqeyini daha dərindən araşdırmalıyıq. Bəlkə də bu reaksiyalar, müəyyən yaş həddindən sonra qadınların sosial görünməzliyə məhkum edilməsi tendensiyasının bir əks-sədasını ifadə edir?

Ajda Pekkanın üzündə "heç bir mimika" olmaması iddiası olduqca iddialıdır. Sənətçinin səhnə performansları zamanı ifadəsinin müşahidə edilməməsi, onun qeyri-adi bir halı olub olmadığını müəyyən etmək üçün daha ətraflı məlumata ehtiyac yaradır. Konsertin hansı hissəsində, hansı mahnı ifa olunarkən bu müşahidə edilib? Və ümumiyyətlə, "heç bir mimika" ifadəsi nə dərəcədə obyektivdir? Belə bir iddia səsləndirilərkən, onu dəstəkləyən konkret mənbələr və ya daha ətraflı təsvirlər təqdim olunsa, mövzunun daha dolğun anlaşılmasına kömək edərdi. Sosial mediada müzakirə olunması, iddia üçün kifayət qədər güclü bir dəlil sayılmaya bilər.

Müəllifin Ajda Pekkanın son dövrlərdəki görünüşü ilə bağlı müşahidələri maraqlıdır və sənətçinin özünü idarə etməsinin təqdirəlayiq olduğu qeyd olunur. Belə ki, onun uzun illərdir səhnədə etdiyi fəaliyyətin nəticəsində özünü təqdim etmə bacarığını yüksək səviyyədə inkişaf etdirdiyi aydındır.

Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: "üzündə heç bir mimika" ifadəsi, səhnədəki intensiv işıqlandırma, texniki tələblər və ya sadəcə anlıq bir poza da ola bilər. Sənətçinin özünü ifadə tərzinin, illərin təcrübəsi ilə formalaşmış, hər bir hərəkətinin düşünülmüş olduğu bir sənət fəaliyyətinin nəticəsi olduğunu anlamaq mümkündür. Bəlkə də bu "mimikasızlıq" onun sənətinin bir hissəsidir və izləyicinin təxəyyülünə yer qoymaq üçün etdiyi bir seçimdir. Bu vəziyyətdə, bu müşahidəni necə qiymətləndirməliyik? Bu, onun professionalizmi ilə bağlı bir nəticəyə gəlmək üçün kifayətdirmi?

Ajda Pekkanın son dövrlərdə üzündəki dəyişikliklərin sosial mediada geniş müzakirə mövzusu olması, məşhur simaların ictimaiyyətin nəzarətinə nə dərəcədə açıq olduğunu bir daha ortaya qoyur. Bu durum, qlobal miqyasda da müşahidə edilən bir tendensiyanı əks etdirir. Məsələn, Qərb dünyasında da müxtəlif yaşlarda olan tanınmış incəsənət xadimlərinin estetik müdaxilələrinin mətbuat və tamaşaçı tərəfindən intensiv şəkildə qiymətləndirildiyini görürük. Bəzən bu müzakirələr, incəsənətçinin özünün təqdim etdiyi obrazla real həyat arasındakı fərqlərə toxunur. Türkiyədəki bu hadisənin əsas fərqləndirici cəhəti isə, görünür, "səhnə enerjisi" və "fiziki görünüş" kimi məsələlərin birgə şəkildə, xüsusilə ifaçılıq kontekstində qiymətləndirilməsidir.

Bununla yanaşı, bu cür ictimai reaksiyaların səhnə sənətçilərinin fəaliyyətinə nə kimi təsir etdiyi də maraqlı bir sual doğurur. Üz ifadələrinin "hisssiz" olduğu iddia edilən bir mühitdə, texnoloji və estetik yeniliklərin sənətçinin performansına təsiri barədə necə bir fikir yürüdə bilərik? Bu tip müzakirələr, incəsənətin estetikasını və ifadə vasitələrini necə dəyişə bilər?